......
" I l
1 w
8 li
1551 le gevaar, ja den dood z e lf, te ondcr-
gaan dan die fchande langer te verdraagen
: en , opdat zy beter tot htin
voorneemen mogten raaken , warenze
in verbond getreeden met hunnen
Vriend Hendrik den Tweeden Koning
van Vrankryk , wyl des zelfs Voor-
zaaien veel goeds aan den Duitfchen
Landaard gedaan h ad d en; zoekende
op deeze wyze , zoo ’t G od behaagde
, door magt van wapenen het juk
van onmenfchlyke fla vernye, zonder
iet te fpaaren , af te werpen , zich in
de oude vryheid te hcritellen , en le
gelyk den Landgraaf, die tegen het
recht der Volkeren en alle vertrouwen
gevangen gehouden w ie rd t , te verlosfen
; tot het weike zy den Almagtigen
om hulp baden. t’Evens verklaarende
, dat alle Stenden van ’t R y k ,
die zich met hen wilden vereenigen,
vriendlyk zouden ontfangen worden ;
maar die zich tegen hen o f tegen hun
loflyk voorneemen kanted en, en den
Keizer in ’ c heimelyk o f in ’t openbaar
tragteden te helpen, zoud en ze ,’t zy
Geefllyken o f Waereldlyken , voor
vyanden houden , en , voor zoodaanige
ontrouwheid aan hun Vaderland,
te vuur en te zwaard vervolgen. Z on der
kennisfe en toeftemminge van den
Koning Hendrik zouden zy , noch de
Koning zonder lien geene verbintenisfen
van vreede met den gemeenen v y and
maak en, gelyk ook niemand van
de eerfte drie maanden tweehonderd- l y j i
enveertigduizend ( i ) K ro o n en , ®n
voor ieder der volgende maanden zes-
tigduizend van gelyke waarde , welke
eerfle fomme de Koning hen , den
vyfentwintigften van Sprokkelmaand
naaftkoomende , te Bazel zoude ter
hand ftdlen. Ondertusfchen zoudenze
zevenduizend Ruiters op de been brengen
hen zonder algemeene bewilliginge,
begeerende in een lighaam te blyven,
tot zy hun oogmerk bereikt hadden ;
en byaldien een deel van h en , met ken-
nisfe van ’t andere , verdrag o f vreede
met den vyand wilde maaken , dan
zondenze alien, niemand uitgezonderd,
in het zelve begreepen worden. Z o o
’t noodig ware zoudenze hun Leger
b y dat van den Koning voegen , en
zieh voor alles van die genen verzekeren
, welken naaft gelegen o f hinderlyk
mogten w e z en , en dan regt naar
den Keizer trekken, ’t z y file in Duitsland
of in Nederland mogt zyn.
T o t het voeren van deezen oorlog
beloofde de Koning van Vrankryk voor
, en buiten hunne Landen werven
, eensdeels omdat die den Keizer
niet zouden dienen, andersdeels om
hunne eige Ruiters in hunne Landen
te houden, opdat die elkanderen by
invallen zouden byfpringen ; hierenboven
zoudenze zooveel Voetvoik in den
dienft, en Krygsgereedfchappen te velde
neemen, als zy noodig oordeelden om
den v y a n d , hoe die ook mogt z p ,
flag te leveren. Byaldien de Kinders
van Jan Frederik H ertog van Sakfen
in dit verbond wilden treed en, dan
zoudenze vooraf op de krachtigfte w y z
e verzek e ren , dat zulks niet tot nadeel
van Maurits Keurvorft van Sakfen
zoude ftrekken , en in geval zy dit
weigerden zoudenze als vyanden ge-
handeld w o rd en ; ja als de gemelde
Jan Frederik in vryheid raak te , zoude
die niet in ’t gebied zyner Landen gefteld
w o rd en , dan zooverre als tot
heil der gemeene zaake dienftig zoude
z y n ; zelf moeften de Kinderen der
gevangene Vorften belooven, dat zy en
hunne Vaders, als die in vryheid zouden
z y n , van de voorgaande onderhan-
delinge met den Keizer zouden afftaan.
O o k zoude Keurvorft Maurits, voor hy
te velde t r o k , den Keizer door een gefchrift
te kennen g e e v en , dat hy des
zelfs dienft verlaaten hadt. En dewyl
men het naadeel, ’ t gene uit de meer-
derhoofdigheid van ’t Krygsgebied g e fprooten
was , eertyds gezien h a d t ,
zoude Keurvorft Maurits thans alleen
het Opperbevel van ’t ganfche L e g e r
voeren ; mids ’er vier Mannen om de
zaaken te beraaden, met gemeen goed-
v inden, bygevoegd mogten worden.
