l y i f gers naar Lions gevoerd , terwyl het
" overige met de leevensmiddelen en
krygsgereedfchappen volgde. Eindelyk
de bcndcn in Oegftmaand voltallig geworden
, bevondt zieh het H e ir , zoo
uit eigeneLandzaaten als gehuurde knegten
, ruim vyftjgduizend mannen fterk,
behalven ’s Konings Lyfwag t, Ampte-
naaren van zyn Huis , Vrywilligen of
drieduizend Graavers; beftaande uit vyf-
tienduizend Ruiteren, veertienduizend
Franfche o f Gasconfche Voetknegten,
en tweeentwintigduizend Duitfen, over
welken Karel van Egmond Hertog van
Gelder , die den Koning veel volks hadt
toegebragt , het bevel voerde. Door
deeze ontzaglyke meenigte en door de
noodige middelen verfterkt zag zieh de i f ly
Koning in ftaat om den togt te können ’
volvoeren, zoo niet de Zwitfers de twee
bekende wegen längs den berg Genie-
vre en längs den Cents geflooten hadden.
Hoe onmoogelyk de uitvoering
eenen ieder toefcheen en hoe belem-
merd zieh het H o f hier in vondt, echter
blecf de Koning onverzettclyk by
zyn beiluit, van, o p ’t fpoor zyner Voor-
zaaten, zieh met het gebied van Vrankryk
niet alleen te vergenoegen, maar
ook andere van hen bezetene Gewesten
onder zyne heerfchappy te brengen:
welk groot voorneemen des Konings oor-
zaak tot de geboorte van deezen penning
gegeeven heeft.
’s Konings afbeeldfel met eene gepluimde mucs o p ’t hoofd ftaat op de voorzyde met deezen
tyte! ;
F R A N C IS C V S I. FR -A N CO R VM REX . C.
FRANCOIS DE EE RS TE KO^ANG D E R FRANS EN ENZ.
De Aard- en Ilemelkloot zyn gekroond op de keerzyde afgefchetft, en, om ’s Koninga
heerfchzugt uit te drukken, heeft men de woorden , door welken de Schimpdichter Juve-
(!) Satyttiiaal ( i ) de onmeetelyke begeerte van Alexander te kennen geeft, hier nevens gefteld;
X. vers.
V N V S N O N S V F F f C I T O R B I S .
E ENE JVAERELD IS N I E T GENOEG.
Wanneer alle raadflagen verydeld, en
de Koning en zyn gevolg reeds wan-
hoopten aan den doorgang, o f de Zwitfers
uit hunne bezettingen te verdryven
, kwam Karel van Soliers, op ver-
zoek des Konings van den Hertog van
Savoije gezonden, in ’t L^ger, en ont-
dekte den Koning, geholpen door de
aldaar woonende Landlieden eenen on-
bekenden doch geheel moeijelyken
weg , door het dal van Barcelonneta,
door Roque Sparviere cn S'. Pol naar
Saluces, werwaart men befloot (z) het (i) Daniel
Leger te geleiden , naa de Graavers al-
voorens de punten der rotfen geflegt,
de valeijen gevuld, de wegen verbreed
en hier en daar bruggen gemaakt zouden
hebben. Wonderlyk waren de w'ak-
kerheid , lift , kracht en koften aan dit
werk befteed, en boven alles de fchrandere
i f U
(,) La
Hirt.d'Iîalia
di Fr.
Guicciard.
pag. 341.
J
i
(2) Memoir,
eie
M. Bellay
fp].i6.
Hift. de
Trance
Tom V.
pag. II.
(4) Jovii
Vita Leo'
nisX.
Lib. III.
fol. 77.
dere vonden der Vernuftdingen om het
zwaare gefchut door konftige werkmi-
gen op en van de bergen re trekken ;
nogtans bragtmen dit alles in vyf dagen
( I ) tyds, door onveimoeiden yver zoo
verre, dat de voortogt door ’t geberg-
te en tot op twee mylen van Coni na-
derde zonder weeten der vyanden, welken
onmoogelyk hielden aan dien kant
met een Leger te können doorbooren,
en door deezen waan ook gelegenheid
verfchaften dat Carmanjola verlooren
ging, en Profper Colonna, een beroemd
Veldheer, nevens eenig volk van den
Paus te Villa Franca, door den Ridder
Rajard en andere Franfche Legerhoofden
, overvallen ( i ) en gevangen
wierdt.
