1
i ì
î i " "
î ' k , .
4 r ^
i r ,
i .
« 4 O f î ^ J t t W m i i f c Ç e ^ c r í í w \xtù> '¡^nmtttnl
^ a ^ c n t t c r t i e n / \ m m \ m n n e t n g u t À t f i a a r « î ô î
t e n ppeget / aber ^ mit ibrcr bmícn
boltótbtcn ©c^ale nocí) umgeben fint / pflc^itc
man oor t iefem a u ^ cineíSocbc lancjaijftfini'«
gcbrcttcrtcn ?5eten/ fo uon öeft)altciicm,Sao^c
acmac^t/ unt Parra-parren ßcncttuet ìvortcn^
i n ter ©enne ¡^u t n i c r n cn / m W ^ man na^
t e r Ä a n t tìicbt »or 3utbcfunteni)at/ t n t e m
t v a n n t i e ^ Ì H f i e t u r c b t e r ^ o n n en
ftenanfanacn / unt a u f tiefen (Sottcrn licgett
bleiben/ tur j^ t i e Dli^cbinem
t r i n a c i / unt fie taturcb fe(5r Icicbt »«te^cnv
^ c f w c g c n a n t c r c b e f f e r t b u n / w c t t b e i b t c ^ i u f »
fe / fo bali» t i c F o c i y abgenommen tft / tn^i
¿ b e r t r c p l a g e i n t e r ©onnentrutfnen/unttie.
f c l b i a c t c é s n a c b t é i n t i e ^ á u f e r D c r b c r g c n ^ t c r
alfobaltauttParra-parrentt)ertfcn/ in t e r r ó n i
ncntrucíncn/untteé^ríacbíé i n öCWiffenÄau^
fern unter tem ©acb mi t einem untergeUgtm
9laucb''Seuer / teiTcn fRaucb turcb t i c ^ m
geben tnuO / auOtrucfncn- ^rtnn jic nun alfo
uier <ü3ocöcn i m gelegen biaben / n i m t n t
man fie btmccg/.unt fcbíngtfic m i tiefeneto--
^ c n / o t c r rollet e i n e n t i e f en fcbttcrcnetcintar-.
Uber / t a f t i c b ó l l eme ©tb^íc iß e t u c f c n jer^
fpringe. SDann tanneini rgc^uf íctur t^ folíbcé
©íblageti otcr SRoílcn jerbrccben / fo werten
fie turcb ticfcé 0cl>lagen otcr OloUcn üoUenté
;\ermalmct / t aO man fie teño Icicbtcr von ten
©Uten untcrfcbcitm tan : ^ i c ficb tai i n aucb
t i e O í o m p c n o t e r i H ú m p f t a l e t a n n erft offenbar
r e n / w e l í b c m a n ^nuornicbí er^nmcn fonte.
f t e s g l u m c t w t t > « l c t t ï > i c ? B a u m C a l é î 5 m m m d ) t f o
voU I î H < c t ) t f ô ü í í l î K ^ i c n
ô t b i / ö r t ^ e r g c g m t m J u i » u n i ) A u g u f t o f c f ) r f w c ^
e f e f K c g m f i î i i e i v / u n ì ) t i a c t c S J i n D e l ü c í ^ c n / i c o r - -
t u r c ^ b a ï t n u t c l c g n k ^ i e o o n l i c n i 8 f l u m c t \ v i t i j C ' -
t v c ï b c n u n ì « j u f t ú í ) c a t f ^ ß c n / U H ' l í t ) C
t o c ^ t i i í O t é « e n i v r e r ( ^ c u i i u c c i n g e f o m m l c t i v e r ^ ^
t m ] u w l > ï 5 i e f ( é f i n î t b i c j c n i c j e / f o m a n î ^ a p e r i
t i n m c t ^ i e r u o n i f t t i c F oe i y , f o a u c j ) c m p f a n ' '
g c n W i r t / ttm$ f c ^ l c c t j t c r n i é t i c n n t c r c . S i c
V î ù f i c f o í í t t j a é t l e i n c t / ^ Û 9 C l i c ( ) t / f c t ) i c f f u u t
í i u a c f c ^ t u m p f f c n f i n t / & c i ( î c i mn î ^ o m p e n
