Quàque per Ifiyricum Taulântiùs incoia litus
Exiguos habitat non' uilo nomine mùrós,
Turbidus iftceffit télis - ille æquorè veéiüs
Nunc & Phæàcufh, Tefprotiaque arva laceflens
Epiràm caffis luftrabat futilis aüfis *
Hinc & Anaôïoria figna oftentàvit in ora*
Ambraciofque -fitfusy Pellèaquè litorà bello
Perfundit rapido pòpulit Vada fervida remis
Leucar«,- & Phoebi vidit citus Aòlia tempia*
Nec portuS Ithacæ, Laèrtia regna, Samenqtie
Liquit inacceflam, fluÒluque fonantia canp
Saxa Gephalenum, & fcopulofis Neriton arvis» 1
Il le etiam PeloptS ’ fedes & Achaia adire -
Mcenia gavifus, :tnftem Galydpna Dian«,
Cffineàfque dómosGuretica teda fubìbat,
Promittens conìfà Hefperiam fua prælia Graiis.
Tum lufiràtà Ephyre* Patr«<|ùe, & regia Pleuron,
Parnaflufque bice'ps, Phoebpque loqueptia faxa.
Ac fæpe :ad patrios bello revocante penates,
Quum modo; Sarthàticus regna infefiaret Oreftes,
Alpera nane Dolopum vis èxundàlTet in agros :
Incepto tarnen haud facili? defiliere vano,
Belli per Graias-umbrain circumtufit oras.
Donec nunc- pelago, nunç terrà ex:utuV orni fit
Spem pofitam in Tyriis, & füpplex foedera lanxit
Dardapa, nee legeni regno, 'accepiife refùgit.
Tunc & Tyndarii Latiàs fortuna Tarenti
Auxit opes, laudemque fimul. narri "perfida tandem
Urbs Fabio deviòla leni, poftremusin armis
Dudoris titulus cauti, folettia tutum
Tum quoque adepta decus, captis fine fànguine rfiuris,
Namque ut compertum, qui Pùnica figna regebat ,
Fenfinça exuri fiamma, tacitufqùè quiete
Exin virtuti placuit dolus, ire forori
( Nam caftris erat in Rutulis ) • germanus àmatæ
Cogitur, & magnis: mufiebria vincete corda
Pollicitis, fi reclufas tranfmittere portas
Concédât Libycus redor : vorique potitus
Evido Fabius Poeno, circumdata telis
Incufiodita penetravi; mcenia node>
Sed quifnam ayerfos Phcebum tunç jüngere ab urbe
