eens te betaalen , gelyk gefchiedde , waarop
die Steden uit zyne handen vry raakten in
den jaare ió ió . Dit vermeerderde niet weinig
der s t a a t e n glorie : want dit kan men eerst
regt noemen het waare tydftip der volkomene
Vaderlandfcjie Vryheid, daar men nu van alle
banden , hoe genoemd, ontüagen was. j a -
c o b u s werdt over zynen ftaatkundigen mis-
llag zeer befpot. En die fpeet hem zelfs
daarna niet wein ig: ook was het Engelfche
Volk daarover te onvrede. Men meent, dat
dit geval den grond van haat gelegd heeft tus-
fehen dien Koning en o l d e n b a r n e v e l d , om
dat deeze hem dermaate verkloekt hadt. De
Ondervinding leerde ook, eenigen tyd daarna,
van welk een groot belang het ware , mede
in dit opzigt vry geworden te zyn.
V . Maar G y zoudt my iets van ’s Lands
inwendige gefchillen zeggen ?
A . De Kerkelyke gefchillen over de Leer
van den Leidfchen Hoogleeraar j a c o b u s a r m i -
n iu s , begonnen na den jaare 16 0 3 , e n ,
daarna vermengd met Staatkundige inzigten ,
werden allengs hevigér , en duurden langen
tyd. Dan , de eerften behooren tot ’s Lands
Kerkelyke Gefchiedenis, die wy hu niet aanroeren,
des zal ik ’er U niet meer van zeggen dan
’ t geen niet wel vermyd kan Worden. De
oorfprong der Staatsverfchillen was , dat m a u r
i t s , haakende naar ’t^ oppergezag, hulp
zogt
zogt by zyne aangehuwde Moeder l o u Is e d e
c o l ig n y , haar vertoonende , dat zy daarin
belang hadt , alzo die waardigheid , dewyl hy
ongetrouwd was , op haaren Zoon , f r e d e -
r i k He n d r ik , ten eenigen tyde moest vervallen.
Z y neigde daartoe , en onderhieldt
o l p e n b a r n e v e l d over dat ft uk ; maar deeze
toonde haar , dat z y haar belang daarin niet
kende , en zelfs daardoor haar huis ten val
zou brengen , dewyl het denkbeeld van Vor-
ftelyke Opperheerfchappy by het Volk gehaat
was ; dat m a u r i t s z o veel gezags hadt , als
een- Koning; maar dat men, op eene zag-
tere w yze , m a u r i t s eer en jaargeld zou kunnen
verhoogen. l o u i s e werdt van die waarheid
overreed: des ondernam z y , m a u r i t s
te doem afzien van zyn oogmerk ; maar h y ,
herdenkende , dat w i l l e m de I , zyn Vad
e r , óp ’t punt geftaan hadt , van ’s Lands
Heer en Meefter te worden , nevens de groo-
te diensten , door hem den Vuilte beweezen,
antwoordde daarop koel. Ongelukkjglyk waren
’er ten dien tyde oorblaazers (en wanneer-zyn
zy niet aan de Hoven ?) die , o l d e n b a r n e -
v e l d s vyanden zynde , den haat in m a u r i t s
hart aanbliezen. Volk en Leeraars waren voor
het eerfte Plan ; rpaar s t a a t e n en Steden
daar tegen. Holland , eene fcheuring vree-
zende , wilde , dat men de gefchillen over
v y f Artikelen in de Leer , door fommigen ,
C on