^ ^ ^ ' ^ ^ f ^ ^ t c í i i ' f K C t t b t i w g 9c r c Ö i c t ) c t n l f û :
S ß n n n U i b l u f f e r c i f f t î n t / t n o o n t a é g f i ^ f n
í f t / w n n n t i c n u f f c v f t e < 3 í t > a í c e i n r o í ^ c C o i c u r ,
» i c e i n t c i f f c ^ f i r f ^ c b e k o m m e t / u n t m a n t i c
í H u f i c ^ i c r u n t t a r a n t c n ? 6 n u m c n b o i f t e n fic-^
^ c i ) i b k l e t t e r n t i c © m v o t ) n c r a u f t i c ^ á u m e
u n t I n n r e n t i c b l u f f e m i t I v i n g c n ^ a c f l c i u u n t
¿ c r b c ï ) j i c t ) u n ç i t e r W t it c l c ^ c m fic f o U
t è e a b b c c í b c n í t t e l c í ) c á t a m i m i t i t c m g c r c r u n t
ò e r i n g c r c r © c f a ^ t c j c f c t í i c ^ c í / a l é a n t c n
ß c l u ' ' B a u m e n i n A m b o i n a , i n t e r n t e t C O ì n f c ^ t ^
n u t i ' ' 5 5 a u m l í i e l t i c f e r e í l c i t e 5 ) a t / t a m a n b c f l c r
f l u f t Ü c b c n ^ a n / a u c b l í b c r t í ú f i ^ m i t ? K c i ^ f l e r
b e & a n v ^ ^ n i\t/ f e i « a u a n 5 i c i ) c n
f ö n .
¿ i c abgebroi^cne otcr abjîcrtoffcocîOîurcaf''
c u f f c laflet ma n fcbicc^icr tinc^é untev t i c ^àivme
auj f t i c Sirte fatte» / fo itcic^ fct)on
nict)t scfammlct iver tcn t a r f f / alé unter tcm
^ a ö c l ' - ^ a u m . SOlanmuO aber eincnS^ran^
Don auf(\Ctt)orfíener (grte t a t um m a é c » / ab--
f o n t c r l i í ) a u f t ü c ine^ei t e ter jenigen^onmen/
f o ü m $ an t c m ban^cnten © e b u r g ftcbcn / ta-,
m i t ti c saiiflc nicbt j u tvcit ^eruníct lauften,
^ o l c b c abgemacbící í íúñe nun «jcrtenalfobalt
toon t e n (Sc l a o c nmi t einem tOÎcffer cjeó|fnet/unt
toon ter dufierfíen@cí>elftc bcfrcnet / itelc^c fie
i m í B a l t aujf ganden ^pauffcn f tegcnunt ücr-.
faulen lafTcn/ alhDO fict) neue unt t i c unerfa^v^
v e / i b t i c rciffe ^luife d o u b m uurciffcn noc^
ni(í)íuntcrfcbcitcn Tonnen/ intcmOcffncnter
^ ú f T c n fcbr »erleben Tonnen / w a n n fie taé
smcitcr turcb t i c unrciftc^fiuffc/ ivclcí)c fieoor
í i n c Dlciffc anfebcn/ m t i c civicnc ^;)antc fcbla-^
ßcn. î>ie rtifo flcfíliibcctc tlúifc h \ i i \ m fie
n a ^ ^ a u ^ / u n t í laubcn m i t einem íOlciTci lein fo
t j a l t en aud^ t i c Fociytauon ab/ \t)clc()c fie ganÇ
í a f l c n múf fcn/ fo fern cé tnogl itb ift. S ^ í b i c f cm
^ e r c f finttieéclaüenalfoabcícrícbíet/ tageé
fe^r bebcnt t ami i jugebct. ©icfe íSlut'.rotbc
F<3eiytt)irt a l é t anne inigc^ag e i n t e r ©onncgc '
trucfnet/ nacbtcm fie a u f 9ewi(fc üier-^ecfííiíe
unt gemauerte ^Id^e/ wic^ltar anjufebcn/
flcleaet íDortín / t a fie ibre (Sarmofin-^rot^jc
§ a r b e verlieret/ üor erfttuncíclrotb/unt
U^i tnt enc n ^ t f cnbocbgeib o t c r Orangcn-.far.
