H I S T O R I D E R
I It
fii )
naam van S'. Jan ,* a an wienze g ewyd
w a s , verlooren, e n , met den wille en
door bulle van den Paus, dien van S'.
B aa f gekreegen heefr.
Geduurende ’s Keizers v erblyf te
G e n d , met het weike drie maanden
verfleeten wierden , kwam de Hertog
van Savoije den Keizer aldaar begroe-
ten i insgelyks onder vrygeleide W i llem
H ertog van K le e f, om over de be-
(i) Hiraii zitting van het Hertogdom ( i ) van
Geld er en ’t Graaffchap van Zutfeen
M bls'sc handelen; maar toen ’s Keizers Raa-
siigtcn- den hem aantoonden, dat zyne Maje-
GefdSeS!' Beit alleen het r e c h t , en de H e rtog
foi.4ii. jjjggf gggjj aanfpraak op de voor-
noemde Geweften h a d t , is hy , zonder
iet bedreeven te heb ben , weder
vertrokken , zoekende in ’t v e r v o lg ,
w y l de Landzaaten hem de uitterfte
getrouwheid beloofden , heul by den
Koning van V r a n k r y k , w e ik e , om het
misfen van zyn oogmerk omtrent M ilanen
, grooten haat tegen den Keizer
opvattede.
In deezen zelven tyd dat de Keizer
de Nederlandfche zaaken regeide,dierhalven
dagelyks te recht z a t , en dat
Reinier H e e r van B red e rod e , die de
Z ufter van Erard van der Mark Bisfchop
van L u ik getrouwd h a d t , door
den Keizerlyken Raad tot den dood
(ijHeotc- ( X) verweezen w a s , omdat men dee-
Suto U b, z en , als fpruitende uit de Graaven van
h'j- Holland , verdacht h ie ld t, o f hy naar
isi An- ’t zelve Graaffchap dong , ter oorzaa-
Tom.'V ku dat Brederode het wapen van H ol-
foi-biy. jjq ’j. geüeel zonder eenige ver-
minderinge gevoerd hadt , heeft de
Keizer het vonnis v e r z a g t , naadat Brederode
eenen voetval voor zyne Majefteit
, in tegenwoordigheid van den
Raad van Vlaandre, den Voorzitter van
H o llan d , en de voornaamften des A -
d e ls , gedaan hadt.
Middelerwylen waren ook de G e zanten
van de Vorften der Augsburgfche
Belydenisfe in Nederland , en te
G end voor den Keizer gekoomen, om
zieh van de befchuldigingen te zuive-
ren , hunne zaaken te v e rw e e ren , en
over den harden handel hunner Tegendingeren
te k la a g en , fmeekende om
eendragt en vreede. Z yn e Majefte it, ' ■
(3 ) hen in tegenwoordigheid van Pe- (3) sieija-
renot H eer van Granvelle gehoord heb-
bende, beloofde hen, als hy de zaak over-
woogen zoude hebben, antwoord te gee- pag.350.
ven. Eenigen tyd hiernaa deedt de Keizer
den Gezanten der Duitiche Vorften door
Cornelis Schepperus zoo twyfelagtig ant-
woorden , datze andermaal verzogten ,
de Keizer zoude het Kamergericht alle
handelingen verbieden , en hen den
Vreede volgens beloften v e rgu n n en ;
waarop zyne Majefteit zeide zieh nader
te zullen beraaden , en liet hen vertrek-
ken. Sedert beftondt de H eer (4 J van (ji.sidii.
Gran v e lle , die den Onderkancelier in
Duitsland Matys H e ld iu s , van hoog-
moed en krygszugt dermaate by den pfc 35'^"
Keizer betigtte , dat de zelve verftoo-
ten w ie rd t , onder fchyn van de ruft
en eenigheid te beminnen, het verfchil
te bemiddelen ; voor we ike geneegenheid
hem die van den Hervormden
Godsdienft fchriftlyk bedankten ,
verheffende zyne befcheidenheid ten
H em e l, t’evens hem fmeekende om den
lafter, die hen naaging, by den Keizer
te verontfchuldigen, en toonden verder
omftandig, weike reden hen tot de
verandering in den Godsdienft bewoo-
gen hadt.
