Ile
W
m i r : m
Onderwylen befteedden de Bondgenooten
al hun vermoogen om ’t vereenigen
der Franfen en Zwitferen te
beletten, welke laatften , om de zelve
reden en niet min vergramd dan de
Graubunders, ftraks hunne Landsgenooten
, die zich in ’t Leger bevonden ,
opeifchten, om deezen, wyl de Franfen
hunne beloften niet gehouden cn hen
in gevaar gefteld hadden, naar hun
Land te geleiden. De Veldheer Bon-
Hmferi V hierdoor in zyne verwagting
tii'ii di Fr. bedroogen, en tot de uitterfte wanhoope
pigfeTsfe' g'^^’ragt zynde, vondt niets raadzaamer
Tcrß. dan langs de brug, die hy over de rivier
Sefia gebouwd hadt, naar \'rankryk te
keeren. Maar de ligte Paerden der
Bondgenooten vielen zyne Krygsknegten
met zulk een geweld in de lenden,
dat ’er veelen der wakkerfte Helden
verllaagen, eenige ftukken gefchuts veroverd
, en meenigte goederen agterblee-
ven , midsgaders de Veldheer en een
groot getal voornaame mannen gewond
wierden ; onder welken ( x ) de Rid-
France der Bayard, een voorbeeld van uitmuntende
deugd, edelmoedigheid en krygskunde
, dit verlies niet weinig ver-
zwaarde, wyl hy kort hiernaa op het
Slagveld aan zyne wonde overleedt.
Naa ’t vertrek van ’t vyandlyke Leger
veroverden de Bondgenooten ligtlyk alle
Sterktens, die de Franfen nog ln
Italie bezet hielden, tot zooverre, datze
niet eene vaftigheid in den Staat van
Milanen overhielden.
Zoo aanmerkelyke zeege blies den '
Keizer , vervuld van groote aanlla-
gen , tot het vervolgen van den kryg
magtig aan, fchoon de Paus , de i
Venetiaanen en de Hertog François
Sfortia, naa ’t verdryven der vyanden , '
zich dachten te vergenoegen, inzonderheid
ZOO Koning François van het
Hertogdom van Milanen voor altyd
wilde afftaan ; maar de zugt tot wraake
o f tot hoogheid des Hertogen van
Borbon , overeenkoomende met de
wydvücgende gedachten des Keizers,
dreef de zaak zooverre , datmen beiloot
den Koning François in des zelfs
Ryk te beftooken ; wandt men hieldt
Tom. V.
r»si«.
zich verzekerd, dat de Vrienden en
Onderdaanen des Hertogen van B o r - -
bon , zoodraze hem aan ’t hoofd van
’t Keizerlyke Leger in Vrankryk zouden
zien , zich onder zynen Standaard
zouden voegen. Dit ontwerp behaagde
den Koning van Engeland ook zoowel
, dat de zelve ftraks een nieuw
verdrag ( 3 ) met den Keizer aanging
in het welke Koning Hendrik beloofde taiiidif,.
de eerfte maand honderdduizend Schilzullen
naadat Borbon
R.Tliotü
geeven , . met Hi«.
het befte deel van ’t Keizerlyke Leger xo?v.'
in Vrankryk zoude zyn ; doch bleefP*S' ‘Ls
t’zyner keure zulks te vervolgen , o f
zelve tegens Hooimaand in Vrankryk te
trekken met een ontzaglyk H c ir , dat
met de Nederlandfche benden vereenigd
, tot in ’c laatfle van Wintermaand
te velde zoude blyven : en onderfteld
zynde , dat de onderneeming gelukte,
dan zoumen den Franfchen Koning ter
wederoverleveringe der goederen en
waardigheden van Borbon dwingen ,
deezen Hertog in de bezitting van Provence
ftellen , en dit Geweft met den
Koninglyken tytel verfieren , onder beding
van voor het zelve den Koning
van Engeland manfchap te doen, als
aan dien , welken hy voor den waaren
Koning van Vrankryk erkende , zonder
Wiens toeftemminge, noch die van
den Keizer , hy met François, die zich
Koning van Vrankryk noemde, niet
vermögt te handelen. Ook beloofde
de Keizer in den zelven tyd aan den
kant van Spanje in Vrankryk te treeden
, en de Gezanten zouden hierentusfchen
al hunne zinnen fpitfen om ,
onder noodzaaklykc voorwendfels, de
Vorilen van Italie tot onderftand van
geld te beweegen.
Hoewel dees handel eenigen der
Bondgenooten mishaagde, echter wierdt
het befluit niet veranderd , maar de
Hertog van Borbon tot den voorgenoomen
togt gelaftigd. Dees. zich v a -
beeldende door zyne Vrienden, Leenmannen
cn Onderdaanen (4 ) opftand W.®"'
in ’t Ryk te können vertrekken, wil- M dußt!-
de langs Lions in Vrankryk b o o ren ;" } “ '
lfX4 maar de Keizer, overweegende om ’t af-
— en aankoomen de bezitting eener goede
haven beter tc zyn , vondt geraade
naar Provence te trekken om Marleille
te Land aan te taften, terwyl de Vloot,
die hy te Genua hadt doen uitruften,
onder hec beftier van Hugo van Moncada
, die Stad ter Zee zoude beftooken.
