ß l ß r l ^
In deeze algemeene elende iloot zich
de Paus, met dertien Kardinaalen en andere
Geeftlyken, al beevende binnen
■ Engelenburg, weigerende, op den raad
z)ner getrouwde Vrienden , verder te
wyken. De Stedelingen, zonder Hoofd
zonder moed en zonder orde zynde
ftonden ten doel der roofzugtige ( i ) en
t.,ii.fdiFr. uitgeliongerde Krygsknegten , die in
Gmccurd. j;,- bfejjeiooje hollen noch onderfcheid
xvnt. & van plaatfen noch van perfoönen maak-
HiS.'Lib. ten; maar vrienden en vyanden over
XXIV. eenen zelven kam fchooren, de Huizen
, Paleizen, Kloofters, Kerken, ja
de Sieradien, uit alle oorden der Waereld
derwaard gebragt, plonderden ,
de Heiligdommen fchonden, wegvoer-
den o f vertraden , de Kardinaalen, Bisfchoppen
en diergelyke Geeftlyke vin-
gen, eenigen der zelven in hunne plecht-
gewaaden, met de tekenen van htinne
Waardigheid, op Ezels zetteden cn met
befpottingen door Rome geleidden,anderen
tot den ommegang fleepten , en
allerwegen met ftokflagen begroetten^
o f , ter ontdekkinge der verborgene
fchatten, vreeslyk pynigden, en doode-
lyk folterden. Alle hoeken waren vol
gedruis, niet alleen van zulken die naar
bloed o f naar buit liepen, o f van ’t ker-
men der ftervenden en het geween hunner
vrienden, maar inzonderheid door
de klagten en ’t gefchrey der Nonnen,
Vrouwen en Dochteren, die de Over- 1717 ■
winnaars by drommen tot het vcrzaadi- — ^
gen hunner geile lullen alom heen voerden.
Een onbefchryflyke fchat bedroeg
het geroofde goud, zilver , juweelen
en andere kleinoodien en goederen,
maar nog hooger liep het losgeld der
gevangenen, welken dikwylen den Span-
jaard zoowel als den Dultfer betaalden,
en dus uitgeput tot elendige armoede
vervielen; wandt al wat de Krygsknegten
overlieten, fleepten de Boeren der
Colonneezen, die op dit lokaas toe-
fchooten , naar buiten.
Van zoo fchriklyke verwoeftingc, die
zooveel bloeds koftte, waren de goede
Letteren en edele Konften niet verfchoond
; wandt door dit geval wierden,
onder anderen,verfcheidene boeken
uit de Hiftorie van Paulus Jovius voor
altyd verduifterd , cn de Geleerde
Pierius Valerianus (x) van al zyne fchrif- (riGta.
ten en goederen beroofd, hy zelve ont-Lmms
fnapte het dreigende gevaar door eene
behendige vlugt naar Placenze; en d e - p i ?
wyl dees door zyne beroemde pen on-
fterflyke achting verworven heeft, en
my dikwylen door zyne beeldfpraak
der oude Egiptenaaren in dit werk als
een raadsman gediend heeft , heb ik
goed gedacht zynen gedenkpenning hier
by ’t melden van zynen naam te vertoonen;
hem het opaigt over zyne (i) Neeven Hippolitus, die Kardinaal, en Alexander, die Hertog 17 17
■van Florenze wierdt, toe vertrouwde, alsmede over zyne Nigte Katarina, naamaals Ko-' -
ningin van Vrankryk. In geen minder aanzien was hy by Paus Clemens , welke Pierius
■ reeds tot waardige ampten gevorderd hadt, als het, woeden der Keizerlyke benden den zelven
verdreef. Sedert zyne bude Leerlingen , de Kardinaal en Hertog, voor Geheimfchry.
■ ver gediend hebbende begaf hy zich, uit liefde der Geleerdheid , naar Padua , cii verkoos
de ruft en oeffening der Letteren voor de hem aangeboode Bisfchoplyke en Aardsbisfchoplyke
waardigheid; dus, door edelmoedig gedrag zoowel als door uitmuntende fchriften, on-
lierflyke eer verworven hebbende is hy eindelyk in ’t jaar vyftienhonderdagtenvyftig , het
driecntagtigfte zyns ouderdoms, overleeden. Die van Venetic deeden ter gedachtenisfe van
deezen grooten man een eerebeeld oprechten, en moogelyk ook deezen penning maaken, op
Wiens voorzyde zyn borftbeeld binnen deezen letterzoom gefteld is ;
P IE R IV S V A L E R IA N V S B E L L V N E N S I S .
r i E R l ü S F J L E R I A N U S FAN BELLUNO.
