
»
• ' » y - í
4 ! 0 ^ c r » i > r í f i a H b í S C t t N . i t u r -mi b Materialien-^gmHtcg
fernet baifamlfciim ^ r o i f t Baifamum Picis gc»
« c n a f t
I I .
i S i c r w n wi r b fcrnei- m(i gcmcfnm
oDec
P IX NAVALIS,
( f o f o n f f c n a u i f c Z O P i S SA unb Jran^ójfcft
G o u d r a n b c # i ) Sf^oiTcn / Cfficn jt^nic^tat.
Icmiic25oi>r0^2futc$u i&rmecfei t fm/ fon'
t m aud> t i c ^ i p o iMc r initlicfimaitcn Compofitisqcbrauct)
cn / rodere Uj}tcrcci m t c n
fecbiffcnabfcaijin/ vok u .S
cMe r t ^ i n feiiK«?
£ ) f r g f m c í & í c bcricfetcì.
5öii§benbern / 2)ruifern unö «nbecti juf
fcf)tt)av^cn^arbgebrauci)et.
(gnblicb m u f man noiö fece V E RNicis
ober bei
a b c r ( í D e í í í ) e n B í f 5 m H i i o r m T A R C b f í i r m )m
f i n f i r n / ( l a t f i unb barijicbifö Ocbl oi>cf
RESINA LIQUIDA, UN&TVIRDMÜIOI-WCGEN
u n ö S c b t K l ' c n üoncen atrcn;jid?tcn^ iöaumc n
inarolTei-''33?cng?5ubereittt/ woöiefflbc abgí»
b a u e n une in gcwificn Defcnm(t4- C^óíjrm
a c r b a n í v e r b c n / unD ma n n umb gíDací)tc De«
f f n o ö « (Tcu<r a n g f j ü n ö c t wícD/n<fí1ct &íífc0
njei4)c è>a r5au§ ben 0\óòvm I t v i c j . c Ax--
i n fci tum Tí-acíJe h^-borihsj Comfms ¿(^
trieben ; roíctvobícn Pometc.i. Mfur bníKrt
wia/ Doßfiau§bcm ^aumaífo flicf] h tvíi'»
t v o r m í t i í e -socbaafe
r ) ^ n c b n c t t w r b m / í í c r u c f ) f t u n b m ü g t ) ( > n b e tn
rveñtablcn ©toctboímifíííín fcün / nicí)í
t)on Dem falfdjcn / fo einige von fcfettJoriKiö
p í í í u n D t n i & c n D c b l n a c & m a c ^ e n ' •
í B í i í c n (lucf) im übrigenöec bcfunöfe
^ i c i t ^ S ^ a u c ^
tíont)cmí»ar^ HnöCoiophonio gcmacöet wirb/
f a n tnan bcnlclbcn auch bici* nicöt üorbci?
aebcn. iöiao bi'cnnet ncmblid) baö fíeme von
S c n i Ä a c ß i n e i n m i c i f T c r n e n ^ c f a g / u m c c e i n c
ffamtn/worüber leine Xúcbcc gefpannefwcr'
t>cn /baß ficf) bei' Oiaucfc ö o r a n anbange / unö
wetcbec nacbmai)Un &erabjenonmi m / unb
¿ntrocber fe a n e t a u b gelalfen ober ^ u e t u c f e n
aoel amt taednxetc bwaicrbbt.e l n / o b e r mlainrgbl itcbb»rti'lr«u innb cfnie mu nenb
L i n e n Sonnen w t f a u f f i : Dlefct abec m v f
nact)bem©ewic{)t ver fauf f t iunb íueilenDicic
SOflar fict) ieicbt anjiinbet / foíl fte in eigenen
©crDÓÍbern3íbaíten/níd)tIeid)rbeo2ícbfbef^
h m / a u á j w a n n f i e b r e n m - t / m J t m í c ^ B a f l e r
aclóRheí / ronbernmitOìafTen^Xii.-bern ju
o á m p f f e t wecöeti : ^iöirb von ben m w ^ n /
S á v t U f /
m i t wcnígm gcbencfen/ i«clc5er guten ÍIiíiK
a u c ^ v o n b i e f i ' t S ß a a r / obfonber iú}mXtí>
peníbinentjlebet/ helfen m o n vlelerícueír^
i m W l fliö i-ben ^ c n u t n c n / foaug Xti^
pcntbin ^^^^^ beliebet, 2.
