llllI
478 “ r i s t o r i d e r
s j jS het agteriluk van den tweeden heefc geene Schaal noch Keizerlyke Kroon, als op den eer- i5’3S
lien gevonden, wordt, maar eenen dubbelen Arend anders de zelve tekens ; en de letter- — — *
zoomen van den eenen en den anderen kant hebben deezen zin ;
P O V R R E G N E R , P L V S d V L T R E P A S S E R ,
I V S T I C E S’A C O R D E A M IS E R IC O iR D E .
OM TE R E G E E R EN, NOG VERDER TE GA AN,
GERECHTIG HEI D S T EMT OV ERE EN ME T BARMHAR TIGHEID .
Deezen handel door de twee Vorften
bekrachtigd, en de Gemagtigden
naar hunne Meefters, om nieuwe orde
te ontfangen, vertrokken zynde, fpan-
(i)Pjovii de de Paus ( i) al zyn vermoogen in om
XXXVII* het aangevange werk ten voordeele der
Kriftenheid te voltooijen, overweegende,
dat de oorlog tegen den T u rk , en
’c beroepen eener Kerkvergaderinge hier
veel van zoude afhangen ; dierhalven
ftelde hy de twee Vorften een mondgefprek
voor, om met hem op de grenzen
van Provence byeen te koomen.
De aanbieding van den Paus, welke
, onaangezien zyne hooge jaaren,
echter de ongemakken van zooverre
reize ten gemeenen nutte wilde ondergaan
, deedt zyn voorftel van den Keizer
en Koning toeftemmen. Maar Fran-
rODanic] çois, (i_) door zyne Gezanten aan het
S c ? Roomfche Hof berigt zynde, dat de
Toih. V. Paus in de voorgenoome byeenkoomfte
pag.300. huuwelyk van zynen Kleinzoon, Oc-
taviusFarnefe, met Margarita van Ooften- j
ryk , Weduwe van Alexander van Medicis
, zogt door te dryven, toonde
over het zelve zyn ongenoegen aan den
Paus, welke zeer verftoord wierdt,
vraagende o f ’t den Paus verbooden was
zoodaanige verbintenisfen met de Oppervorften
te maaken ; hierby voegende
, dat het alleen van den Koning afhing
de zelve eer aan het Huis van
Farnefe te doen; wandt de Kerkvoogd
hadt gedachten van zyne Kleindochter
aan Antoni van Borbon, Hertog van
Vendôme, te befteeden; do chdit’ ont-
wcrp ging te niet. Hy vervolgde, genoeg
blyken van zyne onzydigheid, en
van zyne oprechte meeninge tot het
^ verzoenen der twee Vorften g-egeeven
te hebben : om zulks te beveftigen,
maakte hy de Gezanten bekend, datze
zich moeften wagten voor de looshe-
den van den Zoon des Konings van
Portugaal, welke naar ’c Hertogdom
van Milanen dong. Wandc de Keizer
vondt zich in deezen tyd zoo benard,
dat hy,gelyk men (3) verzekerd,denKo-
ning van Engeiand een dubbel huuwe- France
lyk voorfloeg, naamenlyk dac van zynepag^jöß
Nicht , Weduwe des Hertogen van
Milanen, voor den Koning zelve, [die
zyne tweede Gemaalin Anna van Boelan
door ’t Zwaard doen fterven , en de
derde Joanna Seymour door den dood
verlooren hadt] en dat van Maria ’s Konings
Oudfte Dochter met Lodewyk
Zoon van Portugaal, aan welken de
bekleeding van Milanen onder dit beding
zoude gegeeven worden, dat Hendrik
een verbond ter befcherminge van
den Milaneefchen Staat tekenen, en
het derde deel van de koften ter
verweeringe opbrengen zoude, en de
Koning van Portugaal een ander derden
deel. Ook riedt de Paus de Franfche
Gezanten, datze op Andries Doria niet
moeften vertrouwen, wyl dees een
vyand van den Vreede was, en ,om zyn
voordeel en aanzien te vergrooten , niet
dan twift zogt.
