V y '* : li
i r i î è '
" • te l! ' i f f ' , ,,1|
■ t e ,« ’
I ' il í
h'ii' i'i
» [«fe 1 1 #
1 i'
i f i
II i | " i,
I f 7%
l í "«, ! ; : ¡.‘’-II
i " « • ■ '
fe I r i f e ' i ' fe f
« 0 4 H E N R I C V S II. D e i G e a t i a F R A N C O R ü u R E X .
HENDRIK DE TWEEDE DOOR GODS GENADE KONING
DER FRANSEN.
D e gekroonde halve Maan , welke de Koning rot zyn zinnebeeld voerde , wierdt hem
(,) Meat, federt de minnaaryen met Diana zyne Meeftresfe zoo aangenaam , dat hy de zeive ( i ) op
7yj^g Gebouwen, huislyke Goederen, Krygsgereedfchappen, Munten en Penningen deedc
Tom.Tl. IteJIen , willende door de z e lv e , mids zy geduurig aangroeit, zynen aanwasfenden roem
fol. 1141. gjj 2ugt toe de Alleenheerfching betekenen ; het welke door deeze zyne Ipreak, die in den
« rand der keerzyde gefteld is , 'nader verklaard wordc ;
D V M T O T V M C O M P L E A T O R B E M .
TOT DAT ZX HET GANSCHE ROND ZAL VERVULD HEBBEN.
II. De tweede draagt hec zelve borftbeeld op het eerfte, en drie gekroonde halve Maa*
nen, die in elkanderen geflingerd zyn , op hec andere deel, mec dit verfchillende omfchrift;
D O N E C T O T V M IM P L E A T O R B E M .
TOT DAT z r HET GANSCHE ROND ZAL VERVULD HEBBEN.
I I I . Het zelve borftbeeld des Konings ftaat op het eerfte deel van den derden, en op
het andere deel de halve maan, mec de eerfte letter van ’s Konings naam, eenige Lelieii
en Kroonen, midsgaders de voorgemelde fpreuke omringd ;
IV . Op het ruggeftuk van den vierden, wandt het voorftuk is gelyk den voorgaanden, ziet*
men eene halve Maan voor de Zon afgebeeld, hebbende de Koninglyke Kroon boven zich,
omringd door deeze letters , die moogelyk op den Ke ize r, als de Zon der Aarde, zinfpeelen
; ’
C V M P L E N A E S T , F I T / E M V L A S O L I S .
ALS Z T VOL I S , PVORDT ZT DE ZON GELTK.
( i ) Die
nieuwe
Chron.
D e Keizer middelerwylen de zaaken
van zyn Huis en hec noodige tot den
V e ld tog t fch ik k en d e , hadt de Landvoogdes
Maria de twee Staaten van
Brabant, de Geeftlyken en (2 ) Edelen,
bewoogen tot het belaften, niet alleen
vanBrab. van dc tarwe en den w y n , maar zelf
*>-338- /jijg koopmanfchappen ; doch de
Sreden, hec derde deel der Staaten uit-
maakende, hier door hec verderf des
Lands te gemoet ziende , ftelden zich
zo o fterk tegen deeze nieuwe fchatting ,
d a tmen , naa lang beraad, goed vondt
zekere fomme , die men alleen op de
ta rw , het vleefch, den wyn en d e b ie ren
zoude heffen , zonder andere dingen
te bezwaaren, in te willigen. Hierenboven
wierdt b e vo olen , dac die van
Brusfel z ich wapenen moeften , en dat
men den zesden ( 3 ) man door geheel C3; nie
van Brab.
fol. 340.
zen zoude.
In Holland w ie rd t, den zevenentwintigften
(4]) van Bloeimaand, by Plak*C4)Het
kaat afgekondigd, datmen geene waa-JJfg^o.
ren, dan alleen Haring en gezouten Vifch ,
J 1 /I. CM 1 . ’ van Jan voor den laatften van Slagtmaand, uitvanOam,
Nederland zoude voeren ; ’t gene hier- ^/i^cn
naa tot den eerilen van Bloeimaand des
volgenden jaars verlengd wierdr. O o k
w ie rd t , den eerften van Weidemaand,
op de zelve w y ze gebooden, dac geene
Onderzaaten, weiken zich mec de Vis-
fcherye en de Haringvaart geneerden ,
met hunne Schepen, Buizen en Booten
in Z e e zouden fteeken, zonder geleide
van Oorlogsfchepen. Omtrent deezen
tyd is ook nadere orde gefteld op
hec
f e :
0f4
( ,) Scho
tanus
fûLépî.
h)Chron,
TanChrift.
Sternfee
MS.
het aanbrengen , en betaalen van den
tienden penning van alle Visfche-
rye onder Holland behoorende. T o en
dit befteld , en door den G raa f van
Arenberg Stadhouder van Vriesland
Krygsvolk in Ooftvriesland ( i ) geworven
(3) Comment.
lies
Guerres
emteHen-
ry ll.&
CliarksV
par Rabu-
linPatt.
11.p1g.i3.
, midsgaders een groot deel Volks
uit andere oorden naar de Grenzen gevoerd
was, kreeg de Kc ize r , n a a ’t winnen
van D in a n t , een vermoeden , dat
de Franfen ligtlyk Namen zouden aantaften
; begaf zich dierhalven met groot
g e v o lg , den zevenden ( 2 ) van H o o imaand,
d erw aart, om c’evens de twee-
dra gt, die onder de Legerhoofden ontftaan
w a s, w e g te neemen.
