' . ß
fife
•..if"
^11 ì
, 7 , 1 men van het opperfte fclttld begint, en langs de ilinker zyde rond gaat , deeze Ryken be- ,7 3 1
ß ß - d i e d e n : Het Koningryk van Duitsland, z. Kaftilie . 3. Leon, 4. Arragon , f- Siciltó, -
6. Napels, 7. Jerufalem, 8. Navarre, 9. Valentía, 10. Catalonie , 11. de Balearifche Eilanden
Majorca en Minorca, 12. Sardinie, 13. GalUcic, 14. Toledo ; hebbende m den Ict-
terla-ing deeze tytels;
K A R O L V S D e i G k a t i a R OM A n o rum IM P E R A t o r r T
H I S P A n i a r u j i r e x .
'k a r e l d o o r g o d s g e n a d e k e i z e r - d e r r o m e i n e n
EN KONING VAN SPANJE.
I n ’t midden det keerzyde zietmen den tweekoppigen Arend, met het wapenfchild van
Nieuw Ooftenryk en Ond Borgonje op de borft, en de Keizerlyke Kroone gedekt, omhangen
met de Guldevlies Ordere , en gehouden door twee Leeuwen ; boven het zelva
ftaat ’s Keizers zinnebeeld, de twee pilaaren van Herkules, en zyne fpreuk P L V S O V L ,
T R E n o g v e r d e r , met dit jaartal 1/32. Wyders vindtmen hier in den buiten-
zoom ’c vervolg zyner Ryken door dertien wapens afgebeeld , betekenende, myns oordeels,
op de voorgaande v/yze geteld zynde, 1. Sivilje , 2. Corduba-, 3. Murcia, 4. Corfica ,
Gran ada, 6. Het Ryk van Roga, 7. moogelyk de Canarifche Eilanden , 8. Jaen , 9. Algiers,
10. moogelyk de Eilanden van Indien, 11. Algarve, 12. misfchien het vafte Land,
13. Hec gebied van den Oceaan, voerende in eenen letterzoom deeze meergemelde beede
van den Keizer.
D A M IC hI V I R T V T em C O nT R A H O S T E S T V O S .
GEEF MT STERKTE TEGEN UWE VTANDEN.
II. Op het eerfte deel van den tweeden is de Keizer, als tot den ftryd gereed, in ’£
harnas te paard gezeten met het bloote zwaard in de vuift afgebeeld, binnen den zelven
letterkring, alleen met deeze geringe veranderinge in de verkortinge 3
D A M ICH I V IR T V T E M C O N T R A H O S t e s T V O S .
G E E F -MT ST ERKTE TEGEN UWE VTANDEN.
De tegenzyde , van welke ik verfcheidene ftempels gezien heb, die alleen in de byge-
ftelde en voor my duiftere letteren verfchilden, voert in ’t midden van hec vlak het wa-
pcn van Holland, en boven het zelve aan de regter zyde van Zeeland, aan de flinker zyde
van Vriesland 5 en onder aan de regter zyde van Utrecht, zynde. een Leeuw mec een
kruis op de borft , aan de flinker zyde Overysfel, welke Gewesten. toen zekerlyk onder
eene Rekenkamer zullen behoord hebben 3 draagende, om het vertrouwen op God te doen
(i) Brief zien , deeze Ipreuk van den grooten Geloofsverkondiger ( i ) in den rand 3
vanPau-
Rorael^" SI D E V S N O B I S C V M , Q.uis C O N T R A N O S ? 1732.
nen Cap. ^
Vlll,vers.°
31' ZOO GOD VOOR ONS I S , WI E Z A L
ONS ZTN? 1732.
