I i'' i"
II':
i ï :
I
i t .
P i :
lÜ!
• f ‘H dienll te brengen : tot dit einde hadt
hy den Paus om eenen bekwaamen G e zant
v e r z o g t , die voile magt hadt om
’t gene nodig was te befluiten. De
c S e " * ° Ke rkvoogd ( i ) zondt den Kardinaal
Ac Trentc Kaspar C on tar in o, een man van uit-
rldopir muniende Geleerdheid en doordringend
Hoas6jc' verftand, en nevens deezen ook eenige
pis-Sr- befleepene lieden in ’ t voordeel van
’r Roomfche H o f , met uitdfukkelyken
lail van alles, ’t gene t e g e n ’ t hooggez
a g van den Paus mogt f lr e k k e n , te
beletten , en op de algemeene Kerkvergadering,
als het eenige hulpmiddel,te
dringen.
Z ood ra de Kardinaal verfcheen, en
den Keizer tot den V re ed e met Vrankryk
vermaand h a d t , verzogt hy verfchoo-
ning voor den Paus, wyl die hem geen
voile magt, zoo als de Ke izer begeerde,
gegeeven h ad t, omdat dit vermoogen
200 wel ais het voorrccht van onfeil-
baarheid in den handel des Geloofs on-
affcheidenlyk van ’t Pausfchap was ,
beloovende aan die Van den Hervormden
Godsdienft , alsmen eenige voor-
naame punten uitzonderde, alle voldoening
te geeven , en fmeekte den Keizer
om de zelven niets toe te ftaart
zonder kennisfe der andere Volkeren, uit
vreeze voor fcheuringe in de Kriften-
heid. Wanneer de Keizer de beweeg-
reden tot deeze vergadering verklaard,
en ieder hem tot het verkiezen der
G ele erd en, welken het verfchil zouden
verhandelen, verzogt hadt, heeft (x ) h y ,
icTrcnte onder beloften van niets d a n ’t algemee-
Siop«r II“ ! te beoogen, voor de Roomfen
Housfa'JI“ *'“ E ckius en Jan Gropp
jg ls i' per , en voor de Onroomfen Philips
M e lan ch ton , Martyn Bucerus en Jan
Piftorius , v e rk o o z en , en ernftig vermaand
, datze geene menfchlyke begeerte
, maar de eer van G o d alleen
wilden behartigen , benoemende den
Paltsgraaf Frederik en den He e r van
Granvelle tot V o o r z itte r s , en nog eenige
anderen tot getuigen in deezen
handel.
T o e n de faamenfpreeking zoude be-
(3;siciJa-ginnen, p f d e H eer van ( 3 ) Granvelle
i i t S * ° y 9 r , zeggende het zelve
van Vroome en Geleerde Mannen ge- 1441
fchreeven, en tot de eenigheid dienftig statiTRei
te zyn ; dat de Keizer begeerde men
zou het zelve onderzoeken , het goe- 380.
de aanneemen en ’t kwaade verbete*
ren. Eenige ftellingen van dit fchrift
heeft men v e rb e te rd , en over anderen
niet eens können w o rd e n , als van de
magt der Kerke , van ’t Verbond ste-
k e n , van de H e ilig e n , van de M is fe ,
v a n ’t Huuwelyk der Priefteren en meer
anderen.; dierhalven wierdt het fchrift
met hunne aanmerkingen en verklaarin-
gen den Keizer wed e r o v e rg e le v e rd ,
iv e lk e , zoo uit zugt tot den V r e e d e ,
als. om hunne verbintenis met V ran k ry k .
a f te fn y d en , eindelyk die van den
Hervormden Godsdienft , fchoon de
Bisfehoppen hier tegen druifchten, meer
dan voorheen begunftigde: wandt toen
’er meer dan eene maand vrugtloos ge-
fpild w a s , g a f h y , by het fcheiden der
vergade ringe, omtrent het laatfte van
Hooimaand,een gebod van deeze faamenfpreeking
tot de Kerkvergadering o f
algemeene byeenkoomft der Duitfen
uit te ftellen ; en , zoo dit niet wilde
viotten , dan beloofde hy binnen agtien
maanden eenen Ryksdag tot vereeniging
der Gezindheden te beroepen, vermaanende
hen alien tot ru ft, en de Roomfche
Geeftlyken tot verbetering hunner
Ke rken, en de Onroomfen niet nieuws
te onderneemen ; buiten de vaftgeftel-
de punten wilde h y hen geenen regel
ftellen , z y zouden Krifllyk handelen ,
de Kloofters niet f to o re n , in eens anders
Heerfchappye niemand tot hun G e lo
o f t r e k k e n , noch om het ze lv e befchermen
, maar die vrywillig kwaraen
mogtenze aanneemen. Wyd e rs heeft
hy het befluit tegen hen te Augsburg
g enoomen, den twift en de uitbannin-
gen opgefchort tot de Kerkvergadering
o f den R y k s d a g , en bevoolen aan alien
zonder onderfcheid recht te oeffe-
n e n , het zelve met bezegelde brieven,
tot groot leed weezen van den Gezant,
bekrachtigende; wandt dees (4) begeer- Conciii
d e , volgens zynen la ft , alles tot den Paus, de f 5 "'°
d ie , zoo hy v o o r g a f ,in ’t ftuk van G e lo o f
alleen gewettigd w a s, over te brengen. Hoiistije
g^ -p as .9..
t5’4 i Geduurende deeze byeenkoomft hadt
— H e r to g H end rik van Bronswyk een
fijs ic id i- (t) boekje v e r fp r e id , in ’ t w e ike hy
5ient°de Keutvotft van Sakfen fcholdt voor
Statu R e - eenen K e tte t, Oproermaaker, Ca'infche
Keif pag. misdragt en A e fo p u s , met geene deug-
den naar ziel noch naar Iighaam begaafd,
w e lk e van L u th e r , fchoon hy deezen
vo o r zynen A fg o d h ie ld t , echter be-
fpot wierdt. L u th e r , meenende hier-
doo r in zyne èer beleedigd te z y n , heeft
de befchuldigingen w e d e r le id t, en niet
alleen getoond datze lafteringen waren
, maar ook getragt te doen zien ,
dat de Paus de zuivere L e e re van Kriftus
verdorven h a d t , ja de Antichrift
was, van welken in de Heilige bladen
voorfpeld i s , met meer d ie rgelyk en ;
om welken yver L u ther en Melanch-
to n , om de Euangelifche zaaken te R e gensburg
voor die der Hervormde Kerk
e met goed gevolg verweerd te hebben
, op de volgende penningen zyn af-
gebeeld.
I. Op de voorzyde van den eerften wordt Luther, in Leeraars gewaad ten halven lyve,
met deeze tyteien gevonden ;
D O C T O R M A R T IN V S L V T H E R V S P R O P H E T A
G E R M A N I A E , M D X X X .
L E E R A A R MA R T YN LU THE R F O O R S P E L L E R VAN
D U I T S L A N D , MDXXX .
Vermids Melanchton met aigemeen belluit naar de vergadering gezonden was, leeftmen
tohdom zyn borftbeeld, dat op de keerzyde ftaat, deeze letters ;
D o c to r P H I L I P pus M E L A N chton L E G A T us E C cL E S Iæ
CM R I s t i a d C O M IC I a R A D I S P O n e n s ia .
L E E R A A R PHI L I P S ME L A NCHTON G E Z A N T VAN KRI S TUS
KE R K E OP D E N REGENS BURC SCHEN RYKSDAG.
HI. Dtel ' K II. De