
ri
^'îi
i ï M ë - i i i i ' i i a
M
Mí
^ c b e t t r f c i í m x Ti r t t u r a í i c i t ^^Äammcm.
5Bcitlàuffriafcit/aud) einen gri>l1i'n^:Rabinen:
wcicbcc Quifxcutrcf)ciman fo t)icl/ aie fin
w t b / o t ) c c ? 0 c r f a m m l u n 0 w n t > i r i e r l c o 5 i u § ^
l a n & i f c b m t r u n D c r b a b r f n D i n g e n imi>%arif
t a t e n . X)enn Jc c m b D oöec
lanöifcb: ^-->«-ein2!öunDec/ toit « o r b i n s c
l>act)f; 5ey-ein2ßercfi u n b « - « einen ^ o p
taib/ft)iealfici>fall0 vorbi n evirebnef. UnD
tveí(íeroitlwenge^act)fer ^errSachims&urd)
tai ^Bort g rembi ) o&ei'5Ìu§lànì)ird) (iib. i .
G a m m a r o i o g . c a p . 3 . p. 50. ) am alUtmeiflen
i}atürlid)e2)inflc un^ 9iaritatenverfleDet/ro
f a n Derfelbigc T imi g a c tvobl a u f f gegenmarti»
ac0 u n ö folgen&c teutfc&e X r a e t a t l e i n von
t u c a l i e n ' 5 ? a m m e i ' n apphcicet »eröen.
Ì ) à t t c a b e i 7 in^e t r a cbiung/ Dfl§5uX)re6Dcn
faii inebr Splendor unD i ö o r r a t b a n mancber»
U'^Artificial- a l ö ^ a t u r ä l ' eacbcnbeftnMicö/
M ©riecbifcbe 2 S o r t nod) l a n g e r / unD
ö a v a u g mad)en fònnen*
S e r n e r fmb etlicbe m bm/Di e ^wa r
gantj(ia)uni) cbcnfo tt)0bliörie(i)ircber5tn=i
f u n t f r / alöDieerfien: au6®eivobnbcitflber/
unDfreicni^cfailenöerAutorum.gcmeinifllicb
lieberßatcini^alö^riecbircbgefcbrieben/ u n b
fllfo / fo j u reöen / 0\6niirci)ec iöüracrfcbal i t
tMbuc tflcbuamf f,Gi ianznocpmhayclbact iivuemr,öTehne; fanuerbomph }id'I) acömiemfe,:
T h e f a u r a r i u m , Cimeliarchcum, Tamcotheca,
" " l . y ^ l i u i L m ' ^ Ober UJieeéronfi/ ftiieitJobi
nid)t riebtmufeum, (icrd>riebenttJitB/ a u f
è r i f c b i l ^ " « ^ « ' " ' ba i feine 23enennung w n öen
berutfcnen 9 . 5 i b g ó r t i n n c n / Den ÖJiufen / a le
©orfieber^-unb ^ o f fme i l i e r i n n e n unfcrö ©tu»
bierenö j unD b^ifi i n i ö f n ^ « " To viel / al e ein
e i u b i e r = i P a e o ö e r D r t b / t ' a m a n f d ) a t f f P n « '
n f g e n ^ e D a n c f e n i b r e ungebin&ette ;?rei?bnt/
a b a e f o n c e r t »onbem unrubiaen^obcl / lalfer»
ftjie Dann abfonbeclicfe vorreiten unjem t>em
2 5 e r a O l y m p u s , ein Cen SHnfen gettJetbeiec
D r t / o D e r aud) fonfl ein aetriOl'0 t>en a)iurcn
qefeDrctcö J e f i / Muf èum foli gebeifien baben.