e p i c ^ S i i r n i j ? / ew^OcWXim
tbin unb eanbacucb. 3- 2>cn SJ^nftifi
? í ú i ' m f ? / íOenebifcíicmSei'pení&iiiiiiii
m m p - 4- 2)en
weifTen 5Caflfin/ S anba r a i i ) / <8umttiiilf
mi u n b m m / fo mi t redi i f ici t temaSr*
tveínauffacíéfeíutrben. 5'2)enr;8ín#ií¡
g ó í & c m u ot5cr ©cfö^gcibcn S u r n i f / wS
eanbacacb / G^mmi Gutt. Luharg, aur.inil
2cin-Pcl)l. 6. X)en i wdéí
alle mit (irofìcm Jíeig unö Sorgfalt » Ä
Äubereitet werben / wie au§ folflctifccii w
2 \ t t i í l í b a t ) 5 U erleben
í£í!iettfcí?5tim g l á n ^ c n t j e f t 6píc'
S t t í n i f s u m f l c b s n í
^ m guteö e p f c Debt m v M f l
fliì; u n b Gummi Sandaracha iebeöCiliSotö/^f
pcirdvn-obec »Benebtfvben fiaren Z i i f ^
c í n ó a l b í f o i b . ^ ^ u l y e r i r i r e o b e r r e i b c ^
ben íma|K»--iinb ^[iTpentbuiaiifffejubíiKg
f Icinejtc unter cinanber/nimb eiiií^oíbeivett
tíjue t a i epíc^ Debí barein/ Rge íí P Balneum Maria:, OberfOnfì meín^cHílF™
5ßa|]lTiiberö;?euer; mectfe! 2)uni«ljji|i«
anbcn®lag'Sfolbfnc(iien O^mayonW
m / bami t m ©laß im ^BajTcrblmt
ftebenfónne. Qöannbaö
W a r m e t / rotbueaucí)ben
betnad) aud)bie g)uíüerpon
S)í aííir / n i b r e es míi einem fauberm OT
umb / bí§ a m red)t5er3an9en uní»
lÓlTft ! ( baö m í f í V in B a l n e ó n i f l «
mad)íiebcnoiietfecfeen) w a n n 3
(otíet / fo verwabce ü in einem ©iw^:
;uacbunben/5umiSebraucb/unbn)an{;2
langes e t e b e n e twa öS" ^^"'^Sí/ní
m a n n u i / » a n ma n etivaé ác^Ji-flucce^
fbíd)enin einem ©ebagelgcn eintuni'P
g e u r ober in w a r m ^iöafjev m t m -
^ a i í m b e p i c ^ D f b l b r c t j C o i b / ^ f í ;
SWei; ¡ ein 2oft> / if^^J
Snaftir unb 6 a n b a r a t b ftlilid) f í e í n / g a n ^ trom
I Oernacbec Waftfcc foldjen mi t guten Spiritu
Vini, Ober redifidrfen ^ ranbeuwf in/ rei b
ííau(í>0amií/ lag ben'^ranbenwein wieber
Dcrtrocfiicn/ thuc roid)e in D a ö S p i cOe b l /
I # ii liber einer f a n f f t e r e nMrme barimren
foivirm ober ^ergeben/ unbfobec^iírnigáu
jliiccf ípúríe / fo t&ue nur noci> ein wenig
tlarc^epieOebl bruntec. ^utc bid)/ baß
ÍU m ^ c i á m 5ürní § »icbt íeíd)í ¿u einem
anDírnJeueccber^i^cy aÍ0 bei§'Balier/
biinflfft / wenn bu ibn berriteft / bena er
mäunöeifii^ leicht/ unbifl níd)t ¿u lòfd)en;
gcltalrcflnn a a r unlàngfì j u 9 ìurnberg/ ein
ttoijigcactter SRann mit f amt feiner^^rauen/
íríf (lurf) unb ^ w q { elenbígíícb íieb
wrbraHDí baten / alfe/ bog fie rámbílíd)t
in ttjctiig 6tunDen jíerben múlTen / ínbem fte
(im i)fi'äleid)en 5mn i 0 / in ber D\óbren
M f i n i i in ibrec ©tube bereiten woaen/
Uiìtx ficbentjunbet/ u n b fíe/ aie biejeuigc/
folóftèm ívDlíeo / Wie gemelbt/ au}fbení?obí
fcfíéátuger. X)a()cro id) jeberman / n u r POP
ju feyn/ tJiermiÉ noibwenbig erinnern
iì\.
