' í
1 fii!""' '
iMlli
64
154.x boodfchapte, luttel gehoor by de Sten-
den des R y k s gevonden te hebben, en
bragt den Koning in groote bekommer-
nis ; teianeer w y l de K e iz e r , naadat
de Paus door eene bulle de Kerkver-
co™=''“ gttrlsrh'g ''¡»n T ren te ( i ) afgekondigd,
achfp”" ™ Franfchen Koning te veel belo.
parAm. guniligd h a d t , een kwaad vermoeden
hjîp™“ ’ k r e e g , en dierhalven
9Î. den Kerkvoogd aantoonde, dat François
geduurig onluil in de Kriflenheid
v e rw e k te , cn de eenige oorzaak zoude
zyn indien de Kerkvergadering verhinderd
wierdt, T o e n de hierop ge-
volgde bittere oorlog tegen den Keizer
zulks b e v e lligd e , w ill Koning François
geen beter middel om zieh by
den Pans te verfchoonen , dan zyne
Onderdaanen , die van de Roomfche
K e rk e geweeken w a ren, op het ilreng-
fle te vervolgen , en de fchuld van al
de onrull op den Keizer te werpen.
D e Paus, liiermeê verlegen, zogt den
Keizer door den Kardinaal C on ta ren i,
en den Koning door den Kardinaal Sa-
doletus, tot afiland hunner vyandlykhe-
den te beweegen ; e n , fchoon de oorlo
g in zooveele oorden ontftooken was,
ecliter vervolgde hy zyn voorneemen,
O Hindu en zondt als Gemagtigden ( x j Pieter
f T i e L Paulus P a r is , Jan Moron en Reinald
U o ii är T t s n t e , met orde van de
Am.°de"a Kcrkvoogden en Gezanten , die der-
waart zouden k o om en , behendiglyk te
onderhouden zonder iet zaaklyks tc ver-
rigten.
Z o o d ra de Keizer hiervan kennis
kreeg , deedt hy , op dat ’er niets tot
zyn naadeel gedaan mogt w o rd en , Jacob
van M end o za , Niklaas Perenot en
des zelfs Z o o n Antoni Bisfchop van
A t r e c h t , met eenige Bisfehoppen van
Napels derwaart trekken. Wanneer
deezen den Pauslyken Gezant tot het
openen der vergaderinge, en ’t verbeteren
der Kerklyke gebreken aandreeven
, wierdt hen z u lk s , onder voor-
geeven dat dit niet dan in volle vergaderinge
konde gefchieden, t’elkens af-
geftaagen. Aan den anderen kant deedt
de T u r k eenen inval in Hungarie, daar
hy weinig tcgenllands v o n d t , en hieldt
de Kuften van Italie door eene magtige 154»
Vloot in groote ontileltenisfe ; zulks
’e r , om dc onveilige reis te Water en
te L a n d , geene Bisfehoppen ( 3 ) uittjlHia.du
V r a n k r y k , Spanje, Duitsland noch Italie „¡¡mc par
verfcheenen : des de Paus eindelyk ge- '
dwongen wierdt , het beleggen der T om . i.
vergaderinge tot nadere gelegenheid'’'“'^ *' '
uit te ftellen. Niet veel beter gevolg
hadt de R yksdag te Neurenberg en
de oorlog tegen den T u r k ; w y l de
beloofde Krygsknegten (4) van fommi- I j is ic id j.
gen niet g e le v e rd , van anderen maar mcnt°d'c'
ten d e e ie , en zonder g e ld , gezonden
w ie rd en , o f , zoo anderen melden, omdat Kdp. paj,
de penningen hiertoe gefchikt v an * “ '
's Roomfchkonings ( 5 ) Amptenaarenrijr-Jo™
geftoolen waren : op de zelve w y z e xuii.
ging het met ’t gefchut en voorraad;
des de Roomfchkoning zieh over dee ze
onachtzaamheid beklaagde, en de vergadering
, naa dat alle Landen van
Antoni H e r to g van Lotteringe op dit
beding (<5) onder de befcherming van (6) Corp,
’t Keizerryk aangenoomen w a r e n , dat
de zelven een derde deel minder d a n “ “” -^^
een Keurvorft in de gemeene fchattin-P.tMi,
ge zouden betaalen, fcheidde. S m * '
D e hoope tot de algemeene verbe- i»'®- 6'
, . . . Lorraine
tering der Kerke Itep hierdoor ag te r-Tom.it.
w a a r t; des e enigen, door eenen hei-*°''“ ''‘ ‘
ligen yver ontftooken , z e lf de hand
aan ’t w erk floegen , inzonderheid O t to
H en d r ik , Paltsgraaf en H e r to g van
B e ije re , w e lk e dit ja a r , door Michiel
Diller en Andries Oliander , ( 7 ) de W H».
