Isìiìì
%
f ' i ' !
IM
i j y i K A R E L DE VTFDE K E I Z E R DER R OM E lN E N , A L T TD
V E RME E RD E R A AR .
Op dc anderc helft worden weder de twee in elkanderen gevoegde liandeh met den Sian-
g en ftif, de Korenairen en deeze letteren gevonden;
p v r . l i c a F i d e s .
g e m e e n e t r o u w e .
IX De negende en laatfte, die in het volgende jaar gemaakt is , heeft op het eetlte
deel hec geiauwrierde afbeeldfel van den Keizer, en dit omfchnft.
C A R O L V S V. R O M anorum IM P e r a t o r , S E M P er
A V G ustus.
KÄRF. L DE VTFD E K E I Z E R DER R O M E I N E N , A L TTD
V E RME ERDERA AR.
De Vreede, door den Keizer geflooten, ivordt b? het andere deel afgebeeld door eenen
Arend , welke op den Waereldkloot zit , en den Slangenilaf in den bek houdt, omringd
door eenen krans en door dit randfchrift ;
I M P E R I O P A C A T O , 10 3 .
HE T K E I Z E R R T K B E V R E E D IG D Z TN D E , 10 3 .
Vermids die van den Hervormden
Godsdienft in Duitsland deezen handel
van Pasfau, die den tweeden van Oegftmaand
getekend w ie rd t , altyd als den
vaften grondflag hunner Vryheid befchouwd
hebben, zal ik de voornaamfte
punten van den zelven hier laaten
■ volgen. D e Keurvorft Maurits en zy-
(,) Corps ne Bondgenooten ( i ) zouden voor den
“ fdu"” '' elfden dag van Oegftmaand de wapens
T o m ’ IV nederleggen en dc Krygsknegten afdan-
Pntt.iii. ken, o f op verzoek van den P.oomfch-
r a 'Ä koniisg, zonder den Keizer o f Stenden
b ewyien R y k s te beleedigen , in des zelfs
Hi». «H dienft doen overgaan. D e vereenigde
’,'yk 'jo o ’t Vorften en Sreden zouden zich hierop
Hdipsg. onder de fchuldige gehoorzaam-
■si.enz. Keizer en het R y k begeeren
; en door hunne opene brieven
ontheffen , gelyk die door dit verdrag
van nu a f aan ontflaagen zouden zyn.
De Landgraaf van H esfen,P hilip s, zoude
de Sienden en Sreden, welken zich met
hen verbonden hadden , van de eeden
belooven zich op geene w y z e over
zyne gevangenis te w'reeken, maar zich
omtrent den K e iz e r , den Roomfchkoning
en het R y k als een gehoorzaam
Vo rft te gedraagen ; z ich aan alle de
hierin begreepene punten fchriftlyk
verbinden , en op nieuws verzekeren
de zelven door zyne Zoonen en Stente
doen volgen. Insgelyks zouden de
Keurvorften van Sakfen en Brandenburg
en de Paltsgraaf Wolfgang hunne voorgaande
beloften vernieuwen, en op den
zesden van Oegftmaand fchriftlyk bewys
van het zelve leveren aan ’ s Keizers
Zuster M a r ia , Landvoogdesfe der
Nederlanden, midsgaders aan haaren
Voorzitter te Mechele ; opdat by de
overlevering van het zelve de Landgraaf
uit
i f Cl uit zyne gevangenisfe ontllaagen, cn bin-
nen zes o f zeven dagen zonder hinder
te Reinfels zoude geleverd worden.
