'i¥4
; l iw i )
0 5 7 lem Gradok van Swanley, was een Idoek Krygsman dierhafcen in k harnas afgebeeld. _10 7 _
R y j e r Vryheer van Caerdiff en Graaf van Penbroek , gelyk door die omfchnft, rondom
S i i , zyn borilltiik, dat op de voorzyde lla a t , beveftigd w o rd t ;
Ta b .L I II.
G V I L I e l m u s c o m e s [ d e ] P E N N E B R O C K , A n n o . 7«2.
W I L L E M C R A A F VAN P E N B R O E K , IN ’T J A A R i f z .
D p de tegenzyde zietmen eenen Draak nevens een Vrouwebeeld , dat op den Tempel
der Dciwd w y l l , afgefchetft; en dewyl de Draak bier een zinnebeeld fchynt van den Graaf)
cn den Tempel bewaakt, leeftmen deeze woorden in den ran d;
D R A C O m e V E R a eum V I R T V T V m C V S T O S .
DE E S DRAAK IS B EWA A R B E R DER WAARE DEUGDEN.
D e verbintenis met Engeland, en de
övertogt diet Krygsknegten , bragt den
Franfchen Koning , die zulks niet verwagt
hadt, in groote verlegenheid , temeer
, wyl de vaardigfte benden naar
Italie getrokken wa ren; des de Koning
om zich van opfpraak te b evryden, een
tl) Daniel Verweerfchrift [ i J in ’t licht g a f, met
Frfnc? het weike hy poogde te toonen door den
T om . V. toeleg op Douay geene oorzaak tot
P“s sj6- ¿ e e jen nieuwen oorlog gegeeven te
hebben , alzoo de G raa f van Megen
eenige Krygsknegten van M e tz omge-
k o g t hadt om die Stad aan hem over
te leveren, dat de Heer van Barlemont
diergelyken aanflag op Bordeaux gemaakt
hadt ; hierenboven dat de Spanjaards
voorgenoomen hadden alle water-
putcen van Marieburg te verg iftig en, om
dns de bezetting te dooden; ja dat de
Franfche gevangenen in Nederland pnbe-
taamelyk gehandeld wierden ; willende
hierdoor aanwyzen, dat Koning Philips
het Beftand eerft gebrooken hadt, en dat
de onderneeming op Doauy alleen uit
vergeldinge gefchied was. Van deezen
woordenftryd kwam men tot de wapens,
die in den aanvang, mids niemand voorbereidfelen
gemaakt h a d t , flaplyk gevoerd
wierden ; maar toen Koning Phi-
dlHoofts lips i n ’t begin van Hooimaand (z) weder
Srchc Päar Brusfel gekeerd w a s , verzaamelde
Hi0.fo l. Jiy, zo o in Nederland als Duitsland, een
Dees, te Givet,aan de overzyde vanChara
lemont, omtrent vyfendertigduizend voetknegten
groot getal volks van alle.kanten byeen,
door den Prins van Oranje, den Hertog
van Aarfchot, de Graaven van Egmond,
M eg en , Mansveld en Barlemont onder
den Hertog van Savoije, Opperveldheer,
en twaalfduizend Ruiters vaardig
hebbende, verbrandde Ve rvin s , en
floeg voorts naar G u ife , in fchyn o f het
op die Stad gemunt w a re, opdat de v y and
, entledigende S'. Quintyn van bezettinge
met die naar Guife te zenden,
fchoon fpel tot het beleg gave. Eene trek
door Ferdinand G onzaga , dien vermaarden
Veldoverften , den Koning Philips
geraaden ; weike ondertusfchen' om het
werk te befteeken, den laatften van
Hooimaand, te Valenchein (3 ) g e k o o -W ® ? '
men w a s , en aldaar v y f dagen laater de tienn,,
algemeene Staaten zyner Nederlanden j’? ? ? “'
vergaderde , en de uitvaart van zynen «“i-
Moederlyken O om , Jan den Derden K o - '
ning van Portugaal, die k ort te voore geftorven
wa s , plechtiglyk vierde,
Naauwlyks hadt het L e g e r drie dagen
voor Guife gefleeten, o f de ligte Ruitery
wierdt onvoorziens naar S'. Quintyn gezonden
, eerlang gevolgd van al de Krygsmagt
, en die S tad , in weike Breul hec
bevel voerde, berend. De Franfche Z e e voogd
Gaspar C o lign y , het gevaar dier
Stad, weike met weinig volks bezet w a s ,
befeffende , oordeelde, mids hy L an d voogd
(4 ) van dat G ew e ft was,van zynen (¿Danisi
plicht te zyn het uitterfte te waagen, om
de zelve te behouden; rukte dierhalven T o m .V :
met eenige b enden, meeft ruiterye, der-
w a art, dwong eenigen d er Belegeraaren
te wyken , en raakte met omtrent het
derde deels zyns volks in d eS tad ,d e overigen
wierden gedwongen terugge te
[keeren. Coligny,d en toeftand der plaatfe
«557 onderzoekende , poogde ’er meer verfter-
king in te k ry g en , Iangs eenen oord , die
minft beflooten,en den onder w eg zynde
Engelfen toegefchikt w a s ; maar dees
j i S f e aanflag ( i ) mifte, ook was d ie , mids het
Hill foi 7- aankoomen van Penbroek met het Engelfche
v o lk niet te hervatten. Aan den
anderen kant vondt de Coneftabel Montmorency
, die zyn L e g e r te Attigny verzaameld
en zich naar la Fere begeeven
had t, niet geraaden, wyi hy niet boven
de tweeentwintigduizend Voetknegten
en zesduizend Ruiters by zich hade, den
Veld fla g te waagen ; dierhalven onder-
wondt hy , op den raad van C o lig n y , o-
ver eene moeras, aan de eene zyde der
Stad gelegen , Krygsknegten binnen te
brengen. Met dit opzet kwam h y , den
(DNc/er- tienden van (1 ) Oegftmaand,op S'. Laurens
Hii.'doot dag met zyn L e g e r , dat van Franfchen
Merere"overvloeide, en eenige ftukken gef
o l - 16.
