‘Ijii q iiiM'H ■
I I - «'lui
I i 3 «“"^'*":
i * ' | b i
r í iw í - I
(il
i i ' f <1
'' ,IíÍt Í!Í -*'T
¥ n
?■; !'l i l
I D
’ ¥ I
i j r H I S T O R I D E R
overweeging wierdt het laatfte verkoo- 174«
, zen , en den Keizer tot dit einde on- mcmT^
dertall; maar als dees alte harde v o o r - jIv^Ra-
waarde e ifch te , zyn eenige benden tot Rdp.p,.,
de bezetting der Steden g e fc h ik t , en
de overigen, den laatften van Slagtmaand,
naar Sakfen geleid g ew o rd en ; niet zonder
gevaar van den Keurvorft en Land g
ra a f, omdatze door het Keizerlyke
L e g e r op de hielen gevolgd wierden.
Wanneer de Landgraaf zyne benden
aan de Bondgenooten bevoolen, en zich
naar zyn Land begeeven h ad t, rukte de
Keurvorft van Sakfen , door gebrek van
geld g edw o n g en , naar G emund, eene
Stad in Zwaabe , welke hy d o o r ’t hevig
ftormen tot de overgaave , en tot
het opbrengen van eenige penningen
dwong. Sedert te Frankfort (3J koo-ft)si,id,.
mende verkreeg hy aldaar negendui-
zend , en van den Aardsbisfchop van
Ments veertigduizend g u ld en s ; ookRcip.pij,
will hy den Abe van Fulde en andere
Roomfchgezinden merkelyke fommen te
ontwring en, aleer hy het L e g e r fcheidde.
Op deeze W'yze eindigde de V e ld togt
der Bondgenooten, in wiens lo o p ,
myns oordeels, de nevensftaande nood-
m iint, om de fchaarsheid van geld te
gemoet te koomen, door den Landgraaf
van Hesfen igeflaagen is.
174« hunne koomft ; en hoewel de Bond-
' ■ genooten in dit geval hunne kans verzuimden
i n ’t beklemmen dier Ruiteren,
F c™ - " «'®>ken de Keizer ( i ) met den
mcnt. de Hertoff van Alba w a s , w y l de zelven
Statu R c. . , . , . ^
lig. & zich met dan längs eene enge brug
pag. lionden b erg en, echter deedenze den
' Keizer het beleg van Ulm ilaaken , op-
dac hem de toevoer längs den D o nauw
niet afgefneeden mogt w'orden,
aan welken hy zooveel gebreks h a d t ,
d a t, zoo hierdoor als door het H e r fll weder
en den geduurigen regen,eene flerfte
in zyn L e g e r ontftondt, en h em , naadat
de Kardinaal Farnefe met fommige
Italiaanfche Ruiteren naar huis getrokken
was , dwong , om z ic h , den
laatften van Wynma and, op zyne oude
Legerplaais te Lauginge neder te
flaan.
D e Hoofden van ’t Heir der Bondgenooten
, befpeurende, datze geenen
onderftand van hunne Geloofsgenooten
noch hulp van Vrienden ontfingen, en
hunne krygsknegten dagelyk verliepen,
vonden met beraad der Gezanten, die
van Ulm in» ’t L e g e r gekoomen waren
, in deeze gefteldheid n o o d ig , o f
den v e ld fla g , o f den aftogt naar het
W in te r lc g e r , o f eenen V re ed e o f Be-
Sleida-ftand te onderneemen. Naa rvpe
IH Com- • 2
N E D E R L A N D S CH E V O R S T E N . IL BoeL l y j
1546 nnndig d o c h t , mids de uitheemfche
fficnt.d7 VolKen, op ’s Keizers g e b o d , gereed
5Si.S< 55».
wapenfchild van’t Landgraaffchap Hesfen, voerende,gelyk ik elders (4) gemeld heb, eenen
gekroonden Leeuw, wordt op hec eerile deel met deeze enkele letteren gevonden;
P h i l i p s L a n d g r a a f .
Op het andere deel is het wapenfchild van ’t Graaffchap Ziegenheim , beilaande uit een
zwarc Veld met eene goude Star, doorfneeden van goud, hebbende , zoo ik' my niet be-
dneg, in telletceren de waarde uicgedrukc van dit noodgeld, hec welke twee Loot en een
Engels woeg.
Middelerwylen hadden Maurits en
Auguftus Hertogen van S a k fen , aan
den Keurvorft van Sakfen en Landgraaf
van Hesfen ( y ) gefchreeven, dat h e n íj^ S Í '
noolUCXll.
