i 'i , .
1738 van Lotteringe en anderen beilooten.
■ ^Al het welke, den agtienden van Weidemaand,
door de Gemagtigden getekend
wierdt, met beloften, dat de Keizer
en Koning binnen drie dagen, plechtiglyk
op het Heilige Euangeli, met
eeden zouden verzekeren, voor zich en
hunne Erfgenaamen en Opvolgeren het 153^
zelve te onderhouden. Op her iluiten
van dit Beiland,uit het welke ieder den
lang gewenfchten Vreede te gemoet zag,
meene ik,dat de twee volgende gedenkpenningen
, ter eere van den Keizer, gemaakt
zyn.
I. II. Het borilbeeld van den Keizer wordt, met verfchillende Kroonen op het hoofd, op
beide voorzyden met deezen tytel gevonden 5
C A R O L V S V. R O M a n o r u m I M P e r a t o r .
KAREL DE FYFDE KEIZER DER ROMEINEN.
Op de keerzyde is de Vreede en Overvloed door eene Vrouw afgebeeld, welke met eene
toortfe het krygstuig in den brand ileekt , en dewyl voor deeze weldaad de Almagtige,
C )Pfalm Beflierder van alle goede zaaken, geloofd wierdt, leeilmen deeze vfoorden ( i) van
CXI. versi den Koninglyken Harpzanger in den rand;
2.
M A G N A O P E R A D O M I N I .
GROOT ZIN DE WERKEN DES HEEREN.
Zoodra dit werk verrigt was, vertrok
Koning François naar 2yn R yk ,
en de Keizer, hebbende met zyne Vloote
den Paus tot Genua geleid, weder naar
Spanje ; maar de tegenwinden dreeven
(ll Vita hem onder ’t Eiland ( 2 ) Margarita ,
ca!iò”v.' fl""» Heer van Vely n it’s Konings
naam, die reeds te Avignon was,
109. verzogt te Aiguesmortes aan land te
treeden, werwaart de Koning in ’t kor- 1
te zoude volgen; ondertusfchen kon
de Keizer zich te Marfeille verluffigen,
wyl de Koning de bezetting aldaar hadt
doen uittrekken, en bevoolen den Keizer
de lleutels der Stad aan te bieden.
Anderen, die (3) het punt van eerefilDaiiit!
hooger dan de beleefdheid waanen, m e l-™ #
den, dat de Keizer den Koning h i e r Tom.v.
“ pag. 363.
1738
(i)Chronl
vanChrift.
Sternfcc
op ’tjaar
1538. MS.
& Vita di
Carlo V .
dal S. A lf.
Ulloapag.
Ï09.
(t)P.Jovii
Hift. Lib.
XXXVII.
toe v e rzo gt: hoe het z y , fchoon de
Keizer voor de groote Hoflykheid bedankte,
echter wierdt de zelve door
de onweersbuijen tot voor Marfeille gedreeven
, daar ’s Konings Galeijen en
omgelegene Sterkten hem met verfcheidene
eerefcheuten begroetteden , en
de Stedelingen de keten der haven,
om den Keizer in te laaten, openden.
De. Keizerlyke Vloot , eenige verver-
fching ontfangen hebbende , flak tegens
den avond weder in Zee , verzeld van
’s Konings Zeemagt, maar de opkoomende
Ilorm verftrooide de fcliepen
van een, o f dreef fommigen met geweld
tegen elkanderen , inzonderheid kreeg
’s Keizers Galey zulken fmak van eene
andere, dat de Keizer, te ruften leggende,
van fchrik ten bedde (t) uitfprong, en
niet buiten reden, w y l ’t fchip hierdoor
een groot ga t, veel fchaade ontfangen
en het roer verlooren hadt; insgelyks
was Perenot Heer van Granvelle in geen
minder gevaar: doch de wind ging eerlang
leggen ,en de Vloot, den volgenden
morgen tot de hoogte van Aiguesmortes
in Languedoc zellende, kwam de
Koning van Vrankryk, met den Kardinaal
van Lotteringe en vyf anderen zynet
Hovelingen, aan ’t boord van den
Keizer, dien hy verfcheidene maalen
Vriendlyk omhelsde, en zynen Broeder
noemde. Kort hiernaa voeren de Vorften
met eenigen huns gevoigs naar A iguesmortes
, daar de Keizer met alle
heusheid onthaald wierdt, en zyne Zuster
, de Koningin Eleonora andermaal
begroette. Ook vergaf de Koning, op
’s Keizers begeerte , aan (2 ) Andries
D oria, toen dees voor zyne Majefteit
om dc zelve de hand te kusfen geleid
wie rd t, alles dat in voorgaande tyden
bedreeven was. IVanneer de twee Vorften
zoo vriendlyk en lang i n ’t heimelyk
gehandeld hadden, dat niemand aan
eenen volkoomen vreede twyfelde, vertrok
de Keizet naar Spanje en de Koning
naar Parys.
Middelerwylen fchiktenze alles tot het 1 7 3 8
onderhouden van de tienjaarige Wapen- "
fchorfinge, in tyelk verdrag, in opzigt
der Nederlanden, afzonderlyk begreepen
was, dat de zaaken op dien voet zouden
blyven, alsze van de Landvoogdesfe
Maria i n ’t tienmaandige Beftand
des voorgaanden jaars geregeld waren ;
maar Gelderland (3 ) betrelFende was 01 Ootps
vaft gefteld, dat byaldien de Hertog , r e "# " ’
geduurende den tyd des Beftands, ietT„°?iy.
tegen ’s Keizers Landen zoude onder- ’
neemen, dan zou ’t den Keizer vry*°''‘ *°'
flaan den zelven met geweld van wapenen
te dwingen, zonder dat de Koning
van Vrankryk door regtfche o f
flinkfche wegen , zich hierin zoude
mengen; ja dat de Keizer zyn recht
op de Landen van dien Hertog, opdat
de zelven in geene andere handen zouden
vervallen , mogt vervolgen , ’t zy
by ’s Hertogen leeven o f naa des zelfs
dood, zonder het Beftand hiermede te
fchenden.
Zoodaanig een beding kwam den
Keizer te ftaade ; wandt Karel van Egmond
Hertog van G elder, die duslang
de Nederlanden ontruft, en nog kort te
vooren, om den Keizer te plaagen, Willem
van Kleef tot Opvolger in zyn gebied
gemaakt hadt,eindigde,door kwellingen,
zwakheid en eenen ouderdom van
ruim zeventig jaaren, den loop zyns beroemden
leevens, den laatften (4 ) van(.isiiciitenhoril
Weidemaand deezes jaars, te Arnhem;
; Geld. Gc-
fchied.
der eene Vorftlyke Tombe met ftaatfie
begraaven w ie rdt: laatende geene wettige,
maar vier natuurlyke Zoonen, twee
Karels, Pieter en Adolf agter. Vier
dagen naa’t fterven van deezen Krygsheld
heeftmen het Beftand van Nizza
in de Nederlanden (7) afgekondigd, defi) Die
vyandfchap geftaakt, en ter gedachte-^ “ 1 '
nisfevan dit groote werk , met verlan-
. /. V. XT V -I en2.foL gen naar eenen beltendigen Vreede, deuo.
twee naaftvolgende rekenpenningen gemaakt.