l i t ^ t / í p j n v i F ftí ó f l i ^ f í » - ' « b c í o m i w e n / í m p e r -
©ie alfo fíbón gemachte COÍufcatnufe wert
t e n aíétani i mi t t c n ^pauten nu§gefucbet/uni>
i n t r c 9 Äautfen f o r t i n i / welcbcé man (Bac^
b i i l c c e n nennet. Su t c m erftcn Äauffen Uxw
mcn t i c grófíc unt fcb6itt"te íTlútTc/ wclcbc man
i n uecfubret . ©i? mtitclfle ©or t m
t e m j t ícytcn k a u f e n bleibt tneiftcníbcilé bicr
i n 3nt icn. gu t em t r i t ten Ä a u f e n fommcn
t i c obbemelttc íHumpf f e / fo gani j unanfe^nlicb/
t o í b bart / fett unt d u r a b d f í u t . 2)ie werten
meiftcntbeiU Ocbl taraué ^u fcbl^gcn gebraut
(bet / wenige aber oter gmift feine wcggefubireí.
3n ctlicbcn S a b r c n fallen fie fo b^uf ig/
t a ^ fie t i c í í t l e (Compagni e oor b a l b @ c l t faufí
fet/ auf f g r o f e «§)auftcn fcbüttcí unt pcrbrenneti
fonflen aber mujfen fie tie?6cfi^er fclbftcn eer-^
brennen/ u n t t i c ©pci f e tarbea tocbcn/welcít
ein bcK Scucr unt grojfc ^ i ^ Q&w.
®ic gefáubertc S3íufcaten -.saúi fe muf j m m
gleich ) u r aßage bringen/ u n t ter Ä a u f itann/
tiefelbige empfángct /muO fiemcbíúbcrac^í
'Jage ungefalcft in ten ^ a c f c^á u f c r n licgeo
laiTen/fonrtcnperterben fie jcbr gern/ abfonter'x
licb w a i m man fie an fcucbíc unt bctumpfcn
Oertbern aufTbált/ oter aufftembloOcníBoí
t e n liegen l(5flet.
Ö Ä 0 Ä a l c f c u gebet a l f o i u : sma nma c b t auí
feinem gefiebtem ^al c f ein t ief eé^alcf-^SBnf«
fer / t c r g l e i^c n man j u m ^ßeiffen gcbraucbcí/
u n t jwàr in einer grofien ^ u ö c oter 'Jreg/
fíbwttettie Oluf f c mi t f lcínenj^érblem a^oter j.
b o n r t ß e r U ^ f c e m t o c n S e t D Â c Ç f e t t ,
m U tarinncn/ t a ß taé Âalcf '/îôaf fer aöc be-, tbm t i c wenige Snícbte t a u o n felbfîcn jur
r u b r e / u n t f t u r ^ e t " fie ' é a t l a é n t n a n n i n t e m Ä a l c f - ^ n c p / « n t j u t c c i l e n i t i t e r Ä o f i : U n t c é f c b e i n c t
a u t í e i n e n ^ a u t f c n . © e r a n f í e b c n t e ^ a l c f
h n i - ' a b t e t t i c S í í ú f i e m t e r g a u l u n g ot c r
^ ( ^ i m l u n g . ( B è g i b t a u c b t i e f e r Ä a l c f t e n g ì i j f : ^
f c n g a n c ^ f e i n e f c b a t l i c b c Q u a i i t á t / w e i l e n e r p o n
i r í K b c n « n t w e i f l e n S o w í l e n f t e i n c n a u é t » e r @ c e /
w e n i g © c b a r t f c b e p f i c b b ^ b e n / g e b r a n t t
m t / t c r g l c i í b e n m a n t a g l i c b j u t e m P i n a n g -
( í í ) Í c n g e b r a u c b e t . g u w e t l e n t r a g t e é f i c b p /
i k i l j U t g c K i l c t t e wa n n fie i n e i n e m e n g - ^
g í f r t ) l o í t c n c n O r t b l i e g e n / a u f t e i n a n t e r c r b i ^
^ 1 / u n t m m t ^ u r e i n g ú n s f l e i n § e u c r t a r a u f
f a ß t / b c f f t i g J U r a u c b e n u n t ^ r i c t b e n b e g i n n
n C H ? w e s w e g e n a u c b i u t e n ( s ^ c b i f f c n / w o r i n - ^
l i e n fie o c r f ú b r e f w e r t e n / t í e © e c f e i n n í c b t a U j u
b a r í z u g e t r i e b e n t p a t e n f o l i e n / t a ^ fie í u f f t
