l y J i *
m m i
fe , j‘! r'J
iw r y i* ? !
ü ü .
,8 0 H I S T O R I D E R
1 0 2 M A V R IT IV S D e i G e a t i a E L E C T O R S A X O N IA . H L .
MAURI T S DOOR CODS GENADE K EUR FOR S T FAN SAKSEN.
Op de keerzyde zietmen eenen WaKdfch in Zee , weike; naar’t getuigen vah den pen-
(,)SyIloge ningkimdigen (i) Liickias, met zooveel gewelds het water uit de neusgaten werpt, dat de
Numisra. jelveh met geene wapenen wederftaan können; dierhalven, als hen de magt
ontbreekt, neemenze de lift te baat, cn werpen tonnen, ballen, balken, ftokken en diergelyke
in Z e e , cn als de Vifch op dit tuig zyne krachten verfpild heeft, neemen zy de
gelegenheid waar om den zelven aan te grypen ; en dewyl op deeze wyze Keurvorft Maurits
met zyne verbondenen den Keizer te keer ging, leeftmen dit byfchrftt in dsn rand ;
II I S A R T I B V S,
DOOR DE E Z E KONSTGREEPEN:
fol. 147.
(i)D uP in
Bibliotli.
EcckfialK
T om .X V .
pag. ¡30.
(3)Daniel
Hift. de
Irance
Tom. V.
P3S-475'
(4) Die
nieuwe
gb ton.
Z oodra het gerügt van deezen togt
naar Trente overwoey , en veele Bisfehoppen
zoo in ’t heimelyk als openbaar
de Stad verlieten, en met haaft
naar huis trokken, hebben (2) de overigen
, om het naakende g e v a a r , de
Kerkvergadering voor twee jaaren opgefchort,
en het voorbeeld banner Ampt-
genooten gevolgd. In den zelven tyd
leverde de Koning van Vrankryk (3) de
beloofde fomme voor de drie eerfte
maanden van den k r y g , en de H e e ren
van Jamets van der Mark , en van
Nantouille tot Pandslieden; van welken
de laatfte op de reize ftierf ;
hiertegen leverden de Verbondenen
den H e r io g Kriftoffel van Meckelen-
burg en Philips Zoon van den Landgraaf
van Heffen. Kort hiernaa bereidde
zich de Keurvorft van Sakfen tot zyne
reis naar L in t s , om met den Roomfchkoning,
gelyk hy beloofd hadt, te handelen.
In deeze gefteldheid bevonden zich
de zaaken van Duitsland, terwyl de
Nederlanden op de Grenzen aan Vrankr
y k , geduurende den W in te r , door meenigvuldige
uitloopen en ftrooperyen geweldig
ontroerd waren ; des de Landvoogdes
M a r ia , befpeurende veel gelds
tot het voeren van den oorlog noodig
te heb ben , fchoonze in ’t voorgaande
jaar met dit in z ig t , op den naam des
Ke ize rs, van de Luikenaaren ( 4 ) van
iedere duizend guldens hunner goede-
N E D E R L A N D S C H E V O R S T E R IV . BoeL 287
ren , zoo beweegelyke als onbeweegely-
k e , v y f Rynsguldens geeifcht, en d o o r ;“,;?“ *'
zekere bemiddeling verkreegen h a d t ,
thans, met den aanvang deezes jaars, de
Staaten der zeventien Nederlanden verzaamelde
, en van de zelven eene beede
van dcrtighonderdduizend guldens vor-
derde. Doch de Vlaamingen weigerden
hun deel in g e ld , mids de kwaade
neering, en beloofden volk te leveren
en dat te betaalen ; maar de Staaten
van Brabant, op dit ftuk kort hiernaa
te Brusfel byeen gekoomen, bewilligden
op zekere v oorwa ard e, voor hun
deel in de gemelde b e e d e , de fomme
van vierhonderdduizend Karelsguidens.
Op deeze wy ze wierden de laften des
oorlogs g e v on d en , en op bevel der
Landvoogdesfe alom, z e lf in Ooftvriesland
, i s ) een groot getal van Krygs-(ftSch*
knegten aangenoomen, cn door de zel- '¿J?,
ven de grenzen bezorgd. Hierop b e - ? ? ^
gaf zich de Landvoogdes naar A k e n , «ss-
daar zy met eenigen der naaftgelegene
V o r fte n , op haare begeerte derwaart
gekoomen,naamenlyk met Willem Her-
tog van K leef, A d o lf Aardsbisfchop van
Keulen, en G e o rg Bisfchop van L u ik ,
eene verbintenis (6} maakte. (6) ciy
De Koning van Vrankryk middelcr- S jo n .