9^ititmauff jeben ßotb redificirfen ^ r a n -
fcfimin/ ber fein Phlegma b d l t / flein pulve«
rifil'tm Gummi Sandaracha ^fpi^ Sotb/flaten
2)ciifDird)en erpent^in/ aud) jWfo l^otb/ t&ui
(fijuliimmenlnein g u t e i ^ l a g / verwahre baö
®lü§obmwobi mitgewad)ticni ^Papierunb
5iinD6'iöIa9en/ feije Iblifceei in einen bcei j füP
ligcDiopff mit w a rme n Ka l l e r / unten auff
öfn5öoDenbe0 Xopffö foß ^ e u gelegt fenn/
taniit Mi ©lag f anf t borauf f (leben fonne;
l ! [ f l c b a ö « i n b c n ! i o p f f / unbbe« ^opff
über fiii ^obl'iieuec/ alfo Da§baö ißalllT bavintifn
fiarcffiebe ober focbc: ßaOe m ©lag
Jiit ieui 5'»rni§ ein @t u n b ober brei) in bem
«(öinbm |lei)en / b ami t fid) ber B m
wod) unb :ierpcnt5in in bem iSranbenwein
«djtaufflofc/ u n ö mirbemfl-lben woblverei»
S i aii&anngeugbeinen^urniOalfo fieben«
w W e i n rein baren un b verwab^
«10 d)fnmeinemö5la§ mit einem engen ^al§/
P U u g c h m b e n / j u beliebten ©ebraud),
W i r t c ( n e b i e c [ ^ u c n i § : man foHauci) mit
«Wii^urniß nuf Die Iied)fen unb bellen Jar *
m/ Qijjjieig / gtib / g n i n / blau / M - t orb /
S S ® un b vergulbt ift / über<i
mibew z t t t>0n l a c f ^ ^ i i c n i f / mit
i r man cotbe n n ö öuncFek S<^tbm
miam mt> begl4n^cri
weldjecfetne i)cDbe í)á{t/airo/ba§er/wañrt
man ibn aulTÍ )uíve r geuft u n b anjunbf/baftf^
leibe wegbrenne; 3 t em/wa n n ma n emen leinert
Jtiappenbrein Ouncft u n b anjinibt/ mítfambt
bem ßappenrein berbrenne^ ^Jiimb/ fagcid)/
DciTelben ein guteö p f u n b / reinen unbwóbí^^
auggeíefenen G ummi Lacca ein VierteÍ6 - p f u n b /
reibe ben GummiLaieca fleln / t&ue ibn in eirt
Phiole, g eußbenSr anbenwe inba rübe r / laffc
t 0 e m p a a c i í a g e f t e b e n / b o c b a l l e 6 f u n b f n e i n í
mabl wobl berum gefcbwaneftunb gebeutciti
bcg britten Sageö bange ed über eine mafiige
^ o b l e n ^ ^i i je/ unblafTeeifoiangeiiberbert
Äoblen bangen/ biß j ìdjewoblauf fgelóf l /uno
w a n n mane im @(a§ fcbiUtet / baß eö red)t /
al6 ein b u n n e t ßeim ba s © l a ß b e r u n r e r loü jfei
wannfoic^jeßgefcbetjen/fanbie SWateriaburc^
ein bàri n ©acfleingebrucft/unbiubeíiebtert
© e b r a u c ^ aufbeí jal fen werben*
t i o d b c t - i f a c f l i r cc
giinmiDenatterbeftenunb fiárcftien íSrart^
bmmin/ ber/ wie oben gemelDt/baö^pulvei?
wegbrenni / gieffe beffelben eine ^ a n n e obec
a ) i a a B u b e r f i n -^r 'unbbeö her) einem Xòpffec
ganijweig^gebranten ^einfieinö : latfeben
y j r a n b e n w e i n a u i f b e n ^¿ßeinftein emen 3:agi
j ì e | ) e n / n u r m b e r e t u b e n ^¿iJácme/bocí)/oag
ber «ranbenweinwolvetwa^rtfeo/ bàgec
t\iá)t veccicbe ; gieffe bcrnad) benSranbenweirt
feinfaubec a b / ober fiitrire it)n burcö ein
picr 5 nimb befìèlben ajranbtenweinö ein
' í ) f u n b / w e í f i e n 2 í g f i e í n r e d ) 6 / £ o t b Sandaracha
aucb fl'dlö ¿Otb / Gummi Lacca jnJe^ ßOff). X>eC
5(gtiein m u g nicbt v on bem 5(bgang ^ P u l v e r /
jbnbern von reinen ©tucfgen unb m übrigen
mit fambr Den anbern Speciebus wobl auggele*
fen feijn i reibe |te aüe breb ganij flein Aufam^
men / ti)ue (6 in eine Fhioie otxt ©lag^Äoib
e n / unbgeug brei) q^funb ajranbtenweiii
baran/Da0^0lagabecmugnicí)r<iacbie¿elfftc
vofl feijn : rurtelö unb beutele eine aan^c
© t u n b Ijerumb/ lofieeöijernad) ein p a a r Sage
(ieljen/bod) bag e6 a U e è n i n b e n wieber aiem«-
lid) umbgerút tflt werbe 5 nad>bieremfanet f
abgegoffen u n b in einem anbern (ölagwo^l
v e c b u n b e n / á u m ® e b r a u c b v e r w a b r e t w e r b e n .
2 ö a 0 von Der 9)?aieria im © l a g juriicfc
bleibt/fan m a n n u r in felbem ííeí)cn lafTcn/unö
a u f b e b e n / bann w a n n ma n Den J^rnigvon
neuem mae^en wi£( / D a r f m a n n u t Die ¿ e l f t e
frifíbeíi geugíJ b a r j u m'&men.
t T o c ^ f i n í í m b c r l t c b c c f l w t c t Socc
Silimm * r c a i f i c i r tm S r a n b t e nwe i t t /
Der Wieobenaugericbtetfe^/eine balbe 9)iaa^ ;
Gummi-Laccapierßot()/Sandaracha5Wei)eotb/
. S r i 3 weifUn
m
ii
M'