Ä e u t i a e ö X a g e e abectvirt» &iefe62Bori nicbt
a a e i n gelehrter £ e u i e i b r e n@t u b e n / Pievoil
iöücfeer/ fon&ern Qucb obne iöücber Derglei«'
eben Logimentcn u n o K amme r n g e g e b e n / Da
o a e r b a n D r a r e ^ 3 ì a t u r » e a d ) e n mit S if iß oujf»
gehoben/ unDiU)ebcrmannö fo woi 'iiugcn a(ö
(nneclicber gut phiiofophifdier .^er^enöp^Sufi
fcacgefteilelmerDen»
^crfommenDe von Dem ^2öort cuftod
i r e , unD-/«^». njeid)eivonitt)e9^oDer brepcc^
ieDiöeDeutungen ifl. Denn eriilid) wirD i s
g c b r a u ( i ) t i n 6 g c m e i n / ü o r e i n ) e D m e D e r X ) i n g /
fo m a n b r f l^et /unbal ö fein € i g e n f b u m bcivab^
ret. ^iöeil aber mir unter Denen D i n g e n oie^
) e n i g e n f u r a n D e r n i n a d ) i ^u r \ m m pflev^en/
i>iwjnöammi"i|ien gcfolicf/ iowirDabioircev*
Icgn itiá^
Ößl
lid) ein e d i a ^ / oDer Der
bei) Den P i r j i r t m t n / n5ie
Curtió j u j i nDc n /mi t Dem^BortGaza bc:
UtiDenDlid)/ ftjeilfoivolinü)fenDlid)fn¿Tit
u n D ^ e i f l l i c b e n ^ c g i n i e n t e r n / 0(0 aud) in d
neö jeDweDen Privat. unD i)aug=©tancif nidjti
^ o f l b a b r e ö inegemeinpjÜegtgebaltm/ utii
f o r g f á l t i g XagunD giacbtgerüd)t ju \m(\\
al0<ÖclD/@o i | iaud)eb(n Diefegom öflnitif
ftenbiganbermuer aflen leiblichen @¿ái¡cti
f ü r Den g r 6§ren geba Iten ívorDen. UtiDwlíi
DealfoGazophyiacmmnacb Der erfleniöiicu
t u n g fb Viel bei|]en / alö ein ^ebólíniig
^ a b unD ( g u t : nacöDer aubern foviei^Ud
^ a f l e n unD ^ a m m e c / ftjorinnen was ir,
^ a u f e ober fonfi v o r baó ^oftbabtfí e QtU
ten n?irb/ in g u t e r ?0f rma b r u n g roirb gc
m e n : unbnad) Der Dritten fo viel/ aig®
@elD ß a b e / oDer ^ o t t e ö iÄa j i e n / tríe Qm
ß u t b e r gegeben / 3 o b . 8 • v. 20. ißert
r e D e t ^ i f f n a a n Dem ^ottegs^Äaflen/ M t
lebtet imXemp e i , D e n n alfo jiebft im ®t
Í e p t í ; IwSí h r«
h T M ( J i n e m PMiofopho hingegen l|l
um@elD unD ® u t nicht fo f e h r j u tbun/ a
u m b D a í j e n i g e / w a í einiger ma|]en jultnnnj
d j e r ^ e r g n u g u n g DeöQ?enuitbö/ unöPetf«
c t j o m r u n g guiep 2Bi|]enfd)affien fön pi i
d)en; ad)tenbe off i m a h l ö hoher einen gciinp
é t e i n / Darinn DieiHatur lt^curiosern)i(f(ii/
algi halb fo vieKBtibcr ober (ßolD; eine
g r o f f e / flad;lid)te/ fchóngefícíbte/ un&nii(í
Geometrifcber Proportion a
unD enger jufi^iijenbe auölanDifdje
h o h e r / a l ö gan^c5ííflen unD © ¿ r a n c i e öcti/
Die übet ©ee unbßanD/ auöDfts'unbißci'
3 n D í e n / j u X f o | í D e r a r m e n / unglúcfíiW
unD in e o r g e n Deö :Heid)fbum0 fich M
a u f f r e g » u n b verjehrenben 3)?amnioitii
Äned)fe hinjugefübre r tverDen. 3ntt>d<i)(iii
leijteren ÍOetfíanDe unDÍSebraud) bteiöflt'
te0 Gaza Dem n a d ) / GazophyJacium gutPl»
lofophifd)/ Ober noch eigentlicher/ gufPiijH
caiifcb/ foviflaí0 ein "^iariraten'öcfiMti)
v o n aflerhanD fd)ón!?unD auíJeríefm
J r e m b D í u n D einheiniifcbennaíiirííchcnSiii'
g e n / h e i l t e n mikce/ Deiecuníerfd)iei)cn(!Kt
njeilanDfiu-neí)meMedicus¿uínúrnf)er^^r.