Voorts zou de Keizer zich niet legen
de Stenden ; welken dit verdrag zouden
aanneemen , moogen bedienen van
die benden , welken uit hoofde van de
xelve Stenden hier en daar vergaderd
w a ren ; maar de overige verfchillen door
Middelaars in vriendfchap laaten befteg-
ten.W
a t den G od sd ien ft, den Vreede
en de Gerechtigheid b e tro f, omtrent
de zelven zou de Keizer zich ttipte-
ly k fchikken naar de aanbieding laatft
van zynen wege te Lints gedaan , en
binnen zes maanden eenen algemeenen
Ryk sd ag doen be leg g en , op welken
men verder over de algemeene o f byzondere
Kerkvergaderinge zoude handelen
treeden ; maar verfchil krygende , zou- t f f z
denze zich met den w eg van ’ t gewoone
, om dus de oneenigheid in den
Godsdienft te beflegten , door eenen
gemakkelyken w eg tot eene Kriftelyke
eendragt te brengen , en de eenigheid
door zoodaanig een middel van -s Keizers
zyde te b ew e rk en , als voor alle
Stenden des R y k s noodig geoordeeld
zoude worden. T o t dit einde zoum
en , i n ’t begin van den Ryksdag,eenige
wyze en zagtmoedige Perfoonen ,
van beide de zyden e v env eel, verkiezen
, om de gemaklykfte middelen
tot flisfing der verfchillen te beraamen.
Ondertusfchen zou de Ketzer
, de R oom fch k on in g, noch de
Keurvorften,Vo rilen Stenden des
Gerecht vergenoegen. Wyders
mögt ’er nieis tot vermindcring van
dit verdrag gedaan , maar alles moeft
van eenen ieder behoorelyk bekrachtigd
worden. O o k zoude deeze wapen-
fchorfing aan de Keizerlyke Kamer en
der zelver Raadsheeren bekend gemaakt
word en, met orde om zich onder
den eed hiernaar te fchikken , en
het noodzaaklyke recht te doen aan
de partyen die het zouden verzoeken ,
van welken Godsdienft de zelven mogten
weezen.
Belangende de klagten over de zaak
e n , die in het R y k tegen de vryheid
der Duitfen ftrydende beflooten
waren, in opzigt van de zelven wierdt
verklaard, dat de Keizer geene kennis
’er van gehad hadt, dat hy de zelven wilde
onderzoeken; en dewyl hiertoe veel
tyds vereifcht w ie r d t , en zulks tot
naadeel der Verbondenen mogt flrekken
, zoude het naarvorfchen rot den
naaftkoomenden Ryksdag , o f bekwaa-
mere gelegenheid verfchooven word en,
met verzekeringe , dat de Keizer mid-
delerwylen zynen Hofraad met Duitfche
Raadsheeren , bekwaam om de
algemeene en byzondere zaaken des
R y k s en der Stenden te onderzoeken
en te b e fleg ten , zoude vervullen; omdat
zyne meening was de zaaken van
Duitsland door Duitfers te doen verhandelen
, en aan Kp„™nrilen , Vorlten en Dienuen ucs uaiiu...... > - eenen ieder tg-ern.uo—e-
Heiligen R y k s d uld en, datmen iemand ¡gen te g e e v en , zynde den m
der z iv e n van de Augsburgfche Belyde- Landaard , w y l die de zyne w a s , zoo
n sfe uiroorzaaken van den Godsdienft, g en ^ dar hy des zelfs oude V r j -
g e tp e n d a a n r a fte n ,e n g ew e ld ,o n g e ly k , heden veel ' - e » - m e e r d e ^
„ f verfmaadheid aandoen zoude; maar 1 en bewaaren, zooverre moogelyk u as
1 v T e n vreedzaam in hun G e lo o f dan op eenige w y z e verminderen o f
e f e Godsdienft laaten le e ven : insge-1 fchenden : *
lyks beloofden de Stenden van de Augs- | vergadering m ?
den Roomfchen Godsdienft j c iy
Geeftlyken o f Waereldlyken, te doen:
xooveele billykheid te behandelen, dat
de Stenden in ’t aigemeen middagklaar
CU UClUr- «w W
ne men op den aanftaanden Ryksdag
mögt befluiten , onverbreekelyk te zullen
ni> nnt zvn itei
onderhouden, zonder dat iemand
het zelve in eenig deel zoude over-
i r i . D c f i .
zouacn - ,
ne nut boven zyn eige voordeel Itel-
d e , en z y reden zouden hebben v oldaan
te zyn.
Omtrent de voorilellen van den Fran-
p f f f fchen
" ä i :
il
r.: I
;H l l l
■if T te? I 11
i‘ : "fe'i ,L.i. !|
' ("HX,.,-;.WS- -■:1
fei - I