V o o r ts , opdat de gedaane belofte wel
onderhouden mogt w o rd en , zouden
z y en de Koning over en weder Pands-
liely
y t lieden geeven , en de gemelde Koning
— — z ie h , als ’t moogelyk w a s , verzekeren
van die S ted en , welken oudtyds aan
’t R y k behoord hadden en geen Duits
fpraaken; te weeten , ■ Kamerik, T o u l ,
en in Lotteringe M etz , Verdun en
diergelyke meer , opdat hy de zelven
zoude bewaaren als Stedehouder van
het H e ilige R y k , tot welken tytel zy
hem in ’t vervolg zouden v e rheffen,
behoudende nogtans het recht, dat het
R y k op de voornoemde Steden mogt
hebben ; w'ydeis zou de Koning den
oorlog in Nederland beginnen, opdat
de Krygsmagt des vyands verdeeld zoude
«'Orden; ’ t gene te ligter konde
gefchieden , omdat eenige naaftgelegene
Vorften en Steden geneegen waren
zich met hen te vereenigen. Deezen
dienft zoudenze den Koning altyd erkennen
, ZOO in hem te begunftigen
omtrent de vervreemde Vaderlyke L an den
, als in ’t verkiezen van eenen
Keizer naat zyn welg ev allen, en b yaldien
de Koning dien laft zoude «'Illen
aanvaarden, zoudenze den zelven
beter dan eenen ander houden, en om
in zyne befcherminge te b ly v en ,' beloofdenze
hem alle dienften, trouwe en
vriendfchap.
Wanneer men dit fchrift aan den Koning
van V r a n k ry k , die het ze lv e , den
vyftienden ( i ) van Lou«'maand des
volgenden jaars, bekrachtigde, vertoon-
D ip Ä 'de , was het alleenlyk ondertekend
Mm“ Maurits Keurvorft van Sikfert ,
TomJv. G eo rg Frederik Markgraaf van Bran-
S'jj.''' denburg, Jan Albert Hertog van M ek -
was niet alleen den Keizer aan boord i f y z
tot het ontilaan van den gevangen Land g
r a a f ,. maar veinsde ook zoow el de
Kerkvergadering van Trente te willen
voortzetten , dat de Keizer , toen item
het loopende g e rü g t, dat Mauriis zich
tegen hem wapende , geboodfchapt
« 'ierd c, om het zelve lachte , en geene
verzekeringen wilde gelooven ; te
m e e r , omdat Maurits eenige Gezanten
, nevens anderen van den Hervormden
Godsdienft , naar T ren te gezonden
h a d t ; des de Keizer de Keurvorften
( 3 J van Ments en T r ie r , die
op de gemelde tyd ing , gereed ftonden ment, de
te vertrekken, vermaande te T ren te te
blyven en de losfe gerügten zoo ligt Ra'p.?as.
niet te gelooven. De Gezanten van K e u r - 1?.
vorft Maurits ftelden ondertusfchen de
begeerte van hunnen Meefter op de Kerk-
v o o r , eifchende verzeke-
10 2
ring voor zyne Godgeleerden, tot hunne
koomft alles op te fchorten, en dan
de voorheen verhandelde zaaken weder
te beginnen; wyders datmen eene vrye
Kerkvergadering, op welke alle V o lken
konden verfchynen, zoude houden
; dat de Paus geen V o o r z itte r ,
maar de Vergaderinge onderworpen
zyn , en de Bisfehoppen, opdat die vry
zouden oordeelen , van den eed ont-
öaan zoude. Hierby voegende, dat zy ne
G od g e le e rd en , die reeds op weg
waren, zulks op d e Vergaderinge, alsze
daar geroepen wierden , nader zouden
ontvbuwen. A ls dit voorftel den
Keizer bekend wierdt , riedt hy aan
de Vaderen den Keurvorft zagt en
lenburg , en Willem Landgraaf van ! vriendlyk te antWQordea. Hierdoor Jie-
HesfeSj Z o o n van den gevangen V o r ft ; | ten veelen het opgevatte vermoeden vaa-
’r zy om zulks geheim te h ou d en , o f :r e n , inzonderheid omdat de Godgeleer-
om andere r e d e n : maar kort hiernaa | den vm Maurits reeds te Neuremberg
wierdt deeze verbintenis ook getekend
(i)Danici(i) door Joachim Keurvorft van Bran-
Hift. de
Fnnce
Tom.V.
P^S'471-
(4) gekoomen waren. Aan ’t hoofd der wsiodi.
zelven was Philip's Melanchton,. die ook L S Y ;
d en b u rg , Albert van B r a n d e n b u r g , 1 de punten, om op de Kerkvergaderinge
Frederik Paltsgraaf, den H ertog van
W ir tem b e rg , den Hertog van T w e e brugge
, Hendrik van Meklenburg en
Ernft Markgraaf van Baden.
Deezen handel hieldt Keurvorft Maurits
eenen tyd lang ^ h e e l b e d e k t , en
in te leveren , opgefteld h ad t, en by Rdp. pag.
74a- cn
’t Le cv e a
van th .
Melanchdat
ik hier de nog overige penningen , ton door
tot zyne gedachtenisfe gemaakt
vinde te vertoonen.
goed de Corput
pag. 542.
I. Hoe.
Ih' '
H - .i ' • !
T ' ■„
K ,.
•j ..L,
' ii" :
■ - i ■
‘ '1 ,1
r k
1
I
I a
I I 'H
t '
'' ‘ 1.
.
te ii ‘F-' ' ' '
ite
' i f " " ’