D.a)ííchaeI':)>upertQ3e^ler/ PhyficHsDafíi
¿ u f a i n m e n g e b r u d i t / i p o n feinen Unfofletiíiiil
3 ) . 5 \ u p t f e b ^ a | f e l n in Folio abbilDenl#/
Dod) obne Da^u gehörige ^efd)reibung/í'(
etfid)f ó í í b r bi 6 ari her Durd) 25ríeffe m
J o b a n n i ö a n hol Dehl e r n /50ud)hání)Ierii í"
Seip^ig a n niid; gcfonnentvorDen/ unD imt
Dem ^¿}ortGazophilacium intituliret.
9. nefmrop6i/ucwmí)áit eben bifííniilí
í v a 6 iijfH'rTOehnteöGazophiiacium; un&pní
íinDere ui i trvonnnanDer/al e imßatdnip
Giadiiisu!iDlLnris,oDeríniXeufcbcn6pícfi"ií
fett i^^cíjmcinfuiiiD uníerlchieben.
? 5 c î ) m c f c t ï ï o n  u t t ( M m f e ^amraf fctvj^ammct i t .
R m f f n / 5 a r i l e n / u n b R c p u b i i q « c n , g m o m . ©JmUer/ eme« bcquemer f a r b e m anbern/
mfli-Unb gebrauchet. Qiebmlid) biefc : Tamtothec^,
Irttdjifcben tv i f i e t w a n a u f î e u t f c h e i n iaebâltnugau§^
|rasi|liliaiss S"sSsSsSrS:S:;;
jl^lloonibren^eiijt^^^^^ aÎ 6 ^ u n b c c ^ 2 5 c b â l i n i i | / o b e r ^ammcr von
„libtof)neattera'fon:bcnn@ur^^^^ J ^ ^ f aube r c rSi rbe i t / ber unf t«f ten
6Dttntd)i0Wifrcn. Se r f u r t r e f f l i d j m i ) e r r n D.Thoma Baro
c c t û u c b - ^ ^ ^ ^ ^ ^ St 5 1 o r e n t m i r d ) e n ©ebietei5u|t-ben ; ba;
iiiwgeffcn/welifceietgeniliWV^^^^ «o n w f t i n f c Soi t /unbangebècigem D r t /
i / i inMnDeret fof tbabrccSovcatbs u «cifl. m .
d o . f r t m / S a ê u n t c t f t m a n A c t l ç 9 ^ fS û ï e r i n S t t g c S a l f c l / WcrcW
tatoitàtcn/fonbjri^ lî f , Mràû m a n ^
| » » n e c i , f l a O / 3 « f f i « W f w m Vitruvio j u ftbltiflèn ; b a s o n b ann a u «
î ) « m m u t t t c / ^ c r l w / 3 o ^ to m m t , . . ^ . . . c neicinSaffWn/itfnumDvtb/
» n i t m i - w B « »Wt o - u n g bttngcn mo^ : b « ^
p . (l u d j f o w c f / u n e (niS s cmc i n / a l6»el )al t i iûg
n . » tmi n b c r t î n b c n f i c b cMe a n . a f u - r b ^
teeemd,ircb«/Satti;.if.ctc" (J . - » " ) iH fal l cbm
t u f r t / w n n «bat fct«m ^al;™«.«.,.
•îîiifei
IS
< hi