TEGEN
Middelerwylen de Keizer op den
Ryksdag te Regensburg door brieven en
booden kondfchap krygende, hoe de
(i)S!eida-Turk ( x ) reeds verfcheidene hoopen
meSdJ ™ Ruiteren naar den Donauw gezonden
hadt,midsgaders, door de Gezanten statnite-
uit Ooftenryk en die der o m g e l e g e n e g;
Volkeren, beweegelyke klagten over het
aanftaande gevaar gehoord hebbende,
wierdt aan de zelven, mids de Stenden
des
des Ryks geen geld maar Krygskneg-
^ ten zouden leveren, hulp in volk beloofd
, en de vergadering, naa eene ernfti-
ge vermaaning dat zich ieder fpoedig
tegen den Aardsvyand der Kriftenen
zoude wapeiien , den zevenentwintigften
van Weidemaand gefcheiden. Hier-
(1) Jovii op fchreef de Keizer ( i ) ftraks aan
Alfonfus Markgraaf van Guaft, dat de
zelve zyne benden byeen zaamelen en
met al de Spanjaarden, langs het Tren-
tefche gebergte, naar Ooftenryk voeren
zoude ; ook beval hy Andries Doria ,
zonder uitftel alle Galeijen en Oorlog-
fchepen uit te ruften en naar Grieken-
land te geleiden. Insgelyks riep hytot
zich eenige uitgeleezene benden uit
f 2 ) H e u t e - ^2,^ en Borgonje, voorts ook
ürLib. veele Edellieden en Krygsknegten uit
X. Cip./.gpjnje , midsgaders twaalfduizend mannen,
die liem in den Italiaanfchen oorlog
gediend hadden, over welken hy
Maximiliaan van Eberftein, en anderen
van beproefde trouwe, tot Bevelhebbers
aanftelde.
De Paus, gedachtig aan zyne beloften,
vergaderde eene groote fomme
gelds, geheven uit de geringe dienften
der Geeftlyken, die hierdoor in de uitterfte
armoede vervielen, terwyl de Opperkerkvoogd
en Kardinaalen, welken
de grootfte rykdommen bezaten, tot
(;) lo.ii ergernis ( 3 ) van veelen , onbelaft blee-
XXX?*’ ven ; met het zelve zondt hy zynen
Neef den Kardinaal Hippolitus van Medicis
naar Duitsland. Dees, van natuure
meer tot den handel der wapenen dan'
der Kerkdienften geneegen , wierdt des
ook van meer Krygsknegten dan Geeft.
lyken gevolgd , en was naauwlyks van
den Keizer en de Stenden des Ryks, niec
alleen om zyne edele hoedaanigheden,
maar ook om ’t meegebragte geld , met
vreugde ohtfangeh , o f , zich met den
Kardinaal Campegius beraaden en den
zelven naar Italie afgevaardigd hebbende;
befteedde eene geweldige fomme i n ’t
werven van agtduizendHungarifcheRui-
tereh, die hem de Roomfchkoning aan
de hand gaf. Onder dit verzaamelen der
krygsmagt was de Stad Gran, aan den
Donauw gelegen , door de Türken aangetaft
; w'anneer de beiegerden hierdoor
zeer bekneld raakten,'en die van Presburg
hen poogden te ontzetten, zynze
naa een hevig gevegt met groot verlies
173Í
Ten zelven dage was de ziekte van
Jan, Keurvorft van Sakfen,dermaate toegenoomen
, dat dit Opperhoofd van den
Hervormden Godsdienft den dertienden
(4 ) van Oegftmaand van deeze Wae-Msicidi.
reld fcheidde, zyn oudfte Zoon Jan Fre-
derik, die om des zelfs gedrag den by- fintu rc-
naam van den Grootmoedigen verwierf, ¿tip. pas.
volgde hem in de Regeering enKeurvor-
ftelyke Waardigheid, gelyk zulks door
den laatften der drie volgende penningen,
welken omtrent deezen tyd gemaakt
zyn, beveiligd wordt.
fslEleii D- ui/te eerften , die meet in grootte dan in beeldwerk verfchillen, vertuoneli
falcndar, op de voorzyden hec borftftuk van deezen Vorft , welke, den dertigften (7 ) van Weide-
n . Dee! Aa aa a maand
a