Onder veele fchriften van Pierius toont zyne Beeldfpraak alleen, dat hy in alle weetenfchappen
by uitneemendheid ervaaren was, en dewyl de tegenzyde des pennings op dit
doorwrogte Werk doelt, zoo zietmen Mercurius, die niet alleen een Vinder der letteren is,
niaar de zelve ook hei-berite den Egiptenaaren (2) zoude geleerd hebben , toonende eene
lim's ' Egiptifche Grafnaald inet de aldaar gebrniklyke beeldletteren gevuld , cn nevens de zelve
folüiS. leeftmen dit op Pierius den tweeden Mercurius pasfende byfchrift ;
I N S T A V R A T O R.
P E H E R S T E L L E R .
r;i 'll
♦i-1 '
(3)Gior- Eees penning, dien ik uit het dagverhaal der Geletterden (3 ) van Italie ontleend heb ,
Letterati ^beeldfel van Pierius , welke te Belluno gebooren van zynen Oom Urbaan Vad’Italia
’ r>.lerianus BoTlz_a..n ius, TL eermeefnt er van TP-,a us ,L eo d, en Tiend.en, mids hy zynen Vader Laurens
kindfche jaaren verlooren hadt, opgevoed, cn te Venetie by Marc-Anioni Sabelli-
Edlvenet. tot de oeffening der goede Letteren befteed was ; federt van den Meefter gefcheiden ,
*7 JO. welken hem den naam van Pierius voor dien van Pieter gaf*, is hy te Rome van den Kardinaal
Jan van Medicis met zoo groote achting gehandeld, dat de zelve , Paus geworden,
hem
X Ì T
XXV. &
Hift. du
Concil. de
Trentede
Tra Paolo
parAm.de
]a Hous-
bje pag.
Het ongeval der Stad Rome was ’t
alleen niet dat den Paus aan ’t hart
ging , de Kardinaal (3 ) van Cortona ,
die het Oppergebied voor den Kerkvoogd
te Florenze voerde, hadt naauwlyks
de gevangenis van zynen Heer
vernoomen, o f vertrok, van groote benaauwdheid
gedreeven, met de Neeven
van den Paus uit de Stad en naar L u ca.
De Stedelingen, zieh van den knel-
lenden band der onderdaanigheid ont-
bonden, en zoo goede gelegenheid voor
de hand ziende, verzuimden niet om
die van ’t Huis van Medicis uit Florenze
te jaagen, met zoodaanigen haat,
datze alom de wapens van dat Geflacht,
niet alleen in gemeene maar zelf in byzondere
plaatfen, afwierpen, en verbra-
ken met groote verachtinge zoowel het
Standbeeid van Paus Leo als van Clemens,
die in de Kerke der Boodfchap-
pinge gefteld waren, en leidden de hand
op de goederen van den laatften. Op
deeze wyze hunnen moed gekoeld heb-
//. D ed .
bende herfteldenze de gedaante der
regeeringe ( 4 ) op den ouden voet van
cen Gemeenebeft, en verhieven Niklaas
Capponi, een man van groot aanzien
en een liefhebber der guide vryheid,
tot Banierdraager ; dees maatigde de
hoilendè drift des volks door een be-
daard verftand, en onderfteunde de
Raaden in ’t regelen der zaaken.
Hierenboven hadt Sigismund Malatefta
de Stad Rimini den Heiligen Zetel
weder ontwrongen , en de Venetiaanfche
Staat zich van Ravenna verzekerd.
Ook repte zich Alfonfus, Hertog
van Ferrara, niet weinig tot het verkrygen
zyner verloorene bezittingen ;
wandt toen dees, by het uitloopen des
voorgaanden jaars, (7) zich in perfoon
met al zyne Landen verbonden hadt
den Keizer tegen al des zelfs vyanden
te dienen, wierdt hem ’s Keizers natuurlyke
Dochter Margarita met de Stad
Carpi en ’t Kafteel Novi voor zynen
Zoon ten huuwelyk beloofd; en de-
V v V wyl
U) U
Hin. tt'I-
talia di Fr.
Guicciard.
Lib.
xviir.
( i) La
Hill. d-I-
talia di Fr.
Guicciard.
Lib.
XVII.
r f
'rffli! M