ill
Èli
H I S T O
»544 de Markgraaf van G u a f t , die een koe-
gel in ’t been gekreegen h a d t , naa ’t
gev egt met eenige verftrooide knegten
geweeken was. Schoon het getal der
Hiii’ d r ' verilaagenen door fommigen ( i ) op
tienduizend, en dat der gevangenen op
vyfentwintighonderd mannen , meeft
Duitfen, gefteld w ie rd t, ’t is echter zeker
, dat de Franfen deeze overwinning
r ie t zonder bloed verkreegen , wyl de
vyand met byna gelyke magt geftree-
den , het gevegt lang in den evenaar
geftaan, en hunne flinker vleugel veel
Hi«, dc
Prance
T om . V.
pag. 403.
R I D E R
geieeden hadt. Desniettegenftaande Was 1544 fe
d e z e e g e b y uitneemendheid g ro o t, om- '
datze niet alleen het veld behouden,
veeriien flukken gefchut en al den ?
voorraad veroverd, maar zich hierdoor t
ook den w e g geopend h ad d en, om
het Hertogdom van Milanen onder de »'■
gehoorzaamheid huns Konings te bren- f
gen ; des men in Vrankryk op dit
geval en den toeftand der zaaken , 'I
zoo ik meene ter eere van den Kon
in g , deezen gedenkpenning gemaakt
heeft.
N E D E R L A N D S C H E V O R S T EN .
*544
’s Konings borllbeeld, met eenen gepluimden hoed op ’t hoofd, ftaat op het eerfte dee!
ran vooren gekeerd, met dit randfchrift;
F R A N C I S C V S I. F R A N C O R V M R E X e t C.
FRANCOI S DE E E R S T E KONING DER F R A N S E N ENZ.
’ OpJret ^dere dee) zietmen het gewoone zinnebeeld des Konings, eenen Salamander in
t mrdden der vlammen met de kroone boven zich, beflooten binnen eenen Lauwrierkrans
ten teken der verkreege overwinninge, en in den buitenkring Jeeftmen, ora ’5 Konings
groote daaden te verbreiden , deeze Latynfche dichtregels ;
D I S C V T r x H A ÌC F L A mM A m , F R A n C I S C us R O B O R E
M E N T IS O hN IA P e bV I C I T R E R V m I mM ER SA -
B I L I S VN D IS .
[ G F i r / f ] DE E S Ì SAL AMANDER - ] DE F L A M V E R D R T F T
AL ZOO HE E F T FRA NCOIS ME T E E N STANDFAS T IG GE- ’
MOED A L L E S O F E RWO N N E N , DOOR GE ENE GOLF
E N FAN Z A A K E N KÖNNENDE F E RD R ONK EN
WORDEN .
D e Graaf van A nguy en, kennis van
deeze overwinninge aan den Koning
geevende , verzekerde zyne Majefteit
in weinige dagen het Hertogdom M ilanen
te zullen dwingen , byaldien de
Koning hem geld en de zesduizend
Grauwbimders,diemen tot zynen dienft
geworven h a d t , wilde toezenden. Koning
François ( x ) het ftuk o v e rw e e -, ,)mma
gende , b e flo o t , hoe bekoorelyk het *
ontwerp op Milanen en het uitzigt T om . v .
op Napels mogt z y n , liever het z e k e - '’*®'''”'"
re voor ’t onzekere te v e rk ie z en , des
ook geene nieuwe onderneemingen aan
te
te vangen, maar de grenzen zyns Ryks
te befchermen ; w y l de Keizer groom
krygsmagt vergaderde, en ligtlyk tot in
’t hart van Vrankryk zoude doordrin-
gen ; dierhalven beval hy den Graaf
van Anguyen om het beleg van C arignan
'(I) R.
Thoyras
Hilt.
d’Anglet.
T om . V.
P32. 43Ö.
& fcq .
, dat nog twee maanden duurde ,
te vervolgen, en , als die Stad gedwon-
gen w a s , het belle deel der Franfche
benden naar Picardie te z en d en , om
de op handen zynde L e g e r s , zo o van den
Keizer als Koning van Engeland , die
als om ftryd zich tot den oorlog gereed
maakten, te wederftaan.
Wandt Koning H en d r ik , in ’ i voorgaande
jaar den Keizer flegts met een
onder her geleide ( x ) van den H e r to g *544_
van N o r fo lk , voorheen naar Kales z o n d t , (1) r.
blyvende met de overige benden tot het 'S'mA'Ae-
midden van Hooimaand in Engeland.
