fi'i
IWlii
1519 . Op de keerzyde zietmen een naakt mansbeeld, moogelyk den Krygsgod Mars , van befchuttende
en btfchaadigcnde wapenen onthlooc,en aan armen en beenen gehoeid, zittende ■
op eenen hoop krygstuig , dat van de nevenftaande Vrouwe , die ik voor den Vreede cn
de wedergekeerde Overvloed aanzie, in den brand geftooken wordt; en dewyl dc Tempel
van Janus, dus ook op de penningen van den Keizer Nero afgefchetft, alleenlyk in de ty-
den des oorlogs geopend wierdt, leeftmen in den ranc!;
C L A V D V N T V R B E L L I PO R T zE .
DE D E U R E N DES OORLOG S WO R D E N G £ . S I , O O r £ N .
(i) La
Hift. dT-
Talia diFr.
Guicciard.
Lib.XlX
De gevaaren fies oorlogs, die meer
dan agt jaaren met gruwelyk woeden
gehold hadden, door deeze verbintenis
verdweenen zynde, bleeven al de
Italiaanen bevryd van den k ry g , uitgezonderd
de Florentynen, welken, eensdeels
op de beloofde hulpe des Franfchen
Konings , andersdeels op eigene
krachten lleunende , het juk van die
van Medicis weigerden te dtaagen, en
beflooten hunne Vryheid floor de wapenen
te befchermen, o f onder dit druif-
fen zich met den Keizer te vergelyken,
wyl dees, de onriiil en koflen fchuu-
wende om de reis naar Duitsland te
verhaaften, naar den algemeenen vreede
haakte; maar de Paus, het voordeel
van zynen Neef Alexander van Medicis,
die aan ’s Keizers natuurlyke Dochter
Margarita verloofd was, in ’t oog
hebbende, hieldt den Keizer by ’c gegeeve
woord, en beloofde, om zyn oogmerk
te bereiken, en den laft des
oorlogs te verligten, den Prins van O-
rahje iedere maand zeftigduizend Dukaaten,
( i ) tot onderhoud van ’t Keizerlyke
Leger, te betaalen. Door deezen
onderftand, en ’t yverige aandryven
, wierdt de Keizer gedwongen het
opzet van den Paus te volgen. Hierop
wierdt de meefte krygsmagt, naadat
Antoni van Leiva Pavia weder ingenoomen,
en de Prins van Oranje Cortona
en andere Sterkten overweldigd
hadt, alengs naar Florenze gevoerd, en
die Stad, door den gemelden Prins en den
Markgraaf van Guaft, aan alle zyden met
Sterkten en Stormfchanfen beflooten. De
Stedelingen, het gevaar hebbende zien
opkoomen,hadden zich naar gelegenheid
des tyds omzigtig verfterkt, en omtrent
tienduizend Krygsknegten ingenoomen,
dieze, onaer het Opperbevel van Malatefta
Balioni gefteld hebbende, plechtiglyk
deeden zw'eeren van de Stad tot den
dood te zullen befchermen, en bleeven
hardnekkig by dit voorneemen, zelfnaä
dat de Koning van Vrankryk ( 2 ) zich(|ß<
van de beloofde hulpe ontfchuldigd, entaiij'¿¡y,;
hen, op begeerte van den Pans, ter be-®“ “ ’*
middelinge hunner verfchillen geraaden '
hadt. „
Staande deeze belegering meende de
Keizer met den Paus naar Rome te trekken,
om aldaar gekroond te worden;
maar door brieven uit Duitsland ernftig ly jo
verzogt zynde derwaart te koomen, z o o -
door de Vorften om den Ryksdag by te
woonen, als door zynfen Broeder Ferdinand,
(3) die tot Roomfchkoning v er-(3; u
koozen zogt te worden, en de beroerte
der Geeftlyken door eene Kerkvergade- oaicdni
ring te ftillen, befloot hy niet verder te
gaan, en de vereifchte plechtigheden aldaar
fpoedig te volbrengen. T o t dit einde
wierden alle voorbereidfelen tegens den
vierentwintigften van Sprokkelmaand des
jaars vyftienhonderdendertig befteld, cn
de Koninglyke Kroon Van Lombardie
derwaart gebragt; wandt de Keizers pleegen
driemaalen gekroond te worden,
eerft te Aken met de Kroone van Karel
den Grooten wegens het Duitfche R yk ,
door bewilliging van Paus Gregorius den
Vyfden een Saks, die,door zynen Landsgenoot
Keizer Otto den Derden herfteld
zynde, uit liefde voor zyn Vaderiand den
Duitfen (4 ) de magt gegeeven hadt van (4I L.
eenen Keizer te verkiezen en te Kroonen,
onder beding, dat de verkooze V o r (H "ß ,
nooit den tytel van Keizer noch Ver- 39+
meerderaar, dan op hun bevel o f naa de
Krooning yan den Paus zoude voeren:
andermaal te Monza met de yzere
Kroo-
4730 Kroone wegens hetLongobardifcheRyk,
en hierom kwamen de Gezanten (i) van
oTosfi 4c gemelde Stad , daar de Kroon be-
P>s «9- Waard wordt ,mer de zelve naar Bolonje.
