I«
ì
r'îlrf
II 'I I
l!
i l l i î j q j i l f r
IÌ45- en Jacob Sturm, w elk en, de voorgaan-
de handelingen kortlyk verhaald hebbende,
begeerden van den Vre ede verzekerd
, en door geene Kerklyke be-
iluicen gedwongen t e z y n , voorts , datmen
’t Kamergericht naar het befluit
van Spier zoude reg e len , dan wildenze
zich met elkanderen wegens het gemeene
welvaaren beraaden. Maar de
Heer van Granvelle zeide , dat de
K e iz e r , mids ieder de geboden der
Kerkvergaderinge onderworpen w a s ,
hen van die verplichtinge niet vermögt
te ontilaan ; wandt hoe zou zich zyne
Majefteit by andere Vorften können
verantwoorden, e n , zoo de Duitfen
in de keur hadden om te gehoorzaamen
o f n ie t , tot wat einde zou de
vergadering beroepen woorden? Wanneer
de anderen hiertegen aantoonden,
om welke reden zy de Kerkvergadering
voor onrechtmaatig h ie ld en , en
verzekering van rufte begeerden , zoudenze
hulp tegen den T u r k verfchaffen
, heeft de Heer van Granvelle hen
ge zo g t te beweegen om hunne zaak
in de Kerkvergadering woor te ftellen;
maar de Gemagtigden voegden hierop ,
dat de Paus en des zelfs aanhang hunnen
Godsdienft reeds v e ro o rd e e ld , en
die van hunne Belydenisfe met zwaare
ftraffen gedreigd hadden, dat het dierhalven
vrugtloos zoude zyn aldaar te
verfchynen ; wandt de ruft van Duitsland
w^as op zoodaanige w y ze n ie t ,
maar door vriendlyke faamenfpreekin-
gen , door ’ c vergelyken der ftellingen
en ’ t onderzoeken der waarheid te vinden
: ja van de Kerkvergaderinge , in
w e lk e de Paus regeerde, haddenze niet
dan alle naadeel te wagten.
T o e n de Keizer b efpeurde, dat die
van ■ den Hervormden Godsdienft geenen
onderftand tot den Turk fchen k r y g ,
dan op de gemelde verzekering, wilden
( t )S le id a -ge e v en , zondt hy Gerard ( i ) Veld-
m e S 'd c w i c h , een zeer geleerd M an , aan So-
' stato^Re- Hman, en floot weinig tyds hiernaa eene
Reip. pag; wapenfchorling met den zelven voor
471. v y f jaaren, by welke de Hoofdftad Buda
en veele andere onder het geweld
der Tü rk en bleeven. Eindelyk toen 1^45'
’er op deezen R yksdag lang over de ”
Kerkvergadering, den V re ed e , het Ka-
mergerichc, en den Turkfchen k ryg
getwift w^as, heeft de K e ize r , den vierden
van Oegftmaand, alle handelingen
tot den volgenden Ryksdag te (2) Re-WSieidji
gensburg , in Louwmaand des naaft- menMe
■ koomenden jaars, uitgefteld , en bevoo-
le n , dat alle V o r fte n , wyl hy ze lf te-Reip. pag,
genwoordig wilde z y n , aldaar zouden
verfchynen, en , opdat de tweedragt
mogt eind igen, droeg hy eene andere
famenfpreeking van Gelecrden v o o r ,
welken van iedere zyde vier met twee
toehoorderen , den eerften van W in termaand
, te Regensburg zouden z y n ,
om den w eg tot den Ryksdag te baa-
nen. Doch de Roomfen ftelden zich
tegen dit g e b o d , en de Onroomfen
drongen op de voorheen verkree-
gene beloften , en weigerden een
nieuw b e v e l, als het met de voorgaande
niet overeenftemde , te gehoorzaamen.