I j a b c n f ó n n e n í w i e t ü o b l e n r o a n i n t e n © í b i f t c n
w e g e n j e ^ t ' - g e m e l t í e m U n f a l l f o g r o f i e C H o t b
n i c b t b « í / « ' f i ^ f n ^ n tc m ^ b f c b ó p f í í H b e r m e i í í e
i b c i l y o n t e m Ä a l c f a b f d t t e t / w e l í ^ e e e i n e n p e r «
f c r i e ß l i ^ c n © t a u b c r t v c c f e t / f o t e n ^ g e n f c b a t ^
l i r t : ) i í t / t a 0 a u c b t i e l e m g e / f o t i c f e l b e w c g r a u ^
j n e n / ò f t e r é i n @ c m b r f o m m e n j u c r f t i c f c n .
f a f t / t a 0 f c h o n Por l a n g e n S e i t e n e i n e f o n t c r l t í .
c h e Î Ô e r i i a n t n u é j w i f c h e n t e n í á i n w o h n e r n a u f
B a n d a u n t t i c f c r $ r o ü i n ^ g e w e f e t i f e p / t a g n e m ^
l i c h t i c p o n B a n d a fic^ m i t f c í n c n T O g e l e i n u n t
t i c Ü O U 5 í i n b o i t t a f i c h m i t f e i n e n £ D l u f i a t . 0 ì i 5 f e n
b e m i í b c n u n t b e í a t e n f o l i e n / n i c h t o h n e i i a i f o a
p o r g e b e n t e / t a g © O ' ^ ' i c i n e r j e t w e t e r t i S ö f u i
i b r e b e f o n t e r c @ a b e u n t C & i » f o m m e n g c g e b e t t
h a b e / w o r m i t fie 3 < i f r i e t e u j > ç n m û r t c . ^ u f f
K t i a n , C e r a n u n t t c n i » O o f t c r i f e h c n 3 n f u l c n N i .
l a j D à m n e , S c r u , K o i i v í ^ e f u n t K u i û v v u n y h a b c i l
t e r f c l b e n ü o r t i e j V m a u c h n u i g e g e f t a n t e t i y f i n &
a b e r t b e i f é D u r c h t a é Â r i e g r ^ ^ i e c h t / t h ^ i ö « u c h
t u r c h f r e i w i l l i g e C o n c r a a e n m t t t e n t ^ n w o h ^
n e r n / a ^ g e r o t t e t w o r t e n . 3 n t . e « ^ a i t e r n
a u f f l e i n S c r a n h a t m a n i > o r e i n i g e n S ^ ^ b í f R
^ á u m c g c f i i n t e « / w e l c h e w o h í f c h w e r c g r o f e er a c h t e t r u g e n / m a n f o n m e a b e r e i n m e r c f l i ^ m
n t e r f c h c i t u n t e r t c n f e l b e n u n t t e n B a n d a f i f c h e n
f p u h r c n / i n t e r n t i c © e r a n i f c h e i ^ ì u f f c f o w o h t
a l é B l u m e n P i e l w i l t c r v o n @ e f ï h m a c f w a r e n /
f o g a t / t a i j w g l a u b e n i f t / t a ^ t i e f e l b i g e ?6 â u ' '
m e m i t ö e r ä e i t g a n ^ w w i l o e n f o l t e n / w e l c h e ^
m a n í f l á r i i . 5 » ^ n á t c n • i 5 l à t t : r a f e h e n f a n / f o ü i e í
\ 3 r 6 j f e £ f i u t / a l é a n t e n j a b m e n ' : U n t j e w e i t e r
ï 5 i e i e r G a r n î t P o t t t e m B a n d a i ì f c h e n @ ¿ b í e í a b - ,
i p a c h f e t / j e w e n i g e r g r u c h t c n t r a g t e r u n t j i
i c h l c c h t e r t i e ^ T ì u ^ è f a i i e n . ^ 2 i u f © e i l o n b a t m a n
a i i d ) e i a e î l r i i J J î i i f c a t e n i i i î u f c n / a f f c t n t i e f c l b i
b l e i b e n f l e i n / u n t f o m m r n j u f e i n e r P e r f e f t i o n ,
x i n c ! f i î i t m ? b r o o r e i n w i l ö ^ g e f c h l e c h t a l é r i c h t e
i U í u t c a í ' ' í y ^ u l r ^ S a u m e j u h a l t e n .