Den Ke ize r , hier van berigt z y n d e ,
fchreef den agtienden ( j ) van Gras-fs) sie!j«i
maand aan den Keurvorft van Sakfen
en Landgraaf van Heffen , zieh m e t ,| "g^ '- ,
zynen B ro e d e r , den R o om fch k o n in g , Ä - 36g‘
over de tweedragt in den Godsdienft
d erD uitfchen beraaden te hebben, bly-
vende by zyn voorneemen dat de zelve
gedempt moeft w o rd e n , hen des-
wege vermaanende de geneegenheid tot
den V re ed e met de daad te b etoonen,
wyl hy hen verfcheidene ja aren , zonder
te vorderen , vriendlyk gehandeld
h a d t ; v re e z en d e , byaldien ’ er niet in
voorzien w ie rd t , dat ’er g roo teonruft
in de gemeene welvaart en naadeelige
beroerten in alle Staaten zouden volgen
: dierhalven ftelde hy den Vorften
eenen d a g , op welken z y en hunne
Bondgeoooten verfchynende met zynen
Broe-
NEDE R L ANDS CHE
ÌT440 Broeder Ferdinand mogten hand elen,
■ ■ om het gevaar, dat over Duitsland hing,
a f te weeren , hoopende dat de V o r ften
zyne zagtmoedigheid meer dan
voorheen zouden overweegen , en beto
o n en , dat z y hun eige en ’s V a -
V O R S T E N . L BoeL i j
derlands welvaaren beminden , w il- 1440
lende dat niemand zieh hier tegen '
zoude ftellen. O p deeze o f diergelyk
e vermaaning van den Keizer vind
ik den volgenden rekenpenning gemaakt.
Rondom het Kc izerljke «apenfcMId , dat op het eerfté deél door deli gelirbOndeh dub-
/'.) Pfjlm hofen Arend gehonden wordt , ieellmen deeze uit de Koninglyke ( i ) gezangen ontleende
tc)xXxXxX.. wwoonorrddeenn ;:
km. 2.
F lA N T A V R E S T V a E IN T E N D E N T E S .
L A A T UÌ VE OOREN O PME R K E N D E ZYN.
Op het andere deel zietmen’s Keizers gewoone zinnebeeid, de pylaaren van Herkules, cn
tusfchen de zelven zyne fpreuk , P L V S O V L T R k , NOG VERDE R - , midsgaders
in den rand deeze letters ;
G E C T O IR S D E S M a i t h e S D’ O S T E L D V B V R E A V .
R E K E N P E N N lN G E N FAN DE MÈ E S T E R EN D E R RE-
KENKAMER.
(ilSkUa-
n i Com-
menr.de
36z.
D e Keurvorft en Landgraaf bedankten
den Keizer niet alleen voor zyne
goed e meening, maar ( x ) verklaarden
te g e ly k , dat de oorzaak der verwyde-
ringe niet van h en , maar van hunne T e -
, gendingeren , kw am , hoopende dat de
’ Heilige Schriften in de beftemde faa-
menkoomft voor alle anderen zouden
gelden, en het v ry g e le id e , volgens des
Keizers beloften, zo ow e l aan de G o d geleerden,
die in deezen handel noodig
waren , als aan de Vorften zoud e verleend
worden , verzoekende ’s Keizers
begeerte hier omtrent te moogen weeten.
Wanneer de zaak overwoogen
w a s , en de H e e r van Granvelle en alle
’s Keizers Amptenaaren de faamenkoomft
der partyen tot het beflegtcn van ’t verfchil
in Duitsland noodig ö o rd eeid en ,
ftelde zieh de Kardinaal Alexander Farnefe
hiertegen; wandt dees was van
zynen Grootvader Paus Paulus, nevens
III. Veel.
Marcellus Cervinus Bisfchop van Ni-
c a ftre , om de zaaken van den Gqds-
dienft te b evo rd e ren , aan den Keizer
g e z o n d e n , en dierhalven zyne Majefteit
door Vran k ryk in Nederland gevolgd
, poogende den Keizer ( 3 ) en(3)Hm.d„
Roomfchkoning in deeze redenvoeringe f
te toonen , datmen reeds v e r fch e id en e^ '^
reizen met die van den Hervormden Am.*?"
Godsdienft: in onderhandelinge geweeft
was, en fchoon men middelen ter ver-
eeniginge uitgevonden h a d t , dat de n,°enu
zelven echter vrugtloos gebleeven
r e n ; omdat die van ’t Hervormde G e - pag.
lo o f dagelyks van gedachten verander-^
d e n , z e lf tegen hunne Belydenis van
A ugsburg, en dierhalven moeijelyker te
vatten waren dan eene aal by den
ftaart ; wandt voorheen verzogtenze
flegts de verbetering des Pausdoms,
en tegenwoordig begeerdenze de uit-
rooijing van den Heiligen Z e te l en van
G ’ t Kerk