7 5 H I S T O R I D E R
N E D E R L A N D S CH E V O R S T E N . /. BoeL 77
q ii'! i l ,
il f :
-'i:’ ' .
T543 jaards als verwoeden naar d eS tad .d o o r -
' waadden de graft en beklommen voorts
de veif. H oe groote verwondering, alsze
boven kw am en , het befchouwen
(.jsjich- eener tweede graft ( i ) b aarde, echter
tenhorft . o
GeM.Ge- lietenze het ondernoome werk met Itee-
k en , maar vloogen tegen ’t vuur en lood
ReTliiflr vyandlyke busfen door ’t water, en
lib. x”.k la u te r d e n längs de reeten der fteile muu-
cjp.21. ijaHen o p , tot datze plaats greepen
, en voet aan voet met de bezet-
telingen ftreeden, w e rd en d e , onder het
donderen van ’t Keyzerlyke g e fch u t,
dat toorens en daken te gronde wierp ,
t’eikens door hunne Landsgenooten, op
Y aandryven van Gonzaga en anderen,
dermaate geholpen, datze,naa ’t fneuvelen
van den Bevelhebber van Vlatten, den
vierentwintigften dier maand de Stad,
niet zonder dappere teg enw c e r , ftormende
overweldigden, en in de eerfte
bitte de meefte Burger s , uit ryraake over
hunne gefneuvelde Spitsbroeders, neder-
hakten. D e V ro uw en , Kinders en H e iligdommen
geboodt de Keizer in de Kerken
te voeren, en daar te bewaaren, al
het overige wierdt ten prooije der woe- IJ43
dende Krygsknegten gelaaten. ''
O rd e r dit plonderen raakte de Stad
( x j aan drie hoeken in den brand, en(iJChro(c
fchoon de Keizer om dien te blusfen
ftraks vierhonderd Mannen derwaart ,
z o n d t , echter nam de vlam zooverre'*** '
de overhand , datmen genoodiaakt was
de Vrouwen en Kinders uic de Stad en
naar ’c L e g e r te leiden. De s de Keiz
e r , met medelyden begaan, aan deeze
ongelukkigen zyne eige tenc tot eene
h e rb e rg , en zoolang eeten en drinken
v erfchafte, totze W'eder naar de Stad
k e e rd en , welke met drie vaandelen
Nederlandfche knegten bezet z y n d e ,
vertrok de Keizer met zyn L e g e r , en
koomende twee uuren van daar, bragtmen
hem de Sleutels van Sittaart, van
G ulik en andere Steden te g em o e t ,
waardoor zyne M ajefte it, nog voor ’c
uitloopen van Oegftmaand, zich meefter
zag van ’t geheele Hertogdom G u lik ,
alwaar, by gebrek van g e ld , de naaft-
volgende Noodmunt , loopende deezen
oo r log, geftempeld is.
• 5 4 3 _
I teri Rer.
It XI. Cap.
Dit ftuk.m de.Muntbeeldenaaren bekend met den naam van Velddaler, is met den Colik-
hcftcmpeld ; wandt dat Hertogdom (3 ) voert op eenen gouden grond eenen
t o , ! . .„arten Leeuw met eene roode tong en zilvere tanden en klaautven ; wyders zietmen hec
Fland.fol. jaartal door deeze telletters ultgedrukc 43.
Z ood ra de Keizer het ganfche H e r togdom
van Gulik in zyn g ew e ld , de
Landzaaten hunne misdaad vergeeven,
en van deezen weder de beloften van
trouwe ontfangen hadt, viel hy met alle
magt in Gelderland, en floeg het
L e g e r , naadat Roermond van fch r ik , be-
faJChron. Zwecken was, den derden (4) van Herfft-
Stcrntee ■maand voor Venlo neder, daar Koenraad
''“ ‘•d e , en de Stad
• ‘ «■kloekmoedig meende te befchermen
Maar naauwlyks was Venlo drie dagen
beflooten, o f Willem H e r to g van K le e f,
z ien d e , dat de Keurvorften zich weinig
met zyne zaaken bekommerden, en zieh
ze lv en , mids de Franfche hulpbenden te
lang agter bleeven , op den oever zyns
ondergangs, wierdt hierdoor zo o neer-
fla gtig , dat hy door voorfpraak van R e natus
Prins van Oranje, H e r to g Hendrik
van B ronsw yk , en de Gelastigden
van Herman Keurvorft van Keulen, den
zeszesdcn
van Herfftmaand, met agt aanzienlyke
( i ) Mannen, allen in ’ t zwart
gekieed, in ’c L e g e r eh voor den Keizer
kw am , den zelven , in tegenwoordigheid
der voornaamfte Legerhoofd en,
te voet v ie l , en geheel ootmoedig om
v ergiffenisfmeekte , z eg g en d e , door z y ne
jongheid en door kwaaden raad
misleid te zyn , en de misdaad door
ft'.mdvaffige trouw te willen verbeteren.
