Jammes,
Aerdvrugt;
en hoe de fel
ve groeid.
Pattatt«.
74 b e s c h r y v i n g v a n d e
Land fo bequaem tot de Rijsplanting is > om dat daer door \
gebrek, ’t geenfe aen Milkio hebben, al vry veel werd verfoet.
Hier aenkoomteen Aerdvrugt, Jammes genaemt, wel het
naeft, mits ’t groote gerief ’t geen- de Inwoonders doordefelve
ontfangen. Sy groei jen, even gelyk de Rapen, onder de Aer-
de> en worden ontrent twee fparmen lang , in de ronde gemee-
ten, ook fodik.
De Jammes fchiet een lang green Loof, byna als de Turkje
Boontjes, doch met kleine ft eekels of doorns voorlien- Dit Loofla.-
tende Negers aenftoken opklimmen, en aen t felve konnenfe
fien, wanneer de Vrugtlijn volkomen wafdom heeft; als wan-
neerfe die uitgraven.
Sy is van binnen fneeuw wit; werd gebraden ongekookt, en va®
de Negers , ookmeede van veele Blanken, voor Brood gegee-
ten. Is ook van een goede fmaek, byna als Aerdakers, uitge-
fonderd datfe fo foet niet zyn; doch veel drooger en vafter
van vleefcb.
In’t eAnteeJe Land groeid feer veelJammes, maer noch overvloediger
in het Landfchap Saboe ; waervan daen ,■ als het in de
tijd is, defelve dagelyks met veelduifenden te gelyk na andere
Plaetfen werden vervoerd. Aen Moure'geeven de Koopers drie
Ryksdaelders voor ’t honderd; defelve op andere Plaetfen met
goede winfi verkoopende.
De tweede Vrugt, die hier onder de Aerde groeid, en Pattat-
tergenaemd word, fchiet meede als de Jammes, eengroen Loof,
’•t geen langs de grond loopt. Om deefe Pattattes weder voort
té fetten, werden maer eenige ftukjes van dsgefeide takjesafge-
fneeden, engeplant, waeraen dan weeder de Pattattes in feer
korten tijd groeijenr maervande Jammes moet, om andere te
winnen, iets van de Vrugt felfs geplant werden.
De Pattattes fijn langwerpig rond, degemeeneals de groote
Staert-rapen by ons. Sy fijn, even als de Jammes, van binnen
geheel wit, en werden meede, gekookt of gebraden, voor
Brood gegeeten; voornamentlyk tot Fida, daer het der Negers
aldergereedfte koft is. De fmaek is foet, en veel beeter
als de Jammes, feer wel overeenkoomende met onfz gekookte
Kaftanien. --
G U I N E S E G O U D-K U S T. 7y
Van deefe Vrugt leeverd het Saboefe Land meede het alder-
jneeftuit, en na dat het Landfchap Ante; van’t welke men, na
deefe Kaft te reekenen , feggen mag, dat het geenig ding gebrek
heeft.
Voor geloofwaerdigismy van anderenverhaeld, dateerde
Portugeeuen op deefe TLuft quamen, de Negers fig met de twee
gefeide Vrugten geneerden ', en eenige wortelen van boomen-, als
ter dier tijd van geen Milhio weetende, welk hier eerft door
de Portugeez.en fou gebragt zyn.
Om dit te geloven, werd ik fterk aengefet, om darmen tegenwoordig
noch inde Bogt van Guinè Landen heeft, waer dat geen»
■ of ten minften feer weinig Milhio waft; en de Bewoonders al-
daermet de twee voornoemde Vrugten, byfonder de Jammes, fig
■ ophouden.
Na de vier voornaemfte Vrugten , die tot onderhouding van Alderhande
'”s menfchen leven dienen, befchreevente hebben, fo ftaetons in Booncn'
‘tvervolgte feggen, watdit Land, bequaem ter fpys, meerder
uitleeverd; beftaende voor ’t meerendeel in veelderlei flag van
Boonen; waer van men’er eerft heeft, welke onkeTuin-ofBoe-
veboonen niet ongelyk zyn, foin geftalteals fmaek.
De tweede fijn een flag grooter, welkers huisjes o f peulen
wel een El lang worden; en de Boon is van een ligte roode
couleur.
Het derde flag fijn byna als de Princejfe-boontjes by ons, uit-
gefonderddat deefe van een donker-roode couleur zyn. Deele
Boontjes fijn niet alleen goed en voedfaem, maer daer nevens ook.
héél lekker.
All ede gefeide Boonen groeijeneven als de Turkfe Boontjes by
ons; dat is téfeggen, datmendefelve flaekt, of by een Heinig
doed opklimmen.
Doch de volgende groeijen op een andere wijs; als eerft een
flag van kleine Boontjes, alhier Jojootjes genaemt, welke even
-als de Battattes langs de grond waffen, en krygen lange fmal-
le peultjes. ’Noch jong en groen fijnde, is het een goeden lekker
eeten.
Ook heeft men hier te Land Boontjes die aen boomen groei-
jen, fo groot als de groote Befleboomen by ons. Deefe boontjes
K. z fijn