' i l
Iti.
1 734 om doortogt over des xelfs Landen,
' ~ maar ook om bewyzen van des zelfs
Opvolginge in een deel van Savoije aan-
* houden, en bragt den Hertog hierdoor
in zooveel naadenken, dat dees ftraks
zyne befcherming by den Keizer zogt.
Onder het fmeeden deezer aanflagen,
die ganfch Europa ontftelden , ftierf
Paus Clemens de Zevende, op den vyfentwintigften
van Herfftmaand, in het
zesenvyftigfte jaar zyns ouderdoms, en
het elfde zyns gebieds. Dees was, zoo
(i)Hin. eenigen (i) melden, bekwaamer om te
n fiZ T gehoorzaamen dan om te gebieden, en
rjfe- van ieder , om zyne groote gierigheid
boutspjg. en agterdocht, gehaat ; dierhalven was
" 3Szyn
dood. tot zooveele vreugde der 1734
Romeinen, datze zich niet konden be-
dwingen van den zelven met gejuig te
verbreiden; maar tot ongemeene droefheid
voor den Koning (x ) van Vrank-Wnmia
ryk, wyl dees al zyne hoope om Mi-Frsiico'
lanen en andere Italiaanfche Staaten door
’s Pauzen hulp te overweldigen, gelyk
Clemens, ten voordeele van zyne Nigt
Katarina en den Hertog van Orleans,
beloofd hadt, met deezen flag zag verdwynen,
en tot eene raadloosheid gebragt
wierdt,. welke, zoo ik vertrou-
we , den Nederlanderen oorzaak verfchafte
tot het munten der twee volgen-
de penningen.
I.Da Keizer is op het voorftuk van den eerften afgefchetft, zittende, met de Kroone op
het hoofd en het Zwaard en den Ryksappel in de handen , in overpeinzinge des Vreedes,
bmnen deezen letterzoom ;
E G O C O G I T O C O G I T A T IO N E S P A C IS .
I K OVERWKEGK DE B EDENK INGEN DES VREEDES.
Roncom het ruitwapen der Landvoogdesfe Maria, dat op het agterftuk gevonden wordt,
leeftrae.a dit op den Koning van Vrankryk pasfende omfchrift ;
A F P L I C T IO N I S A V c T H O R A F F L IG A T V R . 1734.
D A T DE STIGTER VAN KWE L L IN G E BEDROEFD
WORDE. 1734.
n . De tweede, wiens eerfte deel in alles met den voorgaanden overeenkoomt, heeft op
het andere deel, dat van vroegeren tyd ontleend is , en hier op den Overzeefchen togt
des Keizers tegen den Turk betrekkelyk fchynt, het geharnafte beeld van zyne Majefteit,
zktt'.ade op zeker vaartuig, dar hem naar zyncn wenfch door een vooripoedigen wind over
de Zee voert, en tot verklaaring deeze woorden ;
EO N N E E S P E R E N C E P L V S O V L T R E ME C O n V O I E , 1721.
DE GOEDE HOOFE GE LE IDE M I NOG V E RD E R , i fzi .
De
Koning François (3 ) de gegeeve ord e i5’34
omtrent Melanchton weder in tr o k , en
van dien tyd beilo o t d e Onroomfen te
I5'34 De nefirilagcigheid des Franfchen Ko-
nings was te grooter door de beroerte,
welke toen om den Godsdienft in zyn
Ryk ontftondt ; wandt het Lutherfche
Geloof begon zich in verfcheidene oorden
te verfpreiden, en ’s Konings Zus-
ter Margarita, du Calvi ( I ) Koningin van Navarrisme
par i-e , eene Vorftin van uitmuntenden
bourepag. geeft, kweekte, met eenige fraaije Ver-
aö.öi27- j-juften van haar Hof, de ftellingen van
den Hervormden Godsdienft nit al haar
vermoogen aan ; en dewyl haar bekend
0 w a s , dat de Koning naar de.eendragt
en vreede in de Kerke uit al zyn hart
wenfchte, perfteze den zelven om Melanchton
derwaart te ontbieden, opdat
dees Leeraar, door zyne weergadelooze
wysheid en zagtmoedigheid, de gereezene
verfchillen mogt helpen beilegten.
