l:i*
•1'
i ? lili
M l !
l y i i Paus dus alle Kriften-Voviten even na was, ftaat de Hiftori van Joieph , wanneer dees i j i i j
zlch aan al zyne Broederen bekend maakte, op hec andere deel, met dit byfchrift uic het — ■ —
0)anei¡s Boek ( I ) dcr Scheppinge ;
E G O SVM lO S E P H F R A T E R V E S T E R .
IK B E N JOS E PH UWL I EDE R BROEDER.
(0 Re7
Cliron.
vanZeeJ.
doorBox-
horn. IL
dcel pag. 4*5
Het ftrekte den Kerkvoogd in dit
geval grootlyks tot verfchooning, dat de
Franfche hulpbenden laater, en in minder
getal dan men verwagtte, naderden;
wandt de Zwitfers begeerden de
verloopene fchulden, die de Koning
hen beloofd hadt, vooraf voldaan te
hebben. Dit fammelen bragt den Pans
niet alleen in kwaad vermoeden , maar
ook omdat de Koning zich aan den
kant der Pireneen niet repte, noch aan
de zyde van Nederland, daar de voornaamfte
deelen buiten zorgen van den
kryg en in heuglyke tuft bleeven, terwyl
die van Utrecht en Groeninge door
inwendigen twift verteerden , en Kristiern
de verdreeven Koning van Deenmarke
de Zeevaart wakker ontftelde.
Wandt dees,wrokkende over ’t verlies
zyns R y k s , gaf eenige Hoplieden ter
Z e e , zoo van Amfterdam als elders
vryheid van op zyne vyanden te rooven.
Deezen voeren in dit ( x ) jaar
met drie wel uitgerufte fchepen van
Zirkzee, met eenige anderen uit Vlaandre,
en deeden den Oofterlingen, dieze
op ’t water vonden, groote fchaade,
en ontnamen den zelven verfcheidene
fchepen en koopmanfchappen, van welken
fommigen te Goeree in Holland
binnen gebragt en verkogt wierden ;
doch deeze baatzugtigen zyn eindelyk
door die van Hamburg overwonnen
en aldaar tot loon hunner Zeerooverye
gerecht.
O f nu deeze onderneeming met oogluikinge
of medewerkinge der Landvoogdesfe
verrigt wierdt, blykt zoo
zeker niet als datze in deeze dagen
zich wakker bevlytigde, om de Nederlandfche
Kerk in ruft te houden; wandt
naadatze het plakkaat des voorgaanden
jaars ( 3 ) vernieuwd, deh veertienden(-3)
van Lentemaand afgekondigd , en door
het zelve de Geeftlyken weder ver-1 "i"!'
maand en aangetoond hadt, hoe veele
aanftootlykheden , door hun eige gedrag
in de Kerk gekoomen waren, lloegze,
geftyfd door ’s Keizers Raad, over om
de Leere van Luther, en hieruit ont-
ftaane tweefpalt der Landzaaten, te beteugelen
door een tweede plakkaat, dat
te Mechele den zeventienden (4 ) van (4) BimJ
Hooimaand getekend eh op den naam
des Keizers verbreid wierdt, verbieden- ■■
de den Ingezetenen by Ongeleerden ter
Predikinge te gaan , over Verbondstekens
, zoo van de Mis, Biegt als anderen
, over de heilige Moeder Maria,
of heilige Mannen o f Vrouwen en der
zeiver beeiden in vergaderingen te fpreeken
, alsmede over de magt zoo der Kerkvergaderingen
, als van den Paus, Bisfchoppen
en diergelyke Geeftlyken, over
’t bidden voor de dooden,het onderhouden
der vaftendagen, en andere inftellingen
der heilige Kerke te handelen. Hierenboven
wierdt behalven de boeken van
Luther, Pomeranns, Karelftad, Melanchton
, Oecolampadius, Juftus Jonas
en hunner aanhangeren , ook de Euan-
gelien , Zendbrieven , Prophetien en
alles dat uit de heilige Schrift in ’t
Duitfch, Vlaam'fch o f Walfch met kant-
tekeningen en uitleggingen volgens de
Leere van Luther bekend was, bevoolen
in zekere plaats te brengen om verbrand
te worden, en die dit gebod
niet gehoorzaamde zoude gebannen worden
, op verbeurte van lyf en goed. Dus
wierdt ’er gehandeld, om de Gemeente
door eendragtigheid van Geloof in vreed-
zaamen wandel te houden, en op dien
voet gemaklyker te beftieren , ’t welke
den
if%6 den Keizer zoude behaagen, cn van
■ de Landvoogdesfe zoo hartig begeerd
wierdt, dat zy haaren wenfch op dee- I f i6
zen rekenpenning uitdruktc. ---------
De faamgevoegde handen , die op de voorzyde boven eene Margarita"bioem',"mo'ögelyk
ten teken van eendragt en liefde in 't Geloof,. zyn afgefchetft, wandt de Heilige Geeft
daak op de zelven neder , worden door deeze woorden beilooten -
D I E V M A 1N T I E N G N E L A F O Y E N PAI X t i p i .