Schoon den Heer van Granvelle hierop
al zyne zinnen fpitften om den Keizer
tot genade te b ew e e g en , echter
antwoordde zyne Majefteit geen enkel
w o o r d , en den H ertog eene w y l geheel
ftrak aangezien hebbende rees hy
o p , en beval den Prins van Oranje en
den Heer van Granvelle de leden van
’c verdrag te ontwerpen.
D e eze Midd elaars, den H ertog van
de aarde heffende, bragten zooveel te
w e e g , dat de Keizer , ’t z y door de
voorfpraak van den Roomfchkoning en
de Vorften des R y k s , ’t zy uic brandende
begeerte tot den v r e e d e , en
’t weivaaren zyner lang gekwelde Onderdaanen
, eindelyk den Hertog Willem
op deeze voorwaarde ( x ) in genade
aannam; dat Willem in de Landen, die
hy door ’s Keizers gunft weder zoude
k r y g e n , den Roomfchen Godsdienft
en de veranderde gewoonte op den
ouden voet fte llen , den Keizer den
Roomfchkoning en ’t ganfche R y k
trouw en gehoorzaamheid b elo oven,
en de verbintenisfen met V r a n k r y k ,
Deenmarke o f andere L a n d en , tot naadeel
van den Keizer aangegaan , niet
alleen vernietigen, maar z e lf tegen den
K e iz e r , noch Koning Ferdinand, noch
hunne Naakoomelingen geene verbon-’’ 5543
den maaken z o u d e ; inzonderheid moeft
de zelve van alle recht en aanfpraak
op ’ t Hertogdom Gelder en ’ c Graaffchap
Zutfeen afftaan , alle plaatfen o-
verleveren, en voor altyd aan den Keizer
en des zelfs Naakoomelingen over-
draagen ; voorts de Gelderfen en de
bezettingen der Steden van den eed
ontftaan , en de ongehoorzaamen hiertoe
helpen dwingen. Op deezen voet
zou de Keizer den H ertog van Kleef
het Land van G ulik weder ihvuimen,
maar Heinsberg en Sittaart zoolang, tot
hy van des zelfs trouwe verzekerd
was, te pande houden, en H e r to g W i llem
voortaan als eenen V o r ft des Ryk s
erkennen, befchutten en voorftaan: hierenboven
zouden de koften van deezen
oorlog , de fchaade der Landzaaten ,
de genootene inkoomften, noch de ge-
hevene penningen nooit van Willem
noch des zelfs Erven moogen geeifcht
worden. H e t w e lk e den zevenden van
Herfftmaand in ’t L e g e r voor Venlo
ter wederzyde getekend en gezegeld
z y n d e , is de gemelde Willem zeven
dagen laater door den Keizer met de
Hertogdommen G u l ik , Kleef en Berg
en , de Graaffchappen van der M ark
en Ravensberg en andere voorheen be-
zetene Heerlykheden ( 3 ) beleend, en 00 Tc-
naa ’t afleggen van den gewoonen eed cheii An.
weder in bezitting getreeden ; verlaa-
lende voortaan in alle openbaare fink- rjomat.
ken de tytels en wapens van G e l- “
der en Zutfeen , gelyk onder anderen
uic den naaftvolgenden penning,
federt zyne afftand g em a ak t, duidelyk
blykt.
Rondom het geharnalie taliftuk van den herftelden Hertog van Kleef, dat op de vocifzyde
gevonden -wordt, leeftmen deeze tytels ;
G V I L i e lm u s D V X I V L I A ; , C L I v i * , M O N T iom e t c .
W I L L E M HERTOG FAN G U L I K , FAN K L E E F , VAN
B ERGEN ENZ.
111. Dal. V By.
lii