r*î
1,11 ‘
ir'!.;
■¡: ;
f i a I jH
x(x7 Ponugal !n ’t huuwelyk begeeven, en
(1) R.
Thoyrjs
Hilt.à'An.
glct Tom,
V . pag.
201.
dus lyne Dochter laaten vaaren zoude.
Koning Héndrik, zich dan uit deeze
inzigten met den Kardinaal Wolfey beraaden
, en een voorwendfel bedacht
hebbende om met deh Keizer te breek
en , zondt Cutbert Tonllal Bisfchop
van Londen, en den Ridder Robert
Wingfield naar Spanje ( i ) om zooveel
van den Keizer te eisfehen, dat dees
het zelve onrhoogelyk konde inw'illi-
gen; wandt, fchoon Hendrik zyne beloften
niet dan in ’t betaalen der eerile
maand gehouden hadt, echter begeerde
hy , mids de k r jg op gemeene
koften , zoo hy voorgaf, gevoerd was,
zyn deel in de overwinninge, en uit
dien hoofde in de bezitting van alies,
wat hem in Vrankryk toebchoorde,
gefteld te worden , voornaamenlyk in
het gebied van Picardie , Normandie ,
Guijenne en Gasconje, met den tytel
( X ) van Koning van Vrankryk, dewyl
dit recht van zyne Voorzaaten op hem
gedaald was ; en byaldien zulks niet
wilde vlotten, dan zou de Keizer van
de zyde van Spanje in Vrankryk ftorten
, terwyl de Engelfen Picardie zouden
aantaften, en den oorlog zoolang
vervolgen , tot Koning Hendrik in
zyne bezittingen gefteld mogt zyn.
Hierenboven verzogt hy , volgens
de ledcn van hun onderling verdrag,
de deeling der gevangenen , en dat
hem Koning François overgeleverd zoude
worden , wanneer hy zyne Erfdochter
Maria aan den Keizer zoude
zenden, Maar dees vondt niet veel
werks om te bcgrypen wat Koning
Hendrik hiermeê voorhadt, en gaf dierhalven
te kennen niet van zin te zyn
denKoning in dit ftuk te voldoen, onder
voorwendfel van zich met Vrankryk
te willen verbinden. Gelyk hy
kort hiernaa de Gezanten van dat Ryk ,
François van Tournon Aardsbisfchop
van Ambrun , Jan van Selve Voorzitter
in ’t Parlementshof van Parys, en
Philips Chabot Vryheer van Brion, in
Spanje ontfing, en met zyne Gemagtigden
Hendrik Graaf van Nasfou,
( i l L«
Hill. d'I.
talia diFr.
Guicciard.
P^g 4î i
verfa.
Mercuryn van Gatinaria Grootkance- iy»y
lie r, Laurens van Gorrevod Graaf van-----
Pont de Vaux , en Adriaan van Croy
Graaf van Reux deedt handelen. Deezen
en de voorheen gemelde Engelfche
Gezanten troffen wel haaft een zeker
en vall beftand, (3 ) tusfchen hun-WCot|„
ne Vorften en dcr zelver Ryken, Lan-pifir""
den en Onderdaanen, in het wclke“ ™?^
’s Keizers Broeder Ferdinand Aards-'’»i.i.
hertog van Ooftenryk, en Margarita'“'"'” '
Landvoogdes der Nederlanden begreepen
waren ; het zelve, te Toledo den
elfden van Oegftmaand getekend, zoude
alom eene maand laater .zyn begin
neemen, en tot den eerften van Louwmaand
naaftkoomende ftand houden ;
opdat de Hertogin van Alençon, Zuster
des gevangen Konings, onder vrygelei-
den met den Keizer in Spanje konde
handeien. Insgelyks zoude van den anderen
kant zoodaanige verzekering aan
den Hertog van Borbon verleend worden
, dat hy vryelyk met zyn gevolg
uit Italie naar Spanje konde trekken.
Hierentusfchen mogten eens ieders Onderdaanen
de Zee gebruiken en hunne
Visfeheryen ongemoeid bevorde-
ren.
Negentien dagen laater iloot Koning
Hendrik afzonderlyk eene onderlinge '
verbintenis (4 ) met Vrankryk tegen ri) a.
aile Magten, welken hen zouden willenS 7 '”
aantaften, en beloofdè uit al zyn ver- ■''»"s,«.
moogen ter ontflaaginge van den Koning pas” oj.'
François te zullen arbeiden. Door een
tweeden handel wierdt de betaaling van
verfcheidene fommen , die de Koning
van Vrankryk aan dien van Engeiand
fchuldig was, geregeld, en met aile
.zekerheid vaft gefteld , dat de Ryksvoogdes
in bepaalde tyden twee millioe-
nen goude Schilden , ieder vyfendertig
ftuivers Tournois waardig, aan Koning
Hendrik zoude betaalen. Deeze en andere
verbintenisfen in den zelven tyd
gefmeed , in welken de voldoening van
Maria Zufter des Engelfchen Konings
Weduwe van Lodewyk den Twaalfden,
en de Kardinaal Wolfey begreepen
was, wierden niet alleen geheel plecht-
lyk door de Ryksvoogdes { ,) bezwoo-Çt}„,
i f x f ten , maar zelf door de Parlementen en
Steden des Ryks bekrachtigd.
