weldige middelen daar tegen durvende gebruiken
, vergat hy egter geene poogingen , om,
hier en daar , deszelfs voorregten te beknibbelen.
Hoe ongelukkig is h e t , dat Vorsten,
die alleen een bepaald gebied voeren, zo zeer
hygen naar de Souvereiniteit.! karei, kon als
Graaf regeeren ; maar hy wilde als Koning
gebieden. Het eerftè zou hem bemind en
het Volk gelukkiger gemaakt hebben; doch het
ander moest hem gehaat en ’t Volk •verdrukt
doen leeven. Maar de liefde en de voorfpoed
der Landzaaten worden meestal min gewaardeerd
, dan de dwaaze verbeelding van hoogheid.
W y zullen karei, , en nog meer zynen
Zoon , de gevolgen daarvan zien ondervinden.
H y begon , in den jaare 1 5 4 7 , een Hof-
Provintiaal in Gelderland, op te regten , om
dat Gewest meer onder den duim te'houden.
Deszelfs Leden hingen van hem a f , begree-
pen zyne meening, en , met eene dwaaze
dankbaarheid bezield, zogten z y deszelfs magt
fteeds te vermeerderen. De vrye Friezen be-
zweeken vóór hem niet in de moedige .ver-
deediging hunner voorregten ; maar bragteh
het zo verre , dat hunne toenmaalige Staats-
gefteldheid fchooner fcheen , dan de tegenwoordige.
De Hollanders Haagden niet zo wel
in het afweeren der overheerfching : want karel
liet zich niet ligt neêfzetten. Hy voerde
wreede ftraffen in tegen de opgaande Her-
Vorming , en befloot tevens , in den jaare
15 4 4 , zyn gezag te doen gelden , dewyl
hy meer gelds noodig b a d t, om den oorlog
tegen Frankryk te voeren.' Deenen en Engel-
fchen werden nu zyne helpers ; maar daar
hy den tyd met ’t belegeren van Steden Heet,
liep het plan , om in ’t hart van dat Ryk te
dringen, te niet. ------rené van chalon, Prins
van Oranje en Stadhouder deezer Gewesten,
raakte om hals in ’t beleg van St. D e jie r ,
en l ie t , by uiterften wil , zyne goederen aan
Willem van Nassau , een kind van elf jaa-
ren , dat tot ’s Lands verlosfmg opgroeide.
V . Dan won karel niet veel in dien
oorlog ?
A . N e en , en daarom kwam hy tot den
vrede ; doch voorüaamelyk om Hervormden en
Turken (hoe wél voegen die byéén!) te gelyk
te beflryden. Den oorlog in Duitschland tot
nadeel der eerften geëindigd hebbende , voerde
hy veertigduizend ruiters op de grenzen on-
zes^ L an d s , en lag dus den grondflag van
die overheerfching , waarop zyn Zoon de
dwinglandy bouwde. Toen hoopende zyne
magt verder te zullen uitbreiden , fmolt hy
twee onderfcheiden’ Ampten te zamen, en
maakte maximiliaan , Pleer van Beveren,
Stadhouder en Admiraal; vermeerderde, hoewel
buiten oorlog , de belastingen ; en hegtte de
'Nederlanden aan het Duüfche Ryk , dat i s ,
I a zy