m i f F f l e t c ö c i n e t e S^^y « U i b n i ; b t
i i n g l i e g e n / f o n c e r n w a n n fie g e w o g e n i f t / m
i i r o j f e © t r o b ' ' © a c f e / w e l c b c a j a n S o k k c i s u e n ^
a c t / g e f ú l í e t w e r t e n / w e l c h e f u n j f ^ v b u b i n w g
u u D l i * < i « o w e i t f i n t / u n t p o n g e w i f f c n u n t
I r t n g e n ^ ^ l a t t e r n g e f í o c b í e n w e r t e n / f o K o M o
a c n a m i t / u n t a u f t e n ® a n t a f i f c b e n 5 6 e r g c n H b e t ' -
p ú f i i v i ( w i c w o b l n i c b t o b n e S u i b u n t e r ì ^ e r -
f é e n / w e i c b e t i c S w e í g e t i e f e c ^ Í b l í a n t j c n / n a c b ' '
i m fie t i c ^ B l a t t e t a b g e f c b n i t t m b a b e n m i t D e n
g ú f f m i n t i e ( í v t e t r e t í e n / u n t g i e i c b f a m c i n l e - -
g e n ) w a d b f c n t g e f u n t e n w e r t e n , ^ b c n i a n a b e r
t i c F c c i y i n í e ^ t ' . b e f a s t e © á c f c í b u t / m u f i ; n fie
e i n w e n i g m i t i ö a l 0 ' ' 5 ß a i f e r a n g e f p t e n g e r w e t - .
i c n / j u j e t e m © a i i z . Ä a n n c n ^ : ö 3 a t f c r n e b m m t /
w e l c b c é p e r b ö t e t / t a ^ f i c b t i c B l u m e n n i ^ t K r i
r i b l c n / u n t m a c b t / t a ) ] fie f e t t i g b l e i b e n . ^ D i c
B l u m e n w e r t e n t i i b t c i n a e i r c c t e n / u u t i o b a i t
m a n f a n a u f e i n a n t e r g e p a c f t / w o r a u f t e r S o k -
k e i l u g e n à b c t / u n t o b e n e i n ( S a u m / i t o t a á
@ e w i d ) t p o n t e m S o k k d a n g c ^ c i c b n í t i n / o a r - .
f l u f i e f ú g c í W i r t / u n t w i e g e t i e t c r s o k k c i n e t t o
2 8 . ^ a n t a f i f c b e C a t i e i i s , t b u n 1 6 1 . ^ o í l á n t í f c b e
í ^ J f . " 5 n w e l c h e n S o k k c u fie b i ù i u ' ¿ ^ u r o p a n t g e í -
f ú b r e t w e r t e n »
© o n i t c n f t n ö e t m a n t e n M u f c a m u s . - $ b a n m
f t e i t e r a u s g e b r e i t e t / a l é t e r ^ M c f e n ^ ^ V i u m /
n e m l i í b / b e p n a b e t u r c b t a é g a t i ^ c i O l o ü i c c i f c b e
© e b i c t . © o c b i f t f e i n c i g e u t i i c b e r ö i ß ^ P l a g
i i e ^ r o ü i n p A N D A , w e l c h e m S 6 . f l c i n e n S r .
f u l e n b e f t c b c t / n e m l i c h N e w , L o n t a r , Go c n o i i g
a p i , P o e l o a y , P o e l o r o n U U t R o í í i n g e y n , P O n W C l ' .
