1540 De andere helft draagt ’s Keizers wapenfchild en den gekroonden diibbelen Arend, mids- 154a
’ gaders de reeds gemelde fpreuk met die klein verfchil in den rand ; ------- -
S V B VM B R A A L A R V m T V A R V h P R O T E G E NOs.
BE SCHERM ONS ONDER DE S CH A D UW UWER F L EU G E L EN .
(tjChron.
van Holl.
(i)Har*.
Ànnal.
Brab.
T om . I.
fol. Ó18.
( l ) Corps
Diplomar,
par du
Mont.
T om . IV.
Part. II.
iol. 196.
(4) Slich.
tenhorft
Geld.Gc-
fchied. fol. 4S2-
Op deeze w y z e bragt de Keizer in
Nederland den Z om c r d o o r , Wiens gely
k e , 200 in bitte als d ro ogte , in verfcheidene
Eeuwen ( i ) niet gezien was ;
wandt niet alleen de ftaande wateten
en beeken, maar de voornaamfte ftroo-
men waren zooverre u itg e d ro o g d , dat
men te Parys droogvoets dwers door
de Seine ging ; ja men g e tu ig t , dat
zeker Landman te Keulen , om iet
zeldzaams te v e r r ig ten , zynen ploeg
midden door den R yn van den eenen
boord tot den anderen dree f , daar ge-
meenlyk fchepen met dertig en veer-
tig voeder wyns pleegen te vaaren :
des het vee zeer veel moeft uitftaan, 200
door gebrek van water als van voeder
, dat alom v e rd o rd e , en dus in
alles groote fchaarsheid en dierte ver-
w e k t w ie rd t , behalven (2) in w y n e n ,
welken by uitneemenheid flaagden.
Ondertusfchen was de Koning van
V ra n k ry k , magtig verftoord dat de
Keizer hem omtrent Milanen misleid
h a d t , met Willem H ertog van Kleef
en G eld er , insgelyks wrokkend e over
den handel des K e iz e r s , en dat door
beleid van den zelven de Prins van O-
ranje met de aan Willem toegezegde
Do chter van Lo tteringe getrouwd was,
in onderhandelinge g e ra a k t, en f lo o t ,
om den Keizer te kw e l le n , den ze ventienden
( 3 ) van Hooimaand , niet
alleen een verbond van vriendfchap en
onderlinge hulpe m et den gemelden Hertog
van Kleef tegen allen welken het
zoude moogen z y n , maar beloofde den
zelven o o k Johanna van A lb r e t , Dochter
( 4 ) zyner Z ufte r en des Konings
van Navarre , ten huuwelyk. Des de
Keizer ,befeffende de oorzaak van ’s Konings
beweeginge , en t’evens dat het
Hertogdom van Milanen, federt den
dood van François Sfortia, aan ’t R y k
vervallen en zonder Leenvo lger geblee-
ven w a s , het zelve , naa zieh beraaden
te hebben, met alles dat ’er onder
behoorde, aan zynen Z o o n Philips Erf-
prins van Spanje, en des zelfs wettige
Naakoomelingen te leen g a f , en zulks
te B rus fe l, den elfden ( y ) van W y n (s) Corpj
maand, fchriftlyk bekrachtigde.
Alles dus befteld z y n d e , verlier de
Keizer het Lan d van Brabant, en de Ste- f «'■ ” •
den van Vlaandre bezigtigd , voorts de
Staaten van Artois den negentienden
(6) van Slagtmaand v ergad e rd , en eene (? 'Locrii
beede van vyftigduizend guldens voor Bdgicjuo
zes jaaren verkreegen hebbende , kwamFS-*“ i-
hy in Slagtmaand längs den kant van
Douay te Valenchein ; hier om het
voeteuvel eenige dagen v e r to e fd , en de
vergadcring ( 7 ) van de Staaten der (,3Hi(t.d2
Nederlanden gehouden hebbende , is
hy den zestienden van "Wintermaand
naar Namen vertrok k en, in w e lk e Stad 195.
de Keizer naauwlyks tyding bekwam ,
dat zyn Algemeene Z e e voo gd det Ne-
derianden A d o l f van Borgonje H e e r
van V e e r e , den zevenden (8 ) van (g> Rcy.