f!". y Geduurende den ommezwaai deezer
pag.io? Staatsgevallen van Europa maakte de
Hertog van Gelder , mids het beftand
met ’s Keizers Nederlanden haaft ver-
flreeken was, eenige voorbereidfelen
tot den oorlog J des de Stadhouder van
Holland, hier van berigt, die van Hoorn
(,1 Velins ( I ) ernftig vermaande goede wagt te
ß ‘°°' houden , omdatmen bedugt was of het
hen zoude gelden. Terwyl deeze onruft
in rook verdween , liep het verfchil
tusfchen den Hertog van Gelder
en die van Groeninge zeer hoog; doch
dir wierdt eindelyk door verfcheidene
onderhandelingen der Gemagtigden by-
geleid, wyl de Groeningers den zesden
■(U Scho- ( X) van Grasmaand fchriftlyk beloofden
den Hertog, volgens de voorgaande ver-
fcUi?'’ I® erkennen, en zyn
recht en zyne magt ongefchonden te
behouden. Dit hadt de krygszugtige
Hertog te ligter aangenoomen , omdat
Hoorn.
pag.iM.
den Regeerderen de wet ftelde, kwam i f» 5"
de Landvoogdes Margarita met groot ^
gevolg van Heeren en Krygsknegten
derwaart, en vorderde twaalf Stedelingen
ter ftraffe ; doch door bemiddeling
des Graaven van Bilren en anderen
wierdt een verdrag (4 ) getroffen, vol-(4'Befciir*
gens het welke de Dekens der Ambag- togeubos*
ten , Oudefchepens en Burgers tot hon-
derdenvyftig in getal, ieder met eene u-
brandende wafchkaars in de hand, den
vyfden van Oegftmaand , buiten de
Vuchterpoort in ’t byzyn der Regeeringe
op de knien liggende de Landvoogdes
ontfingen, voorts naar de Stad
geleidden, en , de kaarfen in de Kerke
van S'. Jan geofterd hebbende, de Landvoogdesfe
twaalfduizend Rynsguldens tot
boete hunner begaane misflagen betaalden.
De Paus, overweegende welk een naadeel
hem uit de Nederlandfche ontfteltenisfe
te wagten ftondt, poogde deeze
en te gelyk de Lutherfche Leere te
hem het ongeval zyns getrouwen Bond- ' fmooren; dierhalven hadt hy door eenen
genoots, Koning François, reeds b e - ' brief, ( f ) gedagtekend dcn twintigften (ja ar.
kend was ; des h y , geene hulp van dien Î van Lentemaand, en met een loodze- ßfab! te
gel verfterkt, aan die van Brabant magt
verleend tot het aanftellen van Gebots- agtue bo^
onderzoekeren , opdat de van de Kerk gcJ-Sr*
wykende gevoelens onderdrukt mogten chvecqdi
kant te wagten hebbende, om de zelve
reden den ftilftand van wapenen mec
den Keizer en de Nederlanden een jaar
verlengde. De Landvoogdes Margarita
zondt, om deeze ruft niet in haare worden. Dit fchrift’ wierdt eerlang ge- etu.
geboorte te ftooren, Gerard Mulart
Raadsheer in ’t Hof van Mechele aan
van eene veel grootere bulle, bety-
teld D e veroordeeling en vervloektng
Schenk Stadhouder van Vriesland , met i tegen Martyn Luther en des ze lfs Naa-,
(3)Siich- orde (3) dat hy de onderhandeling, met ; ' door den Oyyerßen Heer
Geiice- eenigen van Groeninge begonnen, bedekt Paus Clemens.
S fs i. houden , en zich , zooverre moogelyk j De Staaten van Holland , ziende de
w a s , bevlytigen zoude , dat de zelve ,
by ’c uitloopen der wapenfchorfinge, ten
befte mogt gedyen.
De kryg dus ftaapende hielden haat
en geloofsonderzoeking in Nederland
fcherpe w a g t; wandt met het verbreiden
van Luthers Leere wies de onee-
iiigheid over den Godsdienft , die in
Brabant, Vlaandre , Holland, Zeeland
en Vriesland diepe wortels fchoot, alengs
verwydering hunner Onderdaanen om
k Geloof dagelyks grooter worden,meenden
met de misbruiken der Geeltlyken
te beteren de algemeene onluften te bedaaren
, en gaven tot dic einde onder
verfcheidene aanmerkingen {6) de Land- (JG ro o t -
voogdesfe te bedenken, o f het niet on- iP iK i '
billyk was, dat veeic Kloofterlingen en ^
Geeftlyke perfoonen weefden , brouw-
den en andere ambagten deeden, en
zoohoog., dat de Monniken uit verfchei- : geene accyfen noch burgerlyke laften
dene plaatfen verdreeven wierden. Wan-' wilden draagen ; te meer , wyl binnen
neer dit ook in en om ’s Hertogenbos, Utrecht en andere Steden reeds groote
en dat de Gemeente eindelyk tweedragt en beroerte tusfchen de Geeft-
JI. Deel. ' H h h ly-
;;;wL
J "