T o t dic einde wierdt het Keizerlyke
Leger , omtrent vyftienduizend
Voetknegten en tweeduizend Ruiters
ilcrk , met agtien ftukken gefchuts,
door den Hertog van Borbon, ( i) of,
ZOO anderen melden, door den Markgraaf
van Pescara, (2) als Opperbevel-
hebber over de Alpes gevoerd, en,naa
het veroveren van eenige Steden en
(fp0o i,rM.< =fl:e
MBellay
fol.ic3.
(:) La
kill. d’Italia
dl Fr.
France
Tom. V.
pag. M9.
Sterkten en geringe ontmoetingen, den
agtienden van Oegftmaand voor Mar-
feille nedergeüaagen.
De Koning François, ziende dit werk
opkoomen, zondt ’er fterke bezetting
binnen ; het beleid van deeze, en de
(jiDaniei naärftighcid en kloekmoedigheid (3) der
Stedelingen, welken van allerley Staaten
en Kunnen zich in ’t verweeren en
herftellen der gefchondene muuren en
veften onvermoeid betoonden, ftuite-
den den aandrang der belegeraaren dermaate
, dac de zelven, naadatze twee
openingen in de muuren gefchooten
hadden, geenen ftorm dorften waagen,
maar de verfterking der Stad liever door
fchop o f fpaa poogden te onderkrui-
pen ; als dit ook niet wilde flaagen,
en alle geweld té kort fchoot, ftelden-
ze de lift te werk , en zogten door
eenige vermomde Krygsknegten de Stad
(jD.iniël aan verfcheidene wyken (4 ) in den
brand te fteeken, en de zelve by deeze
ontfteltenis te overrompelen ; maar
het ontdekken en ftraffen dier waäg-
halfen, en ’c verydelen der aanflagen ,
midsgaders ’t gebrek aan leevensmiddelen
, maakten den krygsknegt onwillig
te gehoorzaamen, en , ’t en ware het
overweldigen van de fterkte Toulon en
de Stad Casfis, daar veel voorraads gevonden
wierdt, ’t zoude moogelyk wyder
geloopen hebben. De hierdoor verkreegen
moed des volks verfchafte den
Hertog van Borbon nieuwe hoope om
I I . ‘Dee/.
Hut. de
France
Tom.V.
pag. 150.
Marfeille met meerder einll dan voor-
heen te beftooken ; maar toen ’«r eindelyk
een groot link mnurs geveld lag,
weigerden alle Krygsknegten , mids de
voorzorg en verfterking van binnen , ten
ftorm ( 5 ) te loopen, welke vermaa-
ningen , beloften o f bedreigingen de fran«
Hertog van Borbon ook mogt beflee-p
den ; zulksmen, met beraad van al de
Legerhoofden, en inzonderheid op ’t
aandryven des Markgraaven van Pescara
, die van ongemeenen naaryver omtrent
Borbon beheerfcht wierdt, het
aangevange beleg, daar reeds veertig
(6) dagen aan verfpild waren , opbrak,
en met al den hoop terugge keerde ; Charle" ’’'
des te eerder, wyl de Koning met een
Leger van weinig min dan veertigdui-
zend mannen tot ontzet dier Stad na- '
derde. Ook wierdt de Keizerlyke Vloot,
die onder Moncada de Stad te water
beflooten hieldt, ten zelven dage door
de Onderzeevoogd Faijette en Andries
Doria aangegreepen, en met fchaade
van voor Marfeille verdreeven.
Koning François, de zwaarigheden in
dien oord verdweenen en zoo talryk
een Heir byeen ziende, dacht niet
raadzaam het zelve zonder eenig nut
te fcheiden ; gaf dierhalven, wyl het
Hertogdom van Milanen hem zeerna
aan ’t hart lag , zyne Legerhoofden den
nieuw ontworpen togt naar Italie te
overweegen, en beiloot, naa eens ieders
aanmerkingen gehoord te hebben, met
de ervaarenften, xelf tegen den zin zyner
Moeder Lodewyka, aan welke hy
het beftier des Ryks geduurende zyn
afwezen opdroeg, van by deeze wanorde
der vyanden zyn voordeel te zoeken,
en , fchoon ’t faizoen reeds tot in
Wynmaand ( 7 ) verloopen was, ftraks{-7) m c -
derwaart te trekken. S m -
Dit beiluit genoomen zynde, nam de i>y foi-
Koning met zyn Heir den weg over den
berg Cenis, naar den kant van Turyn,
regt op de Hoofdftad Milanen aan ; terwyl
het Keizerlyke Leger zich verhaaste
om ’er voor de Franfen te koomen, dat
gelukte ; wandt de Markgraaf van Pescara
zyn volk naar Pavia geleidende, en
zich aldaar met den Onderkoning Lan-
D d d noy
í"'