liet groot doelwit eens beftiers | ik meen
s Volks geluk , te bereiken. Dit onder vondt
ons Vaderland. Zyne Staatzugt was onver*
zadelyk. Hy zogt altoos door te dryven
dat hy aan geene Privilegiën gebonden was ;
maar Holland , Friesland en Overysfel lieten
dezelven niet glippen. Hy yverde tegen de Hervorming
geweldig , ’ t zy uit overreeding, o f
uit Staatkunde. V y ftig , dog hugo de groot
zegt , dat honderd duizend Menfchen , om
het Geloof , door hem gemarteld zyn. Dit
en zyne bloedige oorlogen hebben deszelfs
glorie geweldig doen taanen. ----- Intusfchen
kan men uit zyne belastingen befluiten , dat
het Land ryker werdt in zynen tyd. Verloor
men veel op Zee , de Handel won daartegen
dubbel; maarxde staaten , zegt men , vonden
noodig , hunnen rykdom, door klagten
van armoede, te bedekken. Dit was,toen by
de Hoven in gebruik. In den jaare 1555
rigtte men ’s Lands Pagteryen op , om dat
z y meer dan by • inzameling opbragten , het
geen geduurd heeft tot den jaare 1748. De
Keizer mögr de- oorlpronglyke Privilegiën van
de staaten opeifchen 5 maar z y weigerden
meer dan de Affchrifteu te geevèn. Vreemdelingen
(En hadt men dat altoos gevolgd!)
floot men buiten alle Ampten. Geleerden waren
toen weinig in getal. De Zaaden der
Wgetenfchappen waren egter in ons Land geftyoQid,
flrooid , welken de gloed der burgerlyke en
godsdienffige gefchillen verwarmde , en wel
dra voor den dag deedt komen. Dit zy genoeg
van den heerschzugtigen karel!
V , W y gaan dan nu over tot de regee-
ring van Philips , karels Zoon ?
A . Ja , wy komen eindelyk tot Philips ,
den II Koning van Spanje, en derden Graaf
van dien naam , uit het Oostenrykfche Pluis
gefprooten, den laatften van allen tot ’s Lands
geluk , onder wien de groote Omwenteling
gebeurde , welker gezegende gevolgen w y nog
heden ondervinden. Hy was Heer van uitge-
ftrekte Landen in de vier Waerelddeelen. Zyn
Vader trok de eerftelingen der fchatten van
het ontdekte america , hy den vollen oogst.
Veele wel geoefende legerbenden, onder oude
kundige Veldheeren , waren in zynen dienst;
en magtige , ryke en gehoorzaame Onderdaa-
nen deeden hem hulde, Hy was dus een
groot Vorst maar , tot zyn ongeluk , doortrokken
met de beginfels eener willekeurige
Heerfchappy , en vervuld met de gevoelens
van het wreed Pm Bygeloöf. Dit deedt zyne
hier gehoorzaame Landzaaten in zyne felfte
vyanden veranderen, Wanhoop vervoerde hen
tot beproeving hunner magt ; en die grooter
vindende , dan zy eerst meenden , tastten zy
door , en werden verheeven tot eenen der
fchitterendfte Staaten van europa. Deeze Ge-
I 5 beur