U.- - 1 ------ D ---------- J
E™ “ " Sakfen te v allen , die
Rdp.pig. Landen aan H ertog Maurits over te
j48.í¡fcq. g eev en, opdat de zelven voor de vreem-
den mogten befchermd en de God s dienft
aldaar zoude behouden w o rd en ,
bchiovcnde den Keurvorft dan alle’
vriendfchap; maar Jan W i l lem , ’s Keurvorften
Zoon , antwoordde den H ertog
.Maurits, dat de ze lv e , volgens de
voorheen gefloote erfverbintenis, verplicht
was, zynen Vader den Keurvorft
te h e lp en , en ’t gevaar van ’t gemeene
Vaderland a f te weeren. Kort hiernaa
fchreef de Landgraaf hierover zel-
l l c S ' ’ ''® ( ¥ ‘‘yn®'' Schoonzoon Mau-
S r?- Sakfen, den zelven de
lig. & onrechtmaatjgheid van ’s Keizers voor-
toiPU»E. neemen tegen hunnen Godsdienft aan-
tooncnde , t’evens verzoekende , dat
Maurits zyne Bondgenooten, g elyk betaamde
, zoude help en, en zich door
den ban des Keizers niet zoude laaten
b ew e e g en , maar de weldaaden bedenken
, die de Keurvorft van Sakfen den
H e r to g Maurits en des zelfs Vader beweezen
hadt. D it bekrachtigde de
Krygsraad , en v erzekerde den Hertog
Ivlaurits, als de zelve in ’s Keurvorften
Landen g eweld pleegde , zulks niet on-
gevvrooken te zullen laaten. T e n zelven
dage fchreef de Landgraaf met
zyne Raaden aan de Steden Maagden-
b iir g , B ron sw yk , Breeme , Hamburg ,
Goslaar , Hildeshcim , Gotting e , Hannover
, Embek , M in d e , en aan de
Vorften van Pomcren , Lunenburg, en
A n h a lt , betoonende in w e lk een gevaar
het Land -van Sakfen en de Keur-
vorft ftonden, indienze den zelven hunne
hulp , die ze beloofd hadden , weigerden.
Geduurende dit fchryven waren de
Boheemcrs door den Roomfchkoning
. tot den oorlog gedwongen , en de Hunftriieij,.
gaaren ( i J met moorden , bran'den ,
ment. lie rooven en alle wreedheid in Voytland,
b“ " ” '- dat onder den Keurvorft b ehoord e ,
•"P-pig. gevallen ; doch de Boheemers , tegen
hunnen zin g ep re ft, keerden allengs
wede r naar huis, en de Hungaaren, met in. D e d .
die de Roomfchkoning gehuurd h a d t , »54«
voegden zich by de benden van H e r to g '
Mau rits , w e ik e federt Zw ik k a uw ,
Sneeberg, Aldenburg en byna alle Steden
van den Keurvorft , behalven G o tha,
Eifenak en W ittem b e rg , overweldigde
, en dus den Keurvorft beloon-
d e , dien h y als eenen Vader hadt be-
hooren te beminnen ; omdat hy al zy ne
Landen , lieden en welvaaren aan
den zelven verfchuldigd was. Des Maurits
, hierdoor zynen roem bevlekkende,
te vergeefs zich van dit doen door alom
geftrooide fchriften, die de pennen
van anderen fpitsften, poogd e te zui-
v e ren ; en hoewel deeze knevelaary van
veele rechtfchaapene gemoederen als
onbetaamelyk verfoeid w ie rd t , echter
gedeegze tot geen geringe vreugde voor
den K e iz e r , welke b y deeze gelegenheid
zyn voorde el d eedt, en veele Steden
onder zyne gehoorzaamheid bragt;
wandt terwyl de H e r to g van A lb a in
Wittemberg ( 3 ) tot Asberg en S t u t - ( j l c w
gart doordrong , en Maximiliaan
G raa f van Buren wede r andere togten
ondernam, hadden de Steden H a l ,
Heilbron, Ulm en anderen, geheel neer-
flagtlg , vergiffenis v e r z o g t , en zich ,
toenze die verkreegen hadden , op het
einde van het jaar aan den Keizer overgegeeven.
D e vreugde van den Keizer en van
zynen Broeder Ferdinand, over deezen
voorfpoedigen loop hunner w apenen,
verminderde niet weinig door den on-
verwagten dood van des laatftgemeldens
Egtgenoote Anna van H u n g a r ie , weik
e te P r a a g , den zevenentwintigften
( 4 ) van Louwmaand van ’t ja a r vyf- .
tienhonderdzevenenveertig, drie dagen — %—
naa datze haaren Z o o n Jan ter waereld j d i ? ?
gebragt h ad t, het tydelyke voor een
beter leeven v e rw is fe ld e , tot o n b e - sI’Aif.uR
fchryflyke droefheid voor den Roomfch-
koning en haar ganfche H u i s , wylze
tederlyk van hem bemind was ; des
haar afbeeldfel nog op drie verfcheidene
penningen gevonden w o rd t , d i e i k ,
fchoon in vroegere dagen g em a a k t,
echter hier b y het eindigen van haar
leeven , tot verfterkinge v a n ’t geheu-
Q i g en ,
■A ; <4 :>.■! ■
I t':
'■ ' ■ .'4
r i . , ; - ' a i S r i ’ '
i_ . ' ■
m
.■ tf'.' . . .
, L . :
J i i .
' ; '? •
,L . • ’ ?■'
V
, T;,si
p i ' ’ i - f c i
" r . i
' I : : ■!
ri
W ■' •
i In,,
I«,
•
V-
- ti:
f "
- 1 Ml
p i # '
‘iH
■ i•I i ii"
jr . "
"L - ., f- ■ .
-i|-:
,1 “ 1.
i4 ! G :
1 1
, ’ I I
F:.
r i l l
s.