.nr
If33 Het boi-fflhik van den Paus wordt in Geeftlyk gewaad, op de voorzyde, binnen dit rand- i j j j
' fchrift gevonden ;
C L EM E N S V I I . P O N T if e x M A X imus A nno X.
CLEMENS DE Z E F END E OPP ER ST E P RI ESTE R IN
T TIENDE J AAR ZTNS GEBIEDS.
Op de keerzyde zietmen eenen glazen bo), moogeiyk een der zes welke het wapen van
Medicis uitmaaken, liggende op het alta.ar dat de Kerk verbeeld, onder de Pauslyke iCroo-
n e ; dewyl nu de Hertog van Urbyn , die uit het Huis van Ruvere was , eenen boom in
zyn Stamwapen voerde, zoo maakt de glazebol door ’t vereenigen der Franfche Zonneftraa-
ien een brandpunt, ’t welke de nevenftaande Hertoglyke boom door zyne bitte verteerd, hebbende,
om de zuiverheid van ’c glas en v a n ’t Pauslyke geraoed aan te wyzen, dic omfchrift;
C A N D O R I L L Æ S V S .
O N G E S C H O N D E Z U I V E R H E I D .
Aleer dit werk door den Pans voltrokken
wierdt, hadt de Keizer, ziende
werwaart de gedachten liepen , zoodra
de voornoemde Katarina aan François
Sfortia geweigerd wa s, om zich
[,jHiit.diYan Milanen ( i ) te verzekeren, en de
elosfo toonen dat hy naar dat
TO. 100. Gebied niet ftondt,zyne Nicht Chriftina,
tweede Dochter zyner Zufter Ifabella
en des Konings van Deenmarke, ten
huuwelyk beloofd aan François Sfortia.
T o t dit einde wierdt de voorwaarde
deezer verbintenisfe door Gemagtigden,
(i) Corps den tienden ( i ) van Weidemaand, te
“ f î ” ""Barcelona geflooten, en aan Chriftina
Mont. honderdduizend Kroonen ten huuwelyk
Part”'ii. ' beloofd, midsze zoude afftaan van alfoi.
pS, le eifchen, dieze op de naalaatenfchap,
zoowel van haare Vaderlyke als Moederlyke
Voorouderen zoude können
maaken. Toen dit fchrift verzegeld
was, is de Prinfes op ’s Keizers orde
i) Hit» ( 3 ) uit Nederland , daarze haar verblyf
aan ’t Hof der Landvoogdesfe
hadt, naar Milanen geleid, en door het
huuwelyk aan den gemelden Hertog
verbonden.
De Paus, in Vrankryk zynde, hadt
niet alleen de hoogheid van zyn Huis,
maar ook de verzekering zyns gezags
SL.
Brab.
Tom. I.
fol, 591.
WHiMafl^hartigd, en den Koning (4) François
Srtmtc verzogt tot het begunftigen
eener Kerkvergaderinge , die tot het dc Frà
uitrooijen van ’t Lutherfche Geloof?” '?}"
zoude ftrekken, en zyn vlyt te ,beftee-
den om de Hervormde Vorften van ' ''
’t eifchen eener vrye Kerkvergaderinge
af te wenden ; wandt de Koning was
de zelven niet ongeneegen , eensdeels
wegens het oude verbond met het
Duitfche Ryk , andersdeels bewoogen
door de klagten en gebeden van die
der Augsburgfche belydenisfe, die ftaande
hielden , dat de Keizer de Vryheden
en Voorrechten van ’t Ryk in de
verkiezinge zyns Broeders tot Roomfchkoning
gefchonden hadt, hen poogde
te onderdrukken, en het Keizerryk
erflyk in zyn Huis te maaken : des de
Koning François hierdoor opgewekt,
en omdat hem de handel van Madrid
en Kamerik nog dwars in den krop
ftak, door Willem van Bellay Heer
van Langey , zynen Gezant in Duitsland
, met de vereenigde ( y ) V o r fte n n ,« a
der Augsburgfche belydenisfe te Esli'n-R™-
g e , daar zich al de Gemagtigden dier Tom.v.
Vorften tegenwoordig vonden, een ver-®*®'"^"
weerend verbond opgeregt hadr.