Deeze wordt gemeenelyk de yzere geheeten
om den band welke rondom het
hoofd ftuit, e n , zoo eenigen meiden,
(i)Dfflin- (2) van eenen der fpykeren, door welken
Sofed ’ onze Zaligmaaker aan Kruis gehegt
415!iSj. wendige deel is goud, zonder eenige
punten o f fieraaden dan de edele Steenen,
inet welken zy rondom bezet is. Twee
dagen voor dat de Keizer de derdeKroon
ontfing, wierdt hy in zyne Huiskapel van
den Paus, naadat de Kerkdienft volbragt
Was, gezalfd, en met de yzere Kroone
tjjr.jovii (3) tot Koning van Lombardie gekroond,
Sxvii' omtrent op de zelve wyze,maar met mindere
omftandigheden dan de naaftvolgende
plechtigheid, die ik hier zal ver-
haalen.
Zoodra de beftemde dag verfcheen,
zyn in den vroegcn morgen alle poorten
en toegangen met wagten bezet, de Kei-
ierlyke benden door Antoni van Leiva
op de markt in flagorde, en het grof gefchut
met den mond naar de openingen
der ftraaten gefteld. De Stad krielde
reeds van den toeloop der nieuwsgleri-
gen, als de Kardinaalen, Bisfchoppen, Vorften
en Heeren het fchouwfpel openden,
en langs eenq^galery, die tot dit oogmerk
gemaakt was, van ’t Paleis naar de Kerk
traden, gevolgd van den Paus; welke,
bekleed met zyne fieraaden, in eenen
overdekte Zetel gedraagen wierdt, naa
fiichton. hem kwam de Keizer (4) onder een ver-
sitlnfi? hemeldfel, wordende van zulken drang
zyner Edellieden , Hovelingen en Lyf-
scorn. fchutten verzeld, dat de galery, door de
Agnppa , i . n
Coronal, grootc zwaarte, kort agter hem, milort-
SÜtaJeT’ t e . zulks ’er eenigen in ’t geweer der
iitwcni. onderftaande Krygsknegten vielen, en
zich deerlyk bezeerden, onder welken
zich een geleerd Nederlander Albert Pi-
gius bevondt, die federt zyne pen tegen
Luther en Calvyn gefpitft heeft. Verfcheidene
bediedenisfen wierden hieruit
opgemaakt,en fchynen die beft geraaden
te hebben,welken voorfpelden,dat geen
[’.S®'Keizer (5) naa Karel den Vyfden in Italie
I I Deel.
gekroond zoude worden. De Keizer dit 173S
gevaar door zynde, tradt voorts ter Ker-Charles V;
k e , daar de Kanonniken van S'. Pieter te PJß“ -
Rome hem , met het aantrekken eens pag. ips-
Choorkleeds, in hunne Order ontfingen.
De Kardinaal Salviati nam hem den ge-
woonen eed af, door welken de Keizer
beloofde de Kerk en den Paus te zullen
befchermen, en trok hem met hulpe van
anderen het kleed van eenen Diaken aan,
met het zelve keerde de Keizer zich naar
’t hooge Autaar,God biddende om zyne
Ryken gelukkig, Kriftelyk en goedertie-
renlyk te beftieren. De Kardinaal Campegius
knielde nevens hem, en las een
gebed, opdat de krooning wel zoude gelukken.
Kort hiernaa wierdt de Keizer
van den Kardinaal Farnefe,omdat dees de
oudfte was, in de Kapel van S'. Mauritius
geleid ;en, naa ’t afleggen van ’t Diakens
kleed, onder het ftorten van eenige
gebeden, met de heilige oly tusfchen zyne
fchouders, (6) en aan de regterhand(g)corii,
en den arm gezalfd. Hierop begon men
de zingende Mis, die door den Paus ge- Csroiiv)
daan en door den Keizer bediend wierdt■ ntoient:
Eindelyk, naa ’t verrigten van meer andere
Kerkgebaarden , terwyl de Keizer
zyne Staatfiekleederen aan hadt; gaf de
Paus den zelven eenen gouden Schepter
om de Kriften Waereld te regeeren, een
bloot Zwaard om de vyanden der Kerke
te verdelgen, en eenen gouden Bol om
het gebied over de ganfche aarde te voe-
reh ; ten laatfte zette hy den Keizer de
verdeelde Kroon,ten teken van ’t Oofterfche
en Wefterfche Keizerryk, die met
dierbaare gefteenten verfierd was, op hec
hoofd. Dit gedaan zynde, boog de Keizer
zich eerbiedelyk neder,kufte de voeten
van den Paus, wierdt ftraks nevens
den zelven op eenen vergulden Zetel gefteld
, en dus met het dertigfte jaar zyns
ouderdoms, op den zelven dag van zyne
geboorte, voor Keizer van Rome uitge-
roepen.
Naauwelyks waren C7) de Krygskneg- via
ten, die op de markt lagen, hiervan b e -????[[•
rigt, o f fchreeuwden, lang leeve Karel m s . kIi.
de Vyfde, de onverwinnelykße en mag-s'ßkS'
tigfle K e ize r , en Verweerder van 't Geloof.
Voorts deedt Antoni van Leiva al
' L I 11 ’tge-
IfBltlll