' Op ^it gerügt verliefen de Zwitfers
hunne poilen en trökken met al hun gefchut,
onder ’t geleiden van den Kardinaal
van Sion , naar Milanen , gevolgd
van Koning François, die met zyn heir
den tred regt naar Novara zettede.
Aldaar gekoomen, bragten de Scedelin-
gen hem de ilentels van de poorten
hunner Stad (3) te gemoet, en het Kasteei
gaf zieh weinige dagen laater over.
Dees voorfpoed verwekte denVerbonde-
nen algemeene ontileltenis, inzonderheid
den Paus, welke dierhalven aan Laurens
de Medicis, den Zoon zyns Broe-
ders , die het gezag over de benden der
Kerke voerde, beval de weezenlyke
ontmoetingen der Franfen te myden,
ook zondt hy eenen zyner Huisgenoo-
ten heimelyk aan den Koning, om zieh
van den voorgaanden handel te verfchoo-
nen, en door voorfpraak des Herto-
gen van Savoije met den zelven te ver-
zoenen ; maar dees (4 ) van de Spaan-
■fen , die omtrent Verona lagen, onder-
fchept zynde, bragt zooveel agterdochts
in den Onderkoning van Napels, Raymond
van Cardona, dat de zelve wei-
gcrde zieh met de Zwitferen in Milanen
te vereenigen, onder voorwendfel
van de bezettinge niet uit Verona en
Bresfie te können ligten,en die Steden
voor de Venetiaanen open laaten, daar
hy de Keizerlyke benden, reedts tot
Infprug genaderd , alle dagen te gemoot
zag. Aan den anderen kant vondt zieh
de Paus ook door den Hertog van Ferrara
( y ) en Bentivoljo, die op de aan-
koomfl: der Franfen den ftaart niet w e i - d iF r .
nig roerdcn, dermaate benard, dat 923.341. ’
hy befloot den eerflen Modena en Regio
, den anderen Bolonje weder over
te geeven, zoo de Kardinaal de Medicis
zulks niet geftremd hadt.
Door deeze oneenigheid ilondt de be-
fcherming van Milanen alleenlyk aan de
Zwitferen, welken by gebrek van be-
taalinge en door den voorfpoed hunner
vyanden geheel misnoegd wierden, en
des te ligter het oor leenden aan de be-
middelinge des Herlogen van Savoije,
dienze eerlang voor eene magtigefom-
me gelds, voldoening hunner agterilal-
len , eene jaarwedde en andere voor-
deelen voor Maximiliaan Sfortia, be-
loofden het Hertogdom (6 ) Milanen
den Franfchen Koning te zullen overle- Beiiay
veren. De Koning, meenende het ftuk
reeds geklonken te zyn , deedt van de
aanzienlykften zyns Heirs geld te leen
vraagen, des ieder al zyne gereede
penningen hiertoe aanboodt. De Hertog
van Gelder, (7) den Vreede gefioo-
ten ziende, nam zyn affcheid van den Be'iay •
Koning, en hebbende het bevel der^°*''^'
Duitfche knegten den Graaf vanGuife,
den Zoon zyner Zufter, overgelaaten,
begaf zieh , door een gerügt van
dat de Brabanders in zyn erfdeel gevallen
waren, op de terugreis om zyne
Onderdaanen te helpen naar Gelderland.
Zoodra het geld voor de Zwitfers
gereed wa s, wierdt de Maarfchalk
Lautrec met vierhonderd mannen van
wapenen naar hen afgevaardigd , terwyl
de Koning met zyn Leger den weg
naar Milanen nam, om zieh den volgenden
dag van die Stad te verzekeren;
doch het eene en andere voorneemen
mislukre; omdat de Kardinaal van Sion,
kennis van den handel krygende, alzyn
vermoogen te werk ftelde (8 ) om de (8) Me-
Zwitfers op verfcheidene wyzen om te
zetten, hen nu hunne onverwinnelyke.
dapperheid en oude glori, dan de be-
driegelykheid der Franfen voor oogen
ftellende, en wift zyn zeggen met zoo
E z goe