( h e n n u r a l l e i n t i e f e ^ a l é N e r a , L o n t a r ( f o n i t e n
t a s b o c h e S a u t g e n e n n t ) u n t P o e i o a y e r m e l t t c
? 6 d u m e t r a g e n . S J í a n b n t au c h e i n i g e
S a u m e i n t o b ü n u n t t c n u m U e g e n t e n U i i a i i c r -
f e n 3 u f u l c t t / a l l e i n fie w e r t e n a l i t a n i c h t c u i t u
v i r e t / f o n t e r n t i c ^ i n w o h t i « w n t ^ u r a e c b r a u - .
DU ^ J í e i r a ñ i ' c h e ^ J Î û H c f i n t t i c f c h o n è f t c t m t
t í e g r o f e f i C i t i c f c h 6 n e f t e ' 0 7 u | I ' ^ 5 a 3 a l t e t a b c r f í n ^
t - ^ t m a n a ô p oe i o a y , w e l c h C é c i n e 3 n f u r i r t / f o
¿ b e r ¿ 0 0 0 . ( 2 > c h r i t t n i c h t i n f i c h h a l t / t o c h f l ^ ^ c h
u u ? > t u r ^ g c b c n t é m i t C O l u f c a t e n - ^ ^ í í u f i b á u m í n
b e f c ^ e t / ö a r ^ w i f c h e n b i ^ r u n ö t a r a n t e r e ^ a u - ^
m e m i t n u t e r l a u f t e n / f o f e b r u e r g n u g l i c h a n j a f e ^
b e n / a u c h W a i i i r l i v h t u r c h j u g e b e n f i n t / u n t w e r ^
t c n f o í í h o n u n t e r h a l t e n / t a j ] t i e ^ a n r - e 3 n t u l
e i n t u t c h , 3 f h i n t e r © a r t e n ^ u f c i ) n f c | c i t i e t / w Ä - '
t h e r a n t ^ r < 5 e c ' . ( 5 e i t c m i t f ( e i ; í e n ^ ú g í e i n u n t
w i l t e n < S D í r d u í h c n u m g e b e n i f t k w f f c h e m a n t e n
b a r t e n ^ e e ^ 5 ß i n t ü o u t e n 3 i u § ' . ^ a l l t e r n a b j u *
h a l t e n / a u f w e n d e n m u ^ . © i e f e 3 n f i i t b a t i ^ w a r
g r o f i c n D O i a u g c l a n f u f f e m î ô a i f e r / t o c p t P C ^ n c R
a í l t a ü i e í e ? 6 ú r g e r u n t @ á r í e u . S 5 e f i ^ c r / t i e i b r c
^ ¡ ^ • { o í b t u r f t t a u é c i f t c m e n f c h i p i Ç n î t a ^ a l f o t i e
3 n f u l P c c i o a y w o b l t c n t r i f t e n î h c i t t C é i e n i g i i R
w a é o r d i n a i r e t í è 5 1 ß e l t t a ü o « J U p c r b r a u c t c n
t i ó i b i g h n í / l i e t t c r n f a n 5 w e f j w e g e - n a u c h h t ' ü i J ö
î a g a l l e i n t i c b e f i C ì K u m p f t e n a u é B a t ì d a g i f ù h i
r e t w e r t e n »
^ u f L o n t a r f i n t W o h l t i e m d f t c ^ á i f t h t t i f c
© a r t e n : M e i n w « i l c n t t e f C é C i n f e h r h o b e u b >
b e r ^ j i c h t e 3 n f u l i t t / f o f i n t t i C î S â u m e o f l t à f c t ó
g e f ä h r l i c h m f t e i g e n / ü n t t i c ^ J î u t f e í^ h t w i i ^
f a m e i n ^ f í ^ m m l e n / w e r t e n t i e àn t e n
j á h c n S ö e r a e n h a t t g c n / u n t t i e ^ i i f e mi ^ ^
P ' l
, 1 i i
i i ! ? !
i i : ' .
i