;■ I t s i I
Irii Í5
? ;
ri!
¡r!?:
il..
ment. de
Statu R.CJig
Keip.pag.
S19‘
(i) La
Guerra
della Germania
di
GioT. de
Godoi
pag-49-
( i ; G.Ar-
noldi vita
Mauritii
E le a . Saxon.
Apud
Meticke-
nium
Script.
Germ.
Rer.Totn.
II.foL
1 1 1 4
(3)Sleida-
ni Comment.
de
Statu Re-
Iig. &
Rcip. pag.
579-
verbond met elkanderen te maaken,
den dertienden van Weidemaand te
Ulm zouden vergaderen , zendende tot
die einde den Kardinaal van A u g sb u rg ,
Jan Markgraaf van Brandenburg, den
H eer van L ira en Hendrik Hazen der-
waari been. Hoewel zyne Majefteit
het verdrag reeds met Jan Frederik
Hertog van Sakfen getekend hadt, echter
weigerden de Krygsknegten , omtrent
drieduizend die te Wittemberg in
bezettinge la g en , en de B u rg e r s , de
Stad over te geeven; zelf verfpreidde zich
i n ’t Keizerlyke Le g e r een gerügt, ( i ) als
o f de bezettelingen by den nacht wilden
uitvallen, en hunnen V o r ft met geweld
uit zyne gevangenisfe poogden te verlosfen
; des de Keizer den (ja} Stedelingen
d reigde, indienze de Stad binnen zekere
dagen niet overgaven, dan zou hy hen
het hoofd van hunnen gevangen Vorft
toezenden : dit bragt zoo groote ontroe-
ring onder de Stedelingen, datze in onderhandeling
traden,en de gevange H ertog
van Sakfen , den eenentwint igften van
Bloeimaand, als zyn Broeder, Zoon en
eenige Raaden by hem kwamen , de
Krygsknegten van den eed ontfloeg, en
hen geboodt binnen drie dagen uic de
Siad te trekken. Wanneer de Stedelingen
(3) dit bevel verftonden, fmeek-
tenie den Keizer , wyl de haat tegen de
Spanjaards en Italiaanen bitter w^as, om
geene uitheemfche knegten in de Stad
te zenden ; welk v erzoek zyne Majefteit
hen niet alleen inwilligde, en ongefchonden
h ie ld t, maar hen Velf vryheid verleende
van alien, die tegen zyn bevel in
de Stad drongen, uit te dryven. Kort
hiernaa wierdt de Stad Wittemberg, van
bezettinge ontbloor, aan den Keizer o-
vergegeeven, en door de Duitfche benden
onder Niklaas Madrucius, Broeder
van den Kardinaal van T ren te , voor
den Keizer in verzekeringe genoomen.
Sedert kwam de Hertogin van Sakfen,
Sibilla , geboore Hertogin van K le e f,
Egtgenoote van Jan F reder ik, met haa»
ren Zoon en den Broeder haars G e maals,
i n ’t gezelfchap van verfcheidene
Jufferen, geleid door den Keurvorft van
Brandenburg, in ’t Leg er den Keizer
te voet vallen, weenende b it te r , en
fmeekende om genade ( 4 ) voor haaren (4)chtooi
Heer. D e Keizer, hierdoor bewoogen,
ligice met den hoed in de hand, de be-
droeide Vorftin van den g r o n d , endeiiio«-
troostte haar met zooveel beleefdheid Gioui
als moogelyk w a s , ja hy g a f den g -
vangen Vorft vryheid om in de Stad
te tre k k en , en agt dagen by zyne E g tgenoote
en Kinderen te blyven. Hierdoor
verkreeg de kloekmoedige V o r ft ,
die in al deeze tegenfpoeden geene blyken
van neerflagdgheid gegeeven hadt,
gelegenheid om zyne bedrukte Gemaalin
te trooften, neemende dus, van alle
menfchlyke hulpe b e ro o fd , hunne toe-
vlugt tot G o d , op welken zy eindelyk
al hun vertrouwen ftelden. Het welke
oorzaak verleende tot het maaken van
eenen gedenkpenning, op welken de
twee Egtgenooten tegen elkanderen over
gevonden word en, welke ik h ie r ,b y deeze
verhandeling der Vorftinne,nietkwaa-
lyk geplaacft achtte.
j y F F R E D E R I K DE OU DE HERTOG VAN SAKSEN.