Hierentusfchen zondt de Paus zynen
Gezant Hugo Rangonus Bisfchop van
Regio naar Duitsland, welke den Keur.
vorft van Sakfen voorhieldr, dat zyne I Heiligheid en de Keizer, tragtende de
twee-
1733 tweedragt in den Godsdienft weg te
neemen, opdat zy de Kerk en ’t Ge-
meenebeft in vreede mogten beftieren,
beflooten hadden eene Algemeene Kerkvergadering
, die van de Duitfche Vorilen
zeer begeerd wierdt, te beroepen;
doch wylmen zieh vooraf over zekere
omftandigheden moeft beraaden , verzogt
de Pans deeze punten te weeten,
o f al die genen, welken in zoodanige
vrye en algemeene Kerkvergaderinge als
de Vaders gehouden hadden , tegen-
'(jlj?"*'woordig zouden z yn , de (r) befluiten
vicnt. de zouden beloovcn te onderhouden; wandt
alsmen dit weigerde , dan zonde alle
arbeid te vergeefs zyn ; voorts die ag-
M. terbleeven zouden hunne Gemagtigden
zenden , en onderwylen zoumen geene
nieuwigheden invoeren; en wyl de
plaats, tot dit oogmerk behoorende, in
eene gezonde luchten vrugtbaareLands-
douwe. gelegen moeft zyn , ftelde de
Paus hen Placenze, Bolonje en Mantua
voor, om uit deeze Steden de be-
■ kwaamfte,naar hun welgevallen, te ver-
kiezen. Vervolgende, byaldien fommige
Vorften niet wilden verfchynen,
o f de befluiten weigerden te gehoorzaamen
, dat de Paus echter zoude
voortvaaren, en de Keizer en andere
Vorften zyne Heiligheid tegen de onwilligen
zouden befchermen. Het welke
van den Keizerlyken Gezant bekrachtigd,
en door den Keurvorft van
Sakfen, naa eenige overweeging, in dee-
« zer voege beantwoord wierdt; dat byaldien
de vergadering naar ’t voor-
fchrift v a n ’t Godlyke woord gehouden
zoude worden , dan rwyfelde hy niet,
ofze zou van goede gevolgen z y n ,
maar het betaamde, dat hy zich met
zyne Bondgenooten beraade aleer hy
volftrekt antwoord gaf, en dierhalven
verzogt de Keurvorft, om eendragtig te
handelen, zoo lang uitftel. Maar toen
de Vorften van de Augsburgfche Belydenisfe
het ftuk overwoogen hadden,
begeerdenze, datmen de vergadering volgens
beloften in Duitsland, d a a l’t verfchil
ontftaan wa s , beleggen , en het
oordeel, niet naar de Pauslyke rechten
o f der fchoolen , maar. naar de Heili-
I I . Tleel.
ge Schrift veilen zoude, zeggende, dat 1733
de voorgaande verbintenis tot eene vrye ' ' '
vergadering onnoodig, en niet anders
dan bedrog en loosheid van den Paus
was, om hen devryheid te beneemen,
en hier voor zoudenze zich hoeden,
dat de Paus niet te gelyK aanklaager
en rechter zoude zyn , zoowel als voor
eene Kerkvergadering,die tegen ’s Ryks
wetten ftreedt, verzoekende dierhalven
den Keizer, als Oppergebieder, hunne
zaak en ’t gemeenebeft te handhaven.
Voorts lietenze, om zich van opfpraak
te bevryden , hun antwoord drukken ,
en zonden ’t aan de uitheemfche Vorften
, ook gavenze den Keizer van alles
berigt.
Door deeze en andere tegenwerpingen
raakte de Kerkvergadering in verloop
, en de onderhandeling eindigde
geen verfchil, dat by fommigen nog
hevig blaakte. Wandt Georg Hertog
van Sakfen , befpeurende dat zyne Onderdaanen
tot de Hervorming overhel-
den, wyl de zelven het Nachtmaal des
Heeren naar de inftelling van Kriftus
wilden ontfangen, geboodt zyne Ker'-
kedienaaren ( x ) den genen, die op ’tfilSkMi,
Pasfcha,naar oude gewoonte,zich biecht-
ten, en ’t Nachtmaal naar de Pauslyke
inftelling ontfingen, een kenteken lotRdp. p»g;
bewys te geeven, opdat deezen h e t " " '
zelve aan den Raad mogten overleveren
, om dus te ontdekken, welken de
Lutherfche Leere aanhingen. Wanneer
dus te Leipflg , naa ’t eindigen dcr *
plechtigheid, zeventig perfoonen zonder
het gemelde teken gevonden wierden,
zyn de zelven, midsze naar geene
vermaaningen wilden luifteren, omdat
Luther hen geraaden hadt liever
het leeven te waagen dan tegen hun
gewisfe te handelen, voor den Vorft
gedagvaard , en eindelyk om hunne
volftandigheid uit de Stad verdreeven
geworden ; ja de Priefters, die hieraan
fchuldig waren , zondt Georg naar
Stolpcn ( 3) o f Mörfeburg , opdatze (,) his.
van de Bisfchoppen zouden gemarteld
worden, zulks verfcheidenen tot eeu- cioorL.
wige gevangenis verweezen van honger jß ii.'
en ftank ftierven, en dan nog door}"'*““
F f f f f Beuls- '■