Aken , onder den naam van karel den V
gekroond vverdt. W y zullen hem den naam
van karel den II laaten houden , daar hy
geen Keizer, maar alleen Graaf deezer Gewesten
is geweest.
V . En hoe gedroeg zich Graaf karel de
II omtrent ons Vaderland ?
A . Deeze zo aanzienlyke als magtige Graaf
bevestigde, daar hy elders de handen vol hatft,
en hief het bellier niet kon waarneemen , zy-
ne Kloeie margareet in de Landvoogdy ;
beval ’t Hof van Holland alle oude Privilegiën
, waarop de staaten zich beriepen tegen
zyne Ordonnantiën , weg te doen , en
dwong ten onregte dat Gewest hem benden te
leveren tegen Frankryk. Hieruit konden. anderen
genoeg voorzien , wat hun van deezen
Graaf te wagten ftondt; en het Vaderland
begreep , hoe gevaarlyk het ware eenen Graaf
te hebben , die tevens Koning o f Keizer van
andere Landen was , om- wiens wille zy mede
in den oorlog geüeept werden. De Friezen
, fteeds tweedragtig , (die anders onver-
winnelyk zouden geweest zyn) klaagden over
de wreedheden der Gelderfche Ibldaaten , vielen
a f in den jaare 1523 , en deeden hulde
aan karel den I I , Ichoon zyne benden geen
minder euveldaaden bedreeven. H y , den vry-
heidlievenden aart van dat Volk kennende ,
oordeelde b e s t , hetzelve veele voorregten te
laalaaten
behouden : des genooten zy , nevens
Holland , nu aan denzelfden Heer onderworpen
, deeze kalmte vierenveertig jaaren. Intus-
fchen was luther in Diiitschland , als Kerkhervormer
, opgekomen , en zyne Leer hadt
hier te lande , vooral in Utrecht , fmaak gevonden
; waarom karel de II dezelve voor
kettersch liet verklaafen , en zelfs de Inqui-
Jitie invoeren in den jaare 1521 , het geen
hem ligter v ie l , dan onze Schepen tegen de
Franfchen, die ’er veelen wegnamen, op Zee
te dekken , of Utrechts opltand tegen eenen
door hem benoemden Bisfchop te dempen. Dit
Gewest riep karel van Gelderland , die zo
lang de balans van europa tegen het Huis
van Oostenryk gehouden hadt, te hulp, ’t welk
toefchoot, en, eenen aanval van Holland vriezende,
’s Haage door marten van rossem,
Heer van Poudefoyè, eenen Houten Krygsman,
wiens'fraai doch zonderling gebouwd Pluis nog
in Arnhem te zien is , liet plonderen. Dan ,
de- Hertog , op zyne beurt weer aangevallen
, verloor Overysfel en Utrecht; doch be-
hieldt Gelderland by den vrede van den jaare
1528. Dus verkreeg karel de II , binnen zes
jaaren, nog drie Provintien , naamelyk , Friesland
, Overysfel en Utrecht. Dit laatfte Gewest
verloor met zyne Vryheid ook zynen
roem en luister, karel , hier mede niet voldaan
, ging verder, en maakte inbreuk op Hollands