KRISTUS I S MXNE HOOP 1^4..
Op de keerzyde wordt het afbeeldfel zyner Gemaalinne Sibilia, Dochter van Jan den
Derden Hertog van Kleef, met het zelve lettermerk binnen deezen dubbelen letterzoom,
(i)Pblm. (lie ten deele uit de Koninglyke Harpzangen ( i ) ontleend is , gevonden ;
CXIX.
iers.50.
G O T D V B IS T
S I B I L L A
M E IN T R O S T IN M E IN E L E N T .
H E R Z O G IN Z u S A CH S E N .
G O D , GT Z T T MTN TROOST IN M IN E ELENDE.
S I B I L L A HERTOGIN F AN SAKSEN.
Middelerwylen ging ook dcRoomfch-
(¡jsitia«- koning Ferdinand, (x) met twee zyner
> vi®> >'®>' Keurvorft van Bran-
stitiiRc' denburg en H e r to g Maurits, de Stad
Wittemberg om haare fterkte bezigtigen
, keerende fpoedig weder naar ’t
L e g e r , den Keizer berigt geevende van
de gefteldheid dier plaatze, alwaar toen,
onder andere Regeerders, de vermaarde
Konftfchilder Lukas Cranach her Bur-
germeefterfchap bekleedde ; en dewyl
de konft deezen man boven anderen
beroemd, en tot Hoffchilder van den
Keurvorft van Sakfen gemaakt h ad t,
heeft de K e iz e r , volgende het voorbeeld
van den Koning Deme triu s , die
in 't beleg van Rhodus eene zonder-
iinge eerbied voor den alom vermaar-
den Schilder Protogenes betoonde, belüft
den Duitfchen Konftenaar te aati-
fchouwen, en in deeze algemeene elende
der Sakfen zyne gunft te betoonen,
den zelven in ’t Le g e r ontbooden.
Uit deeze oorzaake bragtmen C ra nach
(3 ) zonder toeven voor den Kei- fj) Hub*
z e r , weike zich verhcugde den uitmun-
tenden Schilder te zien, en den z e lv e n™ ''-
zyne vriendfchap beloofde te b ew y zen , 533.“’®'
byaldien Cranach iet wilde e ifch en ;
maar dees van edelmoedige inborft, en
om geene gunft van Vorften verleegen
z y n d e , verzogt niet anders dan hec
leeven en de vryheid van zynen gevangen
Landsheer Jan Frederik. En hoewel
de Keizer deeze beede niet inwilligde,
echter dunkt m y , dat deeze tiit-
muncende hoedaanigheden van deugd
en k o n f t , dubbele reden verfchaften
om het afbeeldfel van dit geeftige Ver -
n u f t , gelyk het op zynen gedenkpenning
bewaard w o r d t , by dit zeldzaam
geval te vertoonen.
'f ' t
Boven het halsiluk van den Hertog, die met deri ftryd zyne goederen en da Keurvorftlyke
waardigheid verlooren hadt, ftaan de eerfte letters van den Vorft en der Vorftinne
in elkanderen gevlogten, op de voorzyde en in den dubbelen letterkring dees zin;
lO H A N F R ID E R IC H D E R E L D E R H e r t z o g Z v S A CH S E n .
S P E S M E A C H R I S T V S 174..
J A N
S / i " Lukas Muller , zyn aangennome naam Cranach, naar zyne ge-
Franken, hy was zoo groote vriend van Luther geweeft, dat hy den zeljrfurch
ven verfcheidene reizen hadt uitgefcliildcrd , naar welke afbeeldfels eenige penningen van
ke/pag.'' Leeraar gemaakt zyn; rondom het borllbeeld van den Konftenaar, dat op het eerfte
Sand ^ gtfteld i s , leeftmen alleenlyk deezen zynen naam;
L V C A S C R A N A C H .
Op het andere deel zietmen zyn gewoon zegel, cenen gevleugelden Draak, zonder eenige
letterlyke verldaaringe.
X x z De