fell
m
H I S T O R I D 6 R
L V D O V I C V S A R I O S T V S .
L 0 D E w r K A R I O S T O .
*t Zy Ariofto eenige Gedichten vaa de ja g t, en ter eere van Diana gemaalct heeft, of
die oeffening beminde, men vindt de gemelde Godin op de keerzyde mec den boog en
pyl in de hand, en eenen jagthond nevens haar, doch zonder letterlyke verklaaringe, af-
II. Omtrent den tytel van gelamvrierden Dichter ftaat aan te merken, dat dees voornaamenlyk
onder Keizer Frederik den Derden en des zeifs Zoon Maximiliaan in gebruik geraakt
is, wyl dc laatftgemelde, om deeze oeffening aan te kweeken, eene vergadering in de
(i)M.F:e. Hoogefchoole ( i ) van Weene opgeregt hadt, door weike de fraaije Vernuften naar veri
£ipt- dienften met den Lauwrierkrans befchonken wierden, en dus den tytel voerden en de voor-
Germ. rechten genooten, welken tot de zelve gefteld waren, even ofze die waardigheid van’s Kei-
Il.foJ.
488. groote Geeften , gelyk Keizer Karel om deeze reden den krans op ’c hoofd van Ariofto
zettede, welke ook mec den zelven op het eerfte deel van den tweeden verbeeld, en met
deezen tytel gevonden wordc,
L V D O V I C V S A R IO S T u s P O E T a.
» L O D EWT K ARI OS TO DICHTER.
Onder alle werken, dìe Arlfto faamenftelde , was de Raazende Roeland wel het voornaamfte
, wyl hy aan het optooijen van deezen Held twintig jaaren gearbeid hadt, des hy
(i)Moreridit meefterftuk van de konft aan zynen Mtecenas, den Kardinaal van Efte, (2) opdroeg: dees
geleezen hebbende bedankte den Dichter, die moogelyk, wyl het naar de fmaak
dier tyden was, groote vergelding verwagtte, mec deeze woorden ; Heer Lodewyk, waar
dromtnel hebje zoo veele zotheden van daan gehaald? ’t Zy nu hierom, o f , zoo anderen meenen,
om het weigeren van ’c verzellen op eene tweede reis naar Hungarie, misnoegen tusfchen
den Kardinaal en den Dichter ontftondt, het fchynt my, dat het zinnebeeld van ’t andere
deel opzoodaanigen geval betrekkelyk is ; wandc men ziet de bién, naadatze den korf
mec zoeten honig gevuld hebben, door ’c vuur en den rook uit den zelven verjaagen, en
cot omfchrift deeze letters ;
P R O B O N O M A L V M .
K W A A D V O O R G O E D .
Niet laiig pronkte Ariofto met de eere, die hem de Keizer gedaan hadt, alzoo hem
de draad zyns leevens, den agtften van Weidemaand in ’t drieèndertigfte jaar deezer eeuwe
, het negenenvyftigfte zyns ouderdoms, afgefneeden wierdt, volgens het opfchrifc van
zyn marmer praalgraf, dat Auguftyn Muftus hem ter eere, in de Kerk van S'. Benedidtus,
(3)Weg- ( 5 ) Ferrara deedt oprechten.
wyzer
door Ita-
Mpig.
»9».