Naauwlyks was de H ertog van Nor- pa6'«j‘
folk te Kales gekoomen o f hy vereenigde
gering deel v o lk s , onder ’t bevel van
Wallop onderfteund heb bende, ram
thans de zaak met meerder yver by de
hand , en , om zyne Dochter Maria
plaats in den rang der Opvolginge te
geeven , gelyk hy den Keizer beloofd
h a d t , maakte hy met kennisfe van ’r
Parlcment ( t ) een b e flu it, dat eerft
' zyn Z o o n Eduard en des zelfs Naakoomelingen
, ten tweede alle manlyke teigen
die uit hem zouden voortkoo-
men , ten derde de Prinfes Maria, en
naa deeze Elizabet en haare kihderen
hem in ’t R y k zouden opvolgen. O ok
wierdt hem de verzogte onderftand
door ’t Parlement in g ew illig d , en te
gelyk b e vo olen , dat aile die geenen ,
welken den Koning geld geleend hadden
i verplicht ioudert zyn zieh als vol-
daan te houden. Wänneer zUlks be-
ftemd was ; en Hendrik eenige benden
vaardig h a d t , zondt hy de z e lv en , tèr-
wyl hy nog andere verzaamelde, naar
Schotland ; om. die volken tot het bewilligen
van het huuwelyk hunner E r f-
prinfesfe Maria Stuatt met zynen Zoon
Eduard te dwingen, De eze krygskheg-
ten, niet alleèn L e ith , fflaar z e lf de
Hoofdftad Edirtiburg oVerweldigd, uitgeplonderd
en verbrand heb bende,ke erden
weder te rugge naar den Koning,
Welke, door deeze onderneeming Verhinderd
met alles watze hadden ,
g e fch u t,
ten. D e Keizer middelerwylen. Degee-
rig om den Koning van Vrankryk de *"i-633-
omfange nederlaag te betaalen, hadt
naauwlyks de beloofde hulpbenden van
de Stenden des R y k s v e rk re eg en , o f
vertrok met de zeiven , den lienden
( 4 ) van Weidemaand, van Spier naar
Lotteringe, koomende naa zes dagen te stanfcc
M e t s , daar hem veel eer gedaan , en
tyding gebragt w ie rd t , dat zyn krygsvolk
, zyn Le g e r niet zoo fpoedig
naar Vrankryk konde oveffcheepenals hy
den Keizer beloofd hadt, overzuiks omtrent
Pinkfter een gedeelte zyns H e ir s ,
Jü. Dtel.
zich met den G ra a f van Buren,
die over tienduizend Duitfche en Nederlandfche
knegten het bevel v o e rd e ,
en wierp met den zelven het beleg
V o o r Montreui! in Picardie. T e rw y l
Graaf Willem van F u r ften b e rg , die
door den Keizer met twintig vaandelen
knegten v oora f uit Duitsland gezonden
w a s , de Stad L u k fem b u rg ,
naa een beleg van vyftien d a g en , op
dit verdrag (3) weder gewonnen had t; (3) Md-
— I. . . 1 I . . • _ moir. C1Ä
dat de Bevelhebber en de bezetting
........ , behalven het “ r
naar Vrankryk zouden kee- HaiæiAn-
•' . rir.,K
in Italie, federt de ongelukkige
fmak by C e r e fo la , drieenzestig vain-
delen Franfen en Italiaanen , tusfchen
Tortona en Sarabella, verflaagen hadt ?■
tot geen geringe vreugd voor den Keizer
, welke z ich in deezen togt van
vier TOornaame Legerlloofden van den
Hervormden Godsdienft onderfteund
zag ; wandt behalven G raà f Willeni
van F ur ften b e tg , bevondcn zich ook
Maurits Hertog Van Sakfen , A lb ert
Markgtaaf van Brand enburg , en Se-
bastiian Sfchertlin ih ’ t L e g e r ; welke
laatfte, door verfcheidene oorlogsbe-
dryvcn en kloekmoedige daaden , zoo
in Geld erland, P ic a rd ie , ( 5 ) als e l - fpLnèkil
d e r s , eenen onverwelkbaaren lo f be-
haald h a d t , en wiens afbeeldfel ik op fol. 78.
eenen penning bewaard vinde, d ie n ik ,
fchoon ter gedachtenisfe van zyn overlyden
gem a ak t, hier by ’ t melden van
zyUen naam nederfteUe.
' A a ’s Hans
Lil