f „ i !'*
If.
II
, i ^1.
| f l
1717
Ü L R IK DOOR GODS GENADE HERTOG VAN WIR T ENBERG
EN TECK.
17x7
Zoodra de Staaten v a n ’t Zwaabfche
verbond en de Landvoogd, die dat
Geweft voor den Aardshertog Ferdinand
regeerde, deezen inval vernamen,
ii Com!*' "'o>'''en en befchreevenze ( i ) niet al-
S ' rÌ Krygsknegten , maar ver-
]ig. & " maanden zelf des Hertogen Hoofdlieden
R'ip-p»g. en foldaaten heimelyk tot afval 5 welke
loosheid zooveel beweeging maakte,
dat Hertog Ulrik, by mangel van geld,
zyn Voorneemen moeft laaten zit-
ten.
Middelerwylen kwamen de Boeren
in drie verdeelde hoopen te velde, en
bragten den Ryksraaden zoo geweldige
bekommering aan, datze Simon Pifto-
rius en Jacob Sturm aan den uitge-
leezen Raad des Zwaabfchen verbonds
te Olms afvaardigden met eene bulle,
op den naam des Keizers getekend,
door welke de weerfpannelingen op
zwaare ftraffen tot de ruft en den vreede
vermaand wierden. Wanneer deeze
bedreigingen geen gehoor vonden,
heeft de Overfte Hoofdman van het
Zwaabfche verbond Georg Trukfes van
Waldburg den Boeren, omtrent den Donau,
veel volks afgeflaagen,indenftroom
gedreeven, cn de overigen verjaagd.
Aan eenen anderen kant fchoolden een
groot getal van Boeren byeen, die omtrent
het midden van Grasmaand het
Stedetje Weinsburg overweldigden, en
fommigen der Edellieden, welken derwaart
geweeken waren, onder deezen
den Graaf Lodewyk van Helffenftein
fitsiciäa- (x j met eenen wreeden dood ombrag-
™ > onaangezien het jammerlyke fmee-
|“ '“ " '-k e n van des zelfs Gemaalinne, natuur-
Rrip.pig.lyke Dochter van Keizer Maximiliaan,
hebbende haar Zoontje op den arm.
Het Legerhoofd Trukfes, hierdoor getergd,
trok tegen deezen hoop te velde
, verfloeg eenige duizenden , en
heeft de gevangenen, uit weérwraake
van den gedooden Graaf door zwaare
pyn het leeven benoomen. Eene andere
meenigte Boeren viel in Frankenland,
daarze meer dan tweehonderd Adelyke
Huizen , Slooten o f Kloofters verbrand
hadden , aleer Trukfes, onderfteund
van den Paltsgraaf L o d ew yk , hen op
de lenden viel en verfloeg.
Wanneer dees tuimelgeell aan alle
oorden begon te woeden, het Land
Om Straatsburg verdierf, en de grenzen
van Lotteringe dreigde, heeft Hertog
Antoni, bevreesd o f deeze befmetting
tot zyne Onderdaanen mogt overftaan,
eensdeels om zyn gebied, andersdeels
om ’t Roomfche Geloof te befchermen,
zyne eige en nabuurige krygsmagt,
midsgaders den voornaamften Adel zyns
Lands faamen getrokken. Deezen, door
Franfche , Italiaanfche , Duitfche ea
Gelderfche hulpbenden verfterkt zynde,
verfloegen by bet Dorp Loupeftein, niet
verre van Saverne, omtrent vyf o f zes-
duizend ( 3 ) Boeren.
De voorfpoed der Lottcringfche wa-Cominc
penen blies den Hertog zoo geweldig met rVm.
op, dat hy al de weerfpannelingen wil-
de verdelgen. T o t dit einde rukte hy
voort, en taflte de Boeren by het Dorp
Cherviller, omtrent Scheleftad, andermaal
aan, het gemelde Dorp den twintigften
(4 ) van Bloeimaand overmeefterd,
en de aldaar gelegerde Boeren verdree- Lmmiw
ven hebbende , drongen zyne benden mltTom.
met zulke bitterheid op het Leger der
weerfpannelingen in , dat Antoni Her-
tog van Lotteringe, de Hertog van
Guife en de Graaf van Vaudemont verfcheidene
vyanden met eigene handen
velden, en zoo dapper en ftyfzinnig
in de eerfte geleden vogten, datze naa
harden tegenftand eindelyk de Boeren
in de vlugt dreeven, en van vierentwintigduizend
( 7 ) der wecrfpannelin-fjiHiP.Je
gen omtrent de helft verfloegen , be-
halven die aan hunne wonden en bui-m«vran.
ten ’t flagveld omkwamen.
De Legerhoofden, bedugt voor andere
daaromtrentzwervende hoopen,hidden
zich den ganfchen nacht met de
Ruiterye in de wapenen, terwyl de
Voert
j i 7 Voetknegten her- en derwaart op het
------ flagveld zelf tusfchen de dooden rusteden:
ja men verzekert, dat Hertog Antom
in deezen tyd, zonder verpoozen,
zestien uuren te paard bleef. De Hertog,
het werk dus wel begonnen hebbende,
beval den Duitfen het zelve te voltooijen, 17x7
dankende (1) den Opperheerfcher, door (lymJc
wiens hand de oproerigen verftrooid wa- ®"gj“
ren, en heeft, ter gedachtenisfe der ver- met Tom.
kreegc zeege, een Mis ingefteld,en dee- ” 7+''
zen gedenkpenning doen maaken.
i (i). ir, De dappere Hertog , 4viens bCeWnis ( 2 ) eri afkoomft voorheen aangetoond is, ftaat op
; aetl foi. ii£t; eerfte ftuk geeftig toegetakeld binnen deezen letterzoom ,
■ 'S3-
A N tH O N IV S D ei G r a t ia L O T H a r in g i« E T E A r .
RENSIS DVX.
ANTO NI DOOR GODS GENADE HERTOG FAN LO T T i -
RINGE EN F AN BAR.
Het andere ftuk vertoont een geWapenden arm met een zwaard in dc vuift uit dc Wolken
voortkoomende , hebbende op eene banderol deeze letters,
I'E S P E R E a v o i r .
I K H O O P E T E H E B B E N .
Wyders, om de grootlieid van Gods gunfte uit te drukken, door wiens toelaating de
hoogmoedige Onderdaanen verftrooid waren, vmdtmen den rand beliaden met deeze uit
(Jlliiing, den Lofzang (3) van Maria ontleende fpreuke;
van Lucas
Cap, I.
veis.ji.
F E C IT PO T E N C IAM B R A CH IO SVO.
H I H E E F T E E N KRACHT IG WE R K DOOR Z I N E N
A RM GEDAAN. -
Hertog Antoni, dus met grooten roof
terugge getrokken, liet by fommigen
ri) siei- ( 4 ) een gerügt agter van niet ter goe-
mmn™'4er trouwe met de Boeren gehandeld
Sg Sr?' hebben, wyl hy de zelven i n ’t heps.
iij. dingen van zekere voorwaarde , onder
beloften van algemeene genade, tot het
nederleggen der wapenen gebragt en
door deeze lift te ligter overwonnen
hadt. Wanneer dus hier en daar veele
hoopen verflaagen waren, bragt de
Markgraaf van ( 7 ) Baden , door hulp hm.
I i i X vjnd-AlIacc
!