Hervorming van den Godsdienft info'm.'
zyne Landen doordreef, en den G e e ft - s “ 4 ^;
lyken wel uitdrukkelyk b e v a l, datze *»'1 u.
I V . , deel fol»
de onnoodige g ew o o n ten , en oude 418. cn
verdichtfels , duslang to t hun voor-
deel g e b ru ik t, zoow el als hun erger-
ly k e o n tu g t , brasfen en Hempen, af-
fchaffen, maar ’ t gene Kriftus en des
zelfs Apoftelen geleerd h ad d en , en
in ’t nieuwe Verbond begreepen w a s ,
le e ren , midsgaders anderen door eenen
heiligen wandel voorlichten zouden.
W e lk e heilzaame inftellingen my
gelegenheid geeven om het afbeeldfel
van deezen V o r ft hier te vertoo-
nen.
Dees
t 5 4 X 1 5 4 1
Dees, uic het oude Keurvoriliyke Huis van den Palcs gefprooten, was Broeder van Philips
, die Weene hielp befchermen, en oudfte Zoon van Rupert, wiens Broeder Lodewyk
thans denReurvoriliyken Zetel bekleedde, eene waardigheid, die ook in laateren tyd aan
deezen Otto ten deeie viel ; welke hier geeffig opgetooid , in ’t vyfentwintiglle jaar zyns
leevens afgebeeld, met deeze tytelen gevonden wordt ;
O T T O H E N ricus C O mE S P A latinus R ENI , D V X INFE-
E I O E I S E T S V P erI O R is B A V A R i * .
OTTO HEND R I K P A L T S G R A A F FAN DEN R TN , HERTOG
FAN NEDER- EN Q P P E R B E I J E R E .
D e Keurvorft van Sakfen en Land graaf
van He sfen , ziende het getal hunner
Geloofsgenooten dagelyks aanwas-
fe n , g a v en , in ’ t laatfte van ’t ja ar, voor
z ieh en die van hunnen Godsdienft
fchriftlyk te kennen , datze aan het
H coips vonnis ( t ) van de Keizerlyke Karner te
pm d Spier niet onderworpen wilden z y n , en
T o m ' ¡V tutlärig® hiernaa, uit den naam van hen
Part.oii. allen, de redens in het l i c h t , ( x ) om
*\ j43 welkenze niet op de vergadering van
T ren te konden verfchynen, zieh beroe-
Dipioraarpende op eene vrye Kerkvergadering.
Omtrent het eerfte kreegenze beloften
Tonijiv. van verbeteringe, en wierden te g elyk
fol. 141. & vermaand, om,in deezen gevaarlyken toe-
'"!■ ftand van H u n g ar ie , hunne hulp tegen
den T u r k niet te weig e ren , alles door
(3)sieida-eenen brief ( 3 ) van den K e iz e r , wel-
iSen°”d’e zich in Spanje tot den togt naar
pg'äi'*' gereed maak te, en dierhal-
Edp. pig. v e n , eene groote fomme gelds van
den Koning van Portugaal geleend
hebbende , bevel g a f om drieduizend
Spanjaards aan te neemen , en over
Z e e naar Nederland te zenden. W y -
I I I . D e e l.
ders droeg hy het gebied des R y k s
aan zynen pas gehuldigden Z o o n Philips
o p , die zich eenige maanden laater
( 4 ) met M a r ia , Dochter van Jan
den derden Koning van Portugaal en
van Katarina ’s Keizers Z u fte r , in den
egt verbondt. Wanneer de Ke izer nevens
den Prins ook François de los
Covos Bevelhebber van Kaftilie in de
Staatszaaken, en Ferdinand van T o led o
H e r to g van A lb a ( 5 ) over die des
oorlogs g e fte ld , midsgaders nog twaalf-
duizend Kry g skneg ten, onder deezen
drieduizend Ruiters, in zynen dienft genoomen
h ad t, is zyne Majefteit met
de zeiv en , den eerften f d ) van Bloeimaand,
op de "Vloot van Andries D o ria
, beftaande uit vierenzestig Galeijen
en eenige kleiner fchepen, van Barcelona
naar Marfeille gev aa ren, om de
aldaar leggende Franfche V lo o t te be-
vegten ; maar deeze niet uit de haven
koomende , vertrok de Keizer , en
kwam in ’t laatfte van Bloeimaand te
G e n u a , van waar hy naar P a v ia ie ed t,
en aldaar zyne natuurlyke Dochter en
R Schoon-
(alHiil.dé
U V id a del
Emp.Car.
los V .p o r
Pr.deSan-
doval
Part. II.
fol.47Z.
(îJHirt.do
laVidadcI
Emp.Car-
los V. por
Pr. di San- •
doval
Parc.ir.
fol-43S.
f6) Chron,
\zn Chr.
Sternfee
MS. op 't
jaar 1443.
j . t
f . 4
f!