Niettegenftaande deeze aanmerkingen
en de naadeelige gevolgen , welken de
Gezanten uit deezen handel voor Vrankryk
te gemoet zagen, nogtans bleef de
Koning, bevreesd van ganfch Europa
befchuldigd te worden van den Vreede
en het heil der Kriftenheid ver-
fmaad te hebben, by zyn o p z e t, en
vertrok met goed gevolg naar Villa
Nova. Ondertusfchen was de Hertog
tfsS van Savoije verxogt om het Kafteel van
' Nixxa tot verblyf van den Paus te leenen,
en, hoewel dit de eenigfte Sterkte
wa s , die hy overgehouden hadt,
wierdt hy echter gedwongen het ver-
xoek fchoorvoetende in te willigen.
Hierop vertrok de Paus, verzeld van
de Venetiaanfche Gezanten Mark Antoni
Cornato en Niklaas Tiepolo, op
de Galeijen van Doria naar Nizza, voerende
den Kardinaal Sadoletus met zich,
op welken hy, om des zelfs uitmunten-
^2 Horn" ^ jerftand en geleerdleerdheid
in alle weetenfchappen, zich
zeer veel vertrouwde , en welken hy in
de gewigtigfte Gezantfchappen met
voordeel gebruikt, en dierhalven tot be
looning voor de getrouwe dienften, onlangs
te vooren tot het purper gevorderd
hadt ; in wdke waardigheid Sadoletus op
eenen gedenkpenning is afgebeeld, dien
i k , b y ’t melden van ’s mans grooten
naam,wyl hy om zyne welfpreekendheid,
geleerdheid, zagtmoedigheid en God-
vrugt van Roomfen en Onroomfen geroemd
wierdt, hier nederflelle.
Seavans
par Ant.
Teisßer
T om. I.
pag I3-&
Du Pin
Bibliot.
Eccle£
T om .
X lV .p a g .
•77*
Hy was Zoon van Jan Sadoletus, uitmuntend Rechtsgeleerden, gebooren te Modena den
f2)P.Fre-''Yhienden (2 ) van Lentemaand des jaars veertienhonderdagtenzeventig ; door zynen groo-
heri ten geeil en de volmaakcc kennis der Griekfche en Latynfche taalen , wikkelde hy zich in
VkEru- fraaifte vernuften zyns.tyds, Olivier Caraffa, Frederik Fregofe en Pieter
dit.'cia- Bembo , en deeze bragten hem in zooveel achting by Paus Leo den Tienden, dac de zel-
•ror.fol.31. Sadoletus tot zynen Geheimfchryver, en eerlang tot Bisfchop van Carpentras verhief;
ook was hy in veel aanzien by Paus Clemens, maar inzonderheid by Paulus den Derden,
die hem Kardinaal maakte, welke tytel op het eerfte deel, rondom zyn borftbeeld, in deeze
Griekfche letteren gevonden wordt ;
lA K o B o s K A P A IN A A I2 2 A A 0 A E T 0 2 .
J A KOB K A R D IN A A L SADOLETUS .
Vei-mids de Steden dikwylen door de rivieren, aan welkenze gelegen zyn, afgebeeld worden
, en dat Paus Leo de Tiende, uit hec Huis van Medicis van Florenze, den grondflag
van Sadoletus grootheid geleid hadt , meen ik dat dierhalven de Stroomgod A P N O S »
ARNO , die door Florenze vloeidt , op het andere deel in plaatfe van de Stad gefteld is,
en om aan te v/yzen, dat hec welvaaren van den zelven van daar gelprooten was, leeftmen
deeze woorden in den rand;
E K E I 0 E N H S ß T H P I A .
V A N D A A R M T N H E I L .
(3 )R e k -
tionerfel
Clarisf N.
T iepo lo
ie l A b boccamento
<ii
Nizza.
Corps D iplomat.
Wanneer de Paus, den zeventienden
van Bloeimaand, ce Nizza kwam, weigerde
de (3) bezetting, gelyk de Hertog
van Savoije beloofd hadt , uit te
trekken , onder voorwendfel, dat de
Keizer zich meefter van deeze plaats en
van den Prins van Piemont, die ’er in
was, zogt te maaken; doch datze zich
liever tot den laatften druppel bloeds du
wilde verweeren , dan hunnen Meefter TTSm^’iv,
dit naadeel te doen. Toen de Stad ook
verklaarde geene benden dan van den
Hertog te zullen inlaaten, en haare
Poorten floot, was de Paus gedwongen
zyn verblyf in ’c Kloofter van S'.
Francifcus digt aan de Zee te neemen.
E e ee ee ^ Dee-
!«!#!!»