De Keizer, deeze zaaken te Mantua
verrigt hebbende, vertrok naar Bolonje
, en vondt den Paus, hoewel hy
met den zelven in zoo goede vriendfchap
en gemeenzaamheid als voorheen
zogt te handelen, van andere gemoeds-
beweegingen beheerfcht; wandt de Keiz
e r , begeerde, C4) om de rull van[4) m . ,
Duitsland te bevorderen, eene Kerkver-ß g ß '
gadering, en om zyn Leger, dat hemgrixib,
en anderen laffig v ie l, af te danken ,
dat het laatfte aldaar gefloote verbond
vernieuwd, en al de Italiaanfche Vorilen
en Staaten in het zelve begreepen zouden
‘■93'^ worden, om dus de geldfommen,
die ieder naar vermoogen zoude opbrengen
als de Franfen in Italie wilden vallen
, te regelen. Wyders eifchte zyne
Majefteit, dat François Sfortia, Hertog
van Milanen, met Katarina van Medicis,
Nichte van den Paus, zoude trouwen
, om dus dat Hertogdom te dekken
, en de onderhandeling haarer egtverbintenisfe
met den Zoon des Franfchen
Konings af te fnyden ; doch van
al deeze voorftellen was ’er geen een
die den Paus behaagde , wyl dees zich
onzydig wilde houden ; desze deeze
fto f, die vry langdraadig fcheen te zyn,
aan, hunne Gemagtigden te beOisfen
overgaven : de Keizer ftelde den Groot-
bevelhebber van L e o n , den Heer van
Granvelle, en dien van Praat, zyne
voornaamfte Raaden, tot den handel;
en de Paus benoemde den Kardinaal
van Medicis , Jacob Salviati en Francois
Guicciardyn. Deezen vonden ten
hoogfte noodig de Venetiaanen tot dit
verbond,ter befcherminge vanltalie, te
verzoeken, wylze niet verbonden waren
dan tot de zaaken van Milanen en
Napels, daar de Keizer hen ook tot die
van Genua wilde verplichten , omdat
men zich verzekerde, dat die Staat
het meefte voor de Franfen te vreezen
hadt. Schoon de Venetiaanen eerft een
nieuw verbond weigerden te maaken ,
echter wierdenze eindelyk door ’t verzoek
van den Keizer en van den Paus,
Boek. ¡ 7 p
mids de billykheid der zaaken, in den 173Í
handel gewikkeld , en hierop alle Staa- — —
ten tot den zelven, en tot het inwilli-
gen van behoorelyke fchattinge , ver-
zogr.
Wanneerze alíen eendragtig zich
hiertoe bevlytigden, weigerde Alfonfus
van Este, Hertog van Ferrara, zich
ter befcherminge van eens anders Landen
te verbinden , zoolang hy in de
zynen niet verzekerd w a s ; wandt de
Paus, misnoegd over de uitfpraak van
den Keizer, dong nog naar Modena
en R eg g io , en eifchte, al ware ’t dat
hy ten gevalle van den Keizer Alfonfus
in bezitting zoude laaten, dat dees
de zelve Steden als Leenen van den
Kerklyken Zetel van hem zoude verheffen,
het welke, mids dit zonder
goedvindinge van de Vorften en Stenden
des Roomfchen Ryks niet konde
gefchieden, den Keizer in zoo
groote verlegenheid bragt, dat hy den
Paus ernftelyk badt van Alfonfus alleenlyk
zoolang in gerufte bezittinge te
laaten, als het verbond zoude duuren ,
het welke zyne Heiligheid eindelyk,half-
gedwongen, voor agtien maanden beloofde.
Deeze ongemeene moeijelykheden,
welke zich t’elkens in deezen'handel
openbaarden,en de betoonde yver van
den Keizer om de eendragt en den Vreede
in Italie te veftigen, hebben, zoo ik
meene, oorzaak gegeeven tot het maaken
van den nevensftaanden penning.
Op het eerfle deel zietmen den Keizer te paerd, met het zwaard in de vuill, den Turk,
die ook door eene hand met eene zwaard uit den Hemel gedreigd wordt, verjaagen; en in
den rand leeilmen;
T E DI V O F V G A T i s H O S T I B V S .
DIL V T ANDEN DOOR V G EHE I L IG D E N OP DE V LU G T
G E B R A G T ZTNDE .
Op het andere deel wordt de Keizer met den Ryksappel in de Ilinker-, en den Palmtak,
net teken der verkreege zeege, in da regterhand op de knicn liggende gevonden, fmeeken-
C c e c c z de
'■'"if
r ' fe