•1530 hunne Geeftlyke bedieningen zouden
verftooken blyven ; wyders verklaarde ■
hy voor nietig en van geene waarde
aile wederroepingen , tegenftellingen ,
o f uiczonderingen , -welken tegen dit
gebod ftreeden, en begeerde, dat alle
Onderdaanen des Ryks hun goed en
leeven zouden waagen om zulks te
doen onderhouden, midsgaders dat hec
Kamergericht de ongehoorzaamen zoude
vervolgen, mec harde bedreigingen
“ van de weerfpannigen in goed en bloed
te ftraffen , en mec beloften voor de
gehoorzaamen, o f die zich deeze ge- 15-30
boden onderwierpen , van befchermin- ’ "
ge. Boven dic alles zou de Paus tot
eene Kerkvergaderinge verzogt worden
, om de zelve in eene bekwaame
plaats binnen zes maanden te beroepen ,
en ten langften binnen een jaar te opc-
nen. Door deeze blyken van ’s Keizers
ongemeenen yver verkreeg hy de
eernaamen, die hem op de twee volgende
penningen, myns oordeels, ter
gedachtenisfe van deezen handel gemaakt
, gegeeven worden.
i. Op de eene zyde van den eerften ftaat ’s Keizers gelauwrierda borftbeeld , onder het
Zclve de dubbele Arend , en in den rand deeze letters ;
IM P er a to r C A E S ar C A R O L V S V. A V G ustus.
DE G E B IED ER KE I Z E R KARE L DE VTFDE DE
VERME ERDERAAR.
Op de andere is het Roomfche Geloof afgebeeld door eene Vrouw, die een kriiis in de
flinker-, en eenen beker met eenen ouwel boven den zelven in de regterhand heeft, en
rondom haar dit vervolg van ’c voorgaande omfchrift;
P R O P V G N A T O R C H R I S T ia n ^ R E L I G io n is .
DE BESCHERMER VAN DEN K R I S T E L Y K E N GODSDIENST.
De’Yyl de Keizer thans te Augsburg , het Oude gebruik der Roomfche Kerk herfteld
hadt, vindtmen op een fchryftafel, die agter het gemelde Vrouwebeeld gefteld i s , eenige
enkele letters, welken deezen zin können uitleveren;
A u g u s t a n i s CoMiTiis V e t e r u m S a c r o r u m R i t u I n s t a u e a t o .
OP DE R TK SV ERGADERINGE TE AUGSBURG DE OUDE
KERK CE f VOONTE HERS T E LD ZTNDE.
II. De tweede vertoont weder ’s Keizers borftbeeld op 'het eerfte 3e“e l, maar met eene
muts
inuts Op het Koofd, den tabbaard om de fchouderen, en de Guldevlies Ordere aan den
—• hals: en deWyl dees penning aan hem opgedraagpen is , leeftmen de volgende tytels in dcn
rand; ^
IM P e r a t o r i C A E S a r : C A R O L O V. C H R IS T ia n / e R E D
P u b l i c s IN S T A V R A T o r i A V g u s t o .
■AAN D E N GE B I EDER K E I Z E R K A R E L D E N VTFDEN' ,
D E N HE R S T E L L E R VAN T K R I S T E L TK E GEMEE NEBEST
' , D E N VERMEERD ERA AR.
Op het andere deel zietmen den ingang van eenen tempel, x'oor welke eene ftaande
Vrouw met eene Offerfchaal in de regterhand verbeeld is , dieze boven een altaar houdt,
uit welke eene gekronkelde flang opklimt: vermids de Romeinen, gelyk ik kort hier voor
(i)foi. CO gemeld hebbe, door zoodaanige verbeeiding de Welvaart of het Heil van den Staat of
des Volks te kennen gaven, en wyl de penning op die wyze gefchikt, en tot een zelvfe
oogmerk gemaakt i s , heeftmen de zelve door deeze letters verklaard j
S A L V S P V B L I C A .
H E T A L G E M E E N E H E I L .
Ì
b e Cjemagtigden der Önroomfche
Vorften en Steden , deezen handel wederleid
, en zich kortlyk verantwoord
hebbende, weigerden ook de verzog-
te hulpbenden cot den Turkfchen kryg,
Hift. ¿oolang alsze door geen ( i ) vafteh
form.^ Vreede in hun eigene Landen verze-
£eni waren , op te brengen; ook dag-
iorfi.dcei tenze niet billyk re zyn, dat het Kamer-
gerichc te Spiers, alleen uit Leden van
den Roomfchen Godsdienft beftaande,
over hunne verfchillen zoude oordee-
len. Doch wyl de reden toen v o o r ’t
geweld moeft wyken , vertrokkenze
niet weinig misnoegd ieder zyns wegs.
De Keizer, den Ryksdag geeindigd ziende
, begaf zich federt met zynen Broeder
koning Ferdinand, dien hy kort
(3) Corps te vooren mec het (3) Aardshertogdom
Ooftenryk en ’t Hertogdom Wurtem-
Tora'iv plechtiglyk bekleed hadt, en met
r«rt. II. ■ verfcheidene Vorften en Stenden naar
siiSi^ Keulen, werwaart hy, door den Aards-
bisfchop van Ments, de Keurvorften te-
Tom.'ii. gens hec einde v an ’t jaar ontboodt, om
eenen Roomfchkoning te verkiezen.
Toen de Keurvorft van Sakfen deeze
aanzegging kreeg, verzogt hy ftraks
door brieven den Landgraaf van Hes-
I I . HDeeh
fen en andere Hervormde Vorften eii
Steden,om voor de vergadering te Keulen
, den tweeentwintigften van Wintermaand,
te (4) Smalkalde te verfchy-^isieiaa-
nen , en zondt middelerwylen zynen
Zoon Jan Frederik en eenigen van tynSjatuke-
Huis naar den Keizer, om ten beftem-Rd^pag.
den dage tegenwoordig te zyn, enaah^°^'
tc toonen, dat het beleggen deezer
verkiezinge noch recht noch redelyk
w a s , ftrydende tegen de wetten , vryheden
en inftellingen des R yk s , en de
goude Bulle van Keizer Karel deh Vierden
, betuigende geen deel in zoodaanigen
handel te willen hebben, noch
den zelven voor goed te keuren. Als
de reeds gemelde Vorften en Gemagtigden
te Smalkalde gekoomen waren,
ilootenze , bedugt o f ’s Keizers gebod
tot onderdrukking van hen gefmeed
mogt zyn , den laatften ( y ) van W in - (5) Corps
termaand, een zeker Verbond van onder-
linge befcherminge voor hunne P^^foo-
hen, Goederen en G e lo o f, ’t welke op Part. ii. °
zekere voorwaarden ondertekend wierdt
door Jan Keurvorft van Sakfen, Ernft
Hertog van Bronswyk en Lunenburg,
Philips Landgraaf van Hesfen, Wolfgang
Vorft van Anhalt, Gebhard en
R r r r Al