GOD HANDHAAV E H E T G E LOOF IN VRE EDE . i j z C .
De keerzyde draagt het meergemelde ruitwapen der Landvoogdesfe , dat Savoije in het
eene deel en Ooftenryk en Borgonje in het andere voert, omvangen door deezen haaren
naam en tytel;
M A R G A R I T A A V G V S T A A R C H I D V X .
DE VO RS T L TKE M A R G A R I T A AARDSHERTOGIN.
TerWyl de Nederlanden dus van den
vijrderflyken oorlog bevryd bleeven,
waren de Türken met groote verbol-
genheid in Hungarie gevallen ; wandt
Soliman, de vyandlykheid tusfchen de
Kriften Vorften en vadfigheid en twee-
0}!“« Ipald der ( i ) Hungaaren overwoogen
xxm.'si dacht de tyd gunflig te zyn,
¡ i S r Koning Lodewyk, on-
Bohemica geoeffend in den wapenhandel, en ge-
woon meer door fmeeken dan Voril-
lyke mage te regeeren , ligtlyk te overwinnen
; te meer, wyl hy vermoedde
, dat des zelfs Maagen en Buuren ,
de Keizer en de Aardshertog Ferdinand
in groote verwarringen bedraaid la-
p n , en de Koning van Poole nog aan
’t oude beftand verbonden wa s, dierhalven
het welvaaren van Lodewyk niet
zoo hoog zouden waardeeren, om daarom
het harnas aan te fchieten. Met
deeze en diergelyke overweegingen hadt
Soliman zich al in ’t voorgaande jaar
tot den kryg vervaardigd, om met een
talryk Heir naar Hungarie te trekken,
en bragt den Koning L o d ew y k , die
zwak van verftand en van geen goeden
raad onderfteund was, door dit gerngt in
de uitterfte verlegenheid.
Naa een weinig beraads , terwyl hy
door zyne Gezanten de Vorften en
Steden alom tot byftand verzogt, en
niets van belang verwierf, riep hy de
Staaten zyns Gebieds op eenen Ryksdag
byeen, en hen het naakende gevaar voor
oogen gefteld hebbende, begon zich
ieder te wapenen ; ook hadt de Paus
in deezen nood hen vryheid verleend
van de fchatten der Kerken aan te tasten
om ’er geld van te munten, voor
het welke de Hungaaren eenige Vendels
Duitfche en Boheemfche knegten
wierven. Maar de Geeftlyken Leenmannen
van de Hungarifche Kroone
bragten naauwlyks de helft op van’t volk
en ge ld, tot het weike zy verplicht
waren; de Edellieden, den wapenhandel
vergeeten hebbende , en door ver-
waandheid beheerfcht zynde, roemden
met eenen kleinen hoop volks de groote
meenigte der Ongeloovigen te zullen
vernielen, ja , de buitenlandfche hulp niet
noodig te hebben , men zonde flegts
een groot getal ( x ) vendels i n ’t veld Jfu-
PP P ^ bren-*"™
fe ; rife,'
■fe' ■
' i v ' ■ , : •
f e ■■■'fe;
iS ' '' 'I**"
V , » ' ’
-fe.
f e ■ ■*
b i i ,
■fe '
■if
lb