De Koning, door deeze en andere
uitmuntende gaaven van Melanchton bekoord
, verzogt den zelven niet alleen
door zynen Gezant Barnabas Voreus,
maar eindelyk ook door zyne eigene
brieven naar Parys te koomen, om met
de Godgeleerden de zaaken der Kerke
te herftellen.
(i) Het Melanchton, ( i ) van zynen plicht ach-
S I mc- tende de reis naar Vrankryk te onder-
K la S ^<^^nien, zou de zelve , gelyk hy den
deCorput Koning beloofde, voltrokken hebben ,
■ zoo de Keurvorft van Sakfen hem zulks,
uit vreeze voor kwaade gevolgen, niet
verbooden hadr. Ook waren de Franfche
Geeftlyken voor deeze verandering
grootelyks bedugt, en hadden, zoodraze
het voorneemen van den Koning wis-
ten , al hunne zinnen gefpitft om dit
werk te vernietigen ; eindelyk decden-
ze zyne Majefteit door den Kardinaal
van Tournon, die van den Koning zeer
bemind was, ernftelyk aanfpreeken, en
bragten den zelven, zoo do or’t gevaar
zyner Zaligheid als door den welftand j
zyns Ryks voor te houden, zooverre, dat
401
oi'de
introk,¡-3) Hift.
duCalvi-
1 T , « . nisme par
vervolgen. Ja onlangs hiernka eenen Maim-
plechtigen Ommegang aangerigt , en ly
dien zelve, met alle de Prinfen van zyn
Huis en Grooten van zyn H o f , met Tom.v.
eene wafchkaars in de hand bygewoond
hebbende, klom hy op eene hoogte, en
vermaande openlyk alle omftaande den
ouden Godsdienft zyner Voorvaderen
tegen de Ketters te befchermen, en
zulke vyanden van God en van de Kerk
e , fchoon hunne naafte Bloedverwanten
, echter te ontdekken en aan’t Gerecht
over te geeven, betuigende, zoo
hy wift dat een zyner armen van die
kwaalen befmet wa s , dat hy den zelven
zoude affnyden, en byaldien een
zyner Kinderen tot die Ongodvrugtig-
heid verviel, dat hy het zelve aan ’c Gerecht
zoude opofferen.
Deeze aanfpraak des Konings wierdt,
gelykmen ten Hove gewoon i s , ftraks
van alien toegeftemd met verzekeringe,
datze voortaan wilden leeven en fterven
in het Algemeene Geloof, en de
Ketters tot den dood vervolgen. Om
dit te verzegelen wierden zes ongeluk-
kige zoogenaamde Lutheraanen (4 ) te Hift.
voorfchyn gebragt , eri met fchrikly-
ke wreedheid door Oen klein vuur ver- Maim-
brand. Op deeze wyze wierdt de loop
der Kerkhervorminge in Vrankryk geftuit
, en de Kardinaal van Tournon, als
aanleider van dit werk, van veele Ingezetenen
des Ryks geroemd; en dewyl hy
alom zynen yver voor de Roomfche
Kerk deedt blyken, en tot het grootfte
gezag in ’t Ryk gevorderd wierdt^ heefc
men niet verzuimd om zyne gedachtenis
op eenen penning te bewaaren, dien ik ,
fchoon de zelve laater gemaakt i s , by
dit aanmerkelyk geval plaats vergund ,
hebbe.
2
DÌAhSÌ Dees, uic doorlugtigen Huize gefprooten, was Zoon van Jacob van Tournon (y) en van
11. Dcel. Ii ii Jo,