Vermids de Koning van Vran k ryk ,
door zynen Gezant Grimanus, de L u therfen
op deezen Ryksdag oo k tot
den V r e e d e , en her bewilligen der
Kerkvergaderinge vermaand h a d t , en
z e lf nog in de bekommeringen des
oorlogs met den Koning van Engeland
gedompeld la g , hebben die van den
Hervormden Godsdienft om den V re e de
tusfchen de twee Ko n in g en , die j
zoolang in goede vriendfchap geleefd I
had d en, te bevorderen j hunne G e - I
zancen ( 3 ) derwaart afgevaardigd; L o -
d ew y k Bambach en Jan Sleidanus naar
Engeland ; Chriftoffel V en in g e r , Jan Statu Rs-
Bruno Nidepontanus en Jan S tu rm iu s p a g .
naar Vrankryk. W e lk e laatftgemelde , 473*
beroemd door zyne Gele erdheid, eenige
jaaren herwaart te Straatsburg gewoond
, en voor v y f jaaren het G e zantfchap
wegens die Stad op de vergadering
van W o rm s , en in andere gew
ig tig e handelingen met zooveel lofs
bekleed h a d t , datmen te zyner eere
nog deezen gedenkpenning gemaakt
vindt.
Hy
IN ?
I ly was deii eerften yan Wynmaand, in ’t zevende jaar deezer eeuwe , te Sleide gebooren,
een Stedetje dat aan de grenzen van Limburg pa^lc ; ult v/elke oorzaake hy onder
de Gelçerdçn yan Nedgrland gevonden wordt : zyne letteroeffening op de Hoo^e Scliooleri
ii van Loven ( i ) en Parys geeindigd hebbende wierdt hy te Straatsburg tot altydduurehden
Beftierder fler I lopge Schoole beröepen, alwaar hy de Welfpreekendheid onderwees, en verfcheidene
(,) Valeri!
Andrcaî
Biblioih.
Balgia
pag.507.
boeken over verfchillende ftoffen in ’c licht gaf, onder welken die van de God-
geleerdiieid in den eerften rang der verboodenen by de Roomfchgezinden genoemd,doch b y
anderen weder hoog geacht worden ; en het is buir.en twyfel , dat deezen zyn afbeeldfel
op den penning be.waard hebben, rondom het welke de' volgende letters gevonden worden
;
IO A N N E S S T V R M IV S A N N O Æ T A T I S S VÆ X X X V I .
J A N S TURMIUS IN T JA A R ZY N S OU DERDOMS XXXVI.
ic boek zen zin ;
iMoles ’
|Op.V.
I vers. 14. • N E d V E H E R I N E Q .V E H O D I E .
A N N O M D X L H I .
NOCH G I S T E R EN NOCH HEDEÉ.
IN T J A J R MD X L I I I ,
Hangfitide deeze zaaken w a s , op
(3) F Str.- den yierqntwinu'gilen (3 ) van Sprok-
¡'„“¿ ' f ? kelmaand des jaars v y fen ve e r tig , den
q Ke izer, juift op zynen verjaardag , een
natuurlyke Zoon gebooren, met naame
Jan van O o ften ry k , volgens het gemeen
g evoelen, uit Barbera van Blom-
bergen eene Edele Juffer , o f, zo o anderen
melden, eene Zangeresfe te R e gensburg.
D it k in d , wierdt federt naar
Spanje g e v o e rd , en aldaar zoo heimelyk
opgevoed , dat byna niemand, noch
het kind zelve tot manlyke jaaren k o o m
end e, wift wie zyne Moeder was, en
. d it, myns oo rdeels , aan fommigen een
buitcnfpoorig vermoeden zal gegeeven
hebben om te fchry v en, dat dees Z o o n
door den Keizer by eene zyner naafte
Maagen (4) zoude geteeld zyn. Eenige
maanden laater, en geduurende de gemelde
Ryksvergadering, omfing de Keizer
de heugelyke tyding ( f ) van de
geboorte zyns Kleinzoons, welke door
Maria van Portu gaa l, Gemaalin van
Philips Erfprins van Spanje , den agtften
van Hooimaand ( 6 ) te Valadolit
ter waereld g eb ra g t, en naar zynen
Grootvader Karel genaamd w a s , tot
groote vreugde der Spanjaarden, inzonderheid
die b y den Keizer te Worms
waren , betoonende alle tekens van
blydfch ap, w e lk e eerlang in droefheid
verkeerde door de boodfchap van den
dood der Vorftinne, vier dagen naa de
F f X ver.
(4; Ditìion.
Hiftì
& C i it ique
par
Bayle
Tom. I.
fol. 407,
(s)ChronvanChrifti
Sternfec
MS.
(6) L a
Vida del
Emp.Car-
io tV . por
Pr.de Sane
doval
Parc. ir.
foi. 527,
;
i h . l i l i