152 SCHEURING. BANGE TYD.
zoenen. Z y deedt nog eenen verderen flap ,
nam Vahnchyn en Doornik weg-, en tastte
de voorregten der Friezen aan, die hunne onaf
hanglykheid zo lang gehandhaafd hadden.
Dus begon 'daar het eerlle toneel des bur-
gerlyken krygs. Door de Beeldftórmery was
’er eene fcheuring tusfchen Roornfchen en Her-
vormden ontflaan : door haar woelen werden
de Edelen verdeeld , die verbonden hadden
moeten blyven ; en zy hadt zich in de wapenen
gefield, ’t Is waar , de Edelen waren
wel bedacht om zich te verweeren'; maar zy
Honden te zeer gefcheurd, des de gedaane
aanflagen mislukten , onder anderen die van
jan van MARNix , alpegonde’s Broeder ,
welke op Walcheren in eene fchuur , waarin
hy zich ter lyfberginge begeeven hadt, jam-
merlyk verbrandde. Willem de I bedankte
voor zyne Ampten , waarin hy maximiliaan
van HENNiN , Graaf van Bos j u , tot opvolger
hadt ; en week uit het Land , waarin hy
geen fteun vondt. Toen wërdt de hoogfle
benaauwdheid gebooren in het bange Vaderland.
Met WILLEMs vertrek oordeelde men
■ de Vryheid mede verreisd te zyn , of den
laatflen adem hier uit te blaazen. Een jant-
merlyke vrees floeg den Ingezetenen om het
hart : alles ging op ’t vlugten : geene vaartuigen
waren ’er genoeg te krygen. Heeft het
Vadèrland ooit eenen angftigen tyd gekend ,
toen
VERANDERING IN T’ LAND. 153
toen waren ’er dagen van fidderingen. Alles
fcheen onherftelbaar verlooren. brederode,
zo kort te vooren het hoofd der verbonden’
Edelen , week met veelen naar Embden , en ,
kort daarna , ik meen, in den jaare 1568 fter-
vende te Rekelinghuizen , werdt hy te Gommen
in Kleefsland begraaven. Alle zyne verzamelde
benden werden verflrooid of verflaa-
gen. ’t Vaderland bejammerde den dood dee-
zes Edelmans , die zich zo rustig in de bres
gefield hadt voor de Vryheid , dat fommigen
hem daarom den Grondvester o f Verlosfer des
Lands genoemd hebben.
V . Wat vernam men verder ?
A . Vervolgens herflelde men in veele Steden
den Roornfchen Kerkdienst ; en 'Nederland
vertoonde een geheel ander gelaat. Men
vernam geene drift meer , o f tegen de Room-
fch en , o f tegen de onderwerping aan Philips
willekeurig Oppergezag. De Hervormde Kerken
, onlangs gebouwd, werden afgebrooken;
en de binten tot galgen voor derzelver Stichters
gebruikt. Nooit was een Volk meer ver-
Ilaagen , 'nooit vertoonde het zich gelaatener,
orfi het yzeren juk eener volkomen onderwerping
te draagèn. En geen wonder ! De hoop
op der Edelen Bondgenootfchap , als eeu
meesterfluk van Staatkunde lang befchouwd ,
verdween: in zich zelve hadt men geen fteun.
margareet was vertoornd, Philips verwoed.
1 5 ner