w y len , de Grensfteden van C h am p a n je ? " “ '
met voorraad van oorlog voozien , en Tom.fif.
by zich zelven tot in Duitsland d o o r ”"®'^**’
te dringen, beflooten hebbende, hadt het
beftier zyns R y k s aan zyne Gemaalinne
iy j2 ne bevoolen , en zich met eene onge-
" looflyke meenigte V o rilen , Heeren en
Edellieden, omtrent het midden ( i ) van
r/ /S e c Lentemaand , naar den kant van Lo t-
iTom.n. teringe b e g e e v en , o m , naar den raad
van den Coneftabel Montmorency, welk
e het gebied over het L e g e r voerde ,
z ich voor alles van de S ted en, die hem
van de Duitfen beloofd waren, meefter
te maaken. Met dit inzigt tot Nancy
genaderd, kwam de Hertogin van L o t teringe
Kriftina den Koning begroeten ,
en v e r zo e k en , dat haare Landen geen
naadeel mogten ontfangen ; wandt de
,Mi».* V o r ftin , den Keizer gevraagt ( 2 ) heb-
p f i ” bende hoe zy zich in deeze gefteldheid
van zaakeh zoude gedraagen, hadt ten
¿1198- antwoord gek re e g en , dat hy te verre
van de hand en te veel verhinderd was
om haar onderftand te zenden ; datze
hierom ’s Konings befcherming zoude
verzoeken, w y lze van zynen kant niets
te vreezen hadt. De Koning ontfing
de Hertogin met veel beleefdheid ,
en g af haar te k en n en , dat hy in deezen
voorgenoomen oorlog eenige ze kerheid
aan die zyde noodig h a d t , en
dierhalven , vreezende o f Lotteringe ,
paalende aan de Grenzen zyns gebieds,
van zyne vyanden mogt vermeeflerd
w o rd en , het z e lv e , zonder iemand te
v erkorten, in bezittinge wilde neemen.
H o ew e l de Vorftin aantoonde, datze
den Koning nooit ergens in beleedigd
hadt , en , door haare beweegelyke
kla g ten , al de omftaanden, ja ze lf den
Koning ontro e rd e , zich echter buiten
ftaat ziende den Koning te wederftreeven
wierdt eerlang gedwongen te ge- »0»-
hoorzaamen, wyl de Koning kort hier
naa haaren Z o o n Karel naar Vrankryk
z o n d t , cn Kriftina zelve met belofte
van haare 'inkoomften te zullen
behouden v e r z o g t , mids zy een D o ch ter
van ’s Keizers Zufter was , te vertrekken
, en het gebied aan haaren
Schoonbroeder Niklaas Graaf van Vau-
demont over te laaten; des de Vorftin,
( 3 ) hierdoor gedwongen, in d o o d ly k e ¡3? ; ? «
droefheid met haare twee Do chteren, gtAop
Renata en Dorothea , naar Straatsburg T’om.'ii.
en van daar naar Nederland week. foLiJuu
Geduurende deeze onderhandeling
hadt de Veldheer der Franfche Montmorency
de Bisfchoplyke Stedcn T o u l ,
Verdun en M e tz overmeefterd: de twee
eerftgemelden (4) opcnden haare poor-
ten zonder veel tegenftands; en hoewel Fiance
de Ingezetenen van Mets in ’t eerfte
de voorilellen van Montmorency verwierpen
, echter w ie rd enze, zo o door
’ t gezigt van het vyandlyke L e g e r dat
gereed ftondt om aan te vallen, als door
partyfchap hunner reg ee ringe, ond?r
welke verdeeldheid hun Bisfchop, de
Kardinaal Robert van L enoncour, wakker
voor den Koning y v e rd e , zoover-
rc gebragt, d a tz e , eensdeels door l i f t ,
andersdeels door gew e ld , van den V e ld heer
gedwongen wierden hunne poor-
ten te openen, en dus de bevelen te
gehoorzaamen. D e voorfpoedige over-
winning,door ’ t beleid van Montmorency
verkreegen , geeft my gelegenheid om
den fraaijen gedenkpenning van diet!
' wakkeren Veldheer hier te vertoonen.
DMS Zoon van WiUem Heer vau Montmorency en van Anna Pot,' was federt h a
VyftiendL jaar deezer eenwe in de voornaamfte ^ ^ ‘YmLtfenfeelentogeii V 8 B ’t Ryk
zyne «utmuiitende deugd allengs tot de aanaenlyUle e e r a m p a n ® g*:
' ri
: ;|i
fte. :