Dew y l de Franfen federt een deel
van Henegouwe verw'oeft, en het beleg
voor het fterke Kafteel R e n t y , op
de Grenzen van Artois naar den kant
van Boulonje’, geilaagen hadden, volgde
hen de Keizer met zyne Krygsmagt,
die ondertusfchen merkelyk verfterkt
w a s , ftraks naar dien o o r d , verzeld van
zyne voornaamfte K ry g sov erften, naamen
lyk , Emanuel Philibert H e rtog van
Savoije ’s Keizers Veldheer , den Prins
van Oranje, de Graaven van Hoogftra-
t e , van N a s fou , van M e g en , van A -
ren b c rg , van E ve r fte in , en Reinhart van
Solms , midsgaders Jan Baptista Caftaldus
, Maarten van Rosfem en meer anderen.
K o om en d e , den dertienden van
Oegftmaand, i n ’ t gezigt van R e n ty , tasten
z y de Franfen met zooveel gewelds
aan , dat de zelven , naa een
hachlyk g e v e g t , in ’ t welke de H e r tog
van Savoije, Ferdinand Gonzaga
( _i) en de Bisfchop Granvelle byna gevangen
raakten, en van beide de zyden
veel volks verflaagen w ie r d t , eindelyk
. w e e k en , her beleg en het Slagveld verlieten.
D e Keizer , het Kafteel met
nieuwe bezettinge verzorgd hebbende ,
trok met zyn Hofgezinihaar S'. Om e r ,
om met de L an d voogd e sfe , die ook
derwaart k w am , te fpreeken. Z yn
L e g e r nam den w e g naar A u c h y , een
Slot van den G ra a f van Egmond , d a t ,
naa ’c verftaan van eenige vyandlyke
R u ite ren , den dertigften van Oegftmaand
b e fto rm d , en in drie uuren,
mids ’er ilegts veertig Franfche Kneg-
cen op lagen,, veroverd wierdt. Wandc
de Koning,meenende dat de V e ld to g t,
door ’ c vertrek van den Ke izer, geeindigd
w a s , h a d t , Ardres en Boulonje
( 4 ) verfterkt z y n d e , een groot deel (4)^Com-
zyns L e g e r s afged ank t, en zich naar Guerre*
Compiegne begeeven,T kort h ie r n— aa ge- jyii.oc
volgd van den Coneftabel Montmoren-
cy,laatende het gebied der overige Ben- tin.Parf.
den aan den H e r to g van Vendôme ,
welke , voor ’ t beleg van Abbeville o f
Dourlans vreezende en de zelven beft
doenlyk verzekerd hebbende , agter-
waarc deinsd e, en zich te Pontd ormy,
om het Keizerlyke L e g e r den togt over
de Somme te beletten, nederfloeg.
T e rw y l het vyandlyke L e g e r dus geweeken
, en de Ke ize r , mids het verloopen
van den Z om e r ,- in ’t begin van
Wynmaand ( 5 ) over Atre ch t weder
naar Brusfel gekeerd w a s , wierdt op
zyne orde het Slot Mesnil aan de R i - 101.343.
vier Canche , in een moerasfig L a n d ,
door kracht van v o lk verfterkt, ( 6 ) en ? ? ? ? ;
ter gedachtenisfe van het oude Hes- Stonreo^_
d yn, dat niet verre van daar gelegen en rciiryv.dcr
in ’t voorgaande jaar geheel verdelgd J*J?"’
was, thans Hesdynfert geheeten; omdat, Gukd«-
zoo eenige melden (7 ) het bygevoeg- 335 ' ^
de Fert de zinfpreuk der Hertogen van V ? ?
Savoije, (8 ) zo o ik voorheen gemeld h eb ,
was. In den zelven tyd trok het Keizer- n. '
ly k e L e g e r naar S'. Riquier in P ica rd ie , S ?
daar her alles v e rw o e ft te ,en de Kafteelen 3]^-
f y ) en Dorpen Dampiere , Dourrie , f,)'com-
M a c h y , M a ch ie , Maintenay en veele an-
deren in koolen leide. Een andere hoop,
van tweeduizend Ruiteren en zeshonderd 4c char-
V o etkne gten, liep tot voor Monftreul
het Land a f; maar weinige dagen voor Vv'-m
die Stad gelegen, en eenige fchermutfe- Tcrk '
litigen gehouden hebbende,keerde d e z e lve
te rugge.
Wanneer de nieuwe Stad o f Ve ilin g
Hesdynfert in ftaat van verweeringe, en
met twaalf vaandelen Walfche Knegten
onder den Vryheer van T o u r lo n , en
v y f vaandelen Duitfen (10) onder Kor-
nelis vander E e , bezet was, drongen de « n c h *
Keizerlyke Benden dieper in P ic a rd ie , „3, '
en wierpen, onaangezien de hevige aan-
X x XX 2 val-
¥| te'
« . . . M;
1 1
i
4 «
' [ • B
r i ? - ! “ '
: f 4 r ' "i
?
j . 5i *' ,, ■ -•
1 's
1 i f l i : -
^ 1
' 4.
iJ 1
Í s if i'.j