Wintermaand, overieeden w a s , o f be-
noemde ftraks des zcifs Z o o n Maximi- '»n Zcd.
liaan van Borgonje to t Opvolger in deJö,°„'®°J"
Z e e vo o g d y , en den zelven , by de
nieuwe inftellingen en orde op de Z e e -
v a a r t, den zevenentwintigften (9 ) diet pf,,;,
maand getekend , met g roo t vermoo-
gen en voordeel begunftigd hebbende , "nstaa-
bereidde zyne Majefteit zieh tot denHÖJ’ Jy^
togt naar Duitsland , daar de Hoofden J“ ' *“*•
van den Hervormden Godsdienft te
Smalkalde vergaderd , ’s Keizers mee-
ning door den G ra a f van Neuenaar ver-
noomen en wederlegd h eb bend e, ter
vereeniginge der verfchillen hunne G e laftigden
in Weidemaand naar Hagenau
zonden op begeerte van den Roomfchk
oning, welke totMiddelaars o f Scheidsiie
1540 lieden ( i ) ftelde de Keurvorften van
Bykm. denPalts en van T r ie r , L o d ew y k Her-
duConci-tog van B e ije r e , en Willem Bisfchop
Tientc de van Sttaatsburg.
F r ä P a o l o ° r i
par Am. Waniieer d e e z e n , toen de Lu ther-
Housfaje I^^e Godgelcetden verfcheenen waren ,
S a n i * ' I-sgeerden , dat de zelven de punten
van ’ t verfchil fchriftlyk zouden overanderen
Com-
Samat leveren , en de
lig. &
Reip. pag,
367-
verklaarden
by de Belydenis van Augsburg en de
gedaane verantwoording te willen blyven
, als niet weetende w e lk e ftel-
lingen hunne Tegendingers in de zelve
verwierpen, verzogtenze aanwyzing van
d i e , w e lk e tegen God s wo o rd ftrydig
waren. H ie r op gevraagd zynde om
de aangeflaagene Ke rklyke goederen weder
over te leveren, antwoorddenze, dat
de zelven niet misbruikt, maar tot her-
ftelling der waare G e le e rd h e id , een nut
w e r k , van ’ t w e lk e de Geeftlykheid tegen
het oogmerk van den Infteller af-
geweeken w a s , gebruikt w ie rd en. Als
dees woordenftryd meer ontftak , begeerde
Koning Ferdinand, om de zaaken
nader te re g e len , dat men de
byeenkoomft in ’t laatfte van W yn maand
te Worms zoud e hervatten; eindelyk
, hen allen tot vreede vermaand
hebbende , is deeze v ergadering, op
welke A n to n i, H e r to g van L o tte r in g e , 154®
zyn recht f x ) op Gelderland den u) siict-
Stenden des R y k s in gefchrift overge-'c“ j’"^..
leverd h a d t , gefch e id en ; omdat d e f o l .
Roomfchkoning, tyding krygende van
fterven van Jan van Zapoli Koning van
H u n g a r ie ,w e lk e eenen Z o o n Stephanus,
onlangs b y Ifabella Zufter des Koning»
van Pooien g e te e ld , agter l i e t , zieh
dierhalven naar zyn R y k fpoedde.
D e Keizer het belluit van Hagenau
beveftigd , en die van den Hervormden
Godsdienft (3) tot het verfchynen
op den beftemden dag te Worms v e r -menFfc
maand hebbende , verkiaarde om depg.'&'''‘
meenigvuldige zorgen niet t e g e n w o o r - P ’S-'
dig te können z y n , maar zynen voor-
naamften Raad derwaart te willen zenden
; en g a f federt m a g t , om in zyne
plaats op de faamenfpreeking te handelen
, aan Niklaas Perenot He e r van
Granvelle , w e lk e door zyne behendig-
! heid, gepaard met een uitmuntend ver-
’ ftan d , niet alleen de weetenfchap hadt,
maar z e lf omtrent twintig jaaren de ge-
heimfte en gewigtigfte aanflagcn met
den Keizer hielp uitvoeren , en dierhalven
om zyn fchrander beleid verdiend
heeft, in ’ t duurzaam metaal bewaard ,
en hier neder gefteld te worden.
Dees was te Befahson in ’t Graaffchap Borgonje ult geringe Öuderen gebooren, 200
(.istrada wenigen (4 ) melden, de Zoon van eenen Smit, en door zyne verdienilen tot de hoogile
Edgko’ Keizer gevorderd, van welken echter op deeze penningplaat niets gevon-
T om . I . den wordt ; wandt men leeil rondom zyn fraai borllbeeld, alleenlyk zynen naam en dee-
pag.Sa. ze Ipreuke ;
N I C O L aüs p e r r e n o t v s . s i c V IS V M s v p e r i s .
UI. Dttl. I N I .