fchuts aanfpatten, en omtrent negen uuren
verfo.
i n ’t g ezigt der V o orftad , die van de
Borgondien bemagtigd was. Z ood ra hy
de belegeraars bereiken k o n , lofte hy zyn
gefchut op de w y k des Hertogen van
Savoije, weike naauwlyks tyd hade, het
harnas aan te fchieten , en hierdoor gc-
dwongen wierdt zich naar Lamoraal
G ra a f van Egmond te begeeven, in wiens
tent de Krygsraad' vergaderd wtei d t ,
terwyl de Franfen alle vlyt aanwendden
om iangs den moerasfigen poel volk in
de Stad te brengen, en dierhalven de belegeraars
door verfcheidene fchermutfe-
hngen ontrullteden; hoewel de meefte
fchuiten kwaalyk beleid o f door te veel
volks niet vlotbaar w a ren , des c o k bleeven
fteeken, echter raakte de Heer van
Dandeloc,Broeder van Coligny, met vyf-
(3)Daniel hondctd (3) mannen van de tweeduizend
Irin'ce' <ft® aanvoerde b innen, de anderen
T o m . v . vyierden doorfchooten o f vcrfmoorden in
PaS-sSo. , J , den modaer.
D e Legerhoofden van Koning Philips
beflooten hierentusfchen , op aandryven
des Graaven van E gmond , de vyanden,
die. zich door de moeras gedekc waand
en , te befpringen; tot dit eind e,om hen
den hertret a f te fnyden,zondenze de ligte
Ruiters v o o r a f, welken ftraks den
doorgang bCzetteden, en den H e r to g van
III. Deei.
N e v e r s , die zich ook van den zelven 1557
meende te verzekeren , noodzaakten te
keeren naar den Prins van C ond e , die
metde ligte ruiterye in flagorde by eenen
molen ftondt, en zich dus by het lighaam
des Heirs en den Coneftabel voegde.
D e e s ,m e t zyn L e g e r reeds a a n ’t wyken,
wierdt fpoedig agtervolgd, en befprongen.
Egmond , die in deezen flag eene
onfterflyke eer behaalde, ftortte (4 ) h®“
met tweeduizend ligte paerden op de ee- Hitt.foi.S!
ne z y d e , gevoigd van de Hertogen H en drik
cn E r ik van Bronswyk , ieder met
duizend ruiteren; op de andere zyde viel
Montmorency G ra a f van Hoorn met
duizend zwaar gewapende ruiteren; op
de borft trof hen Graaf Pieter Ernft vah
Mansveld, en de Graaven van Villan en
L a le in , met zulk een g ew e ld , dat de eerfte
geleden verbrooken, de reft der orde
byfte r, elkanderen over fiaag wie rpen, en
geveld o f op de vlugt raakten. Nevers, rydende
in een diep en ktom dal, met opzet
om den eerften. fch o k der Borgonfen
te ftuiten, wierdt door de dapperheid der
ze lv en , cn van den dikken drom der z y nen
, die van boven nederdaalden, t’evens
overrompeld. H ie r raakten veelen omhals,
zyne orde aan ftuk k en, en hy z e lf, ter
naauwernood met weinigen geborgen-
D e ruitery dus verftooven z y n d e , blegf
echter het voetvoik zoolang in gepakt
verband ftaan, tot ’er het g ro f gefchut
onder fpeelde, en het allerwegen heen
dreef.
Aanmerkelyk was deeze z e e g e , en
nooit behaalde Koning Phiiips in zynen
zin diergelyke, d e sh y naamaals, ter gedachtenisfe
van deezen d a g , met onbefchryflyke
koften, het bekende Escuri-
aal, o f Kloofter van S'. Laurens ftigtte.
Daar bleeven meer dan tweeduizendenvyf-
honderd mannen van de Franfche zyde
verflaagen, van de Borgondfche niet bo”
ven v y f t ig , en onder deezen Jonkheer
L o d ew y k van Brederode , Hertog
Hendrik van B ronsw yk , twee Graaven
vanSpiegelbcrg,en de G raa f van Waldek.
'Voor Vrankryk fcheen de nederlaag on-
herftelbaar, om ’t verlies van Jan van B or bon
, Hc rtog van E n g e in , den Burggraaf
van Turenne, den Z o o n van la R o ch e du
K k k k k Mai”
: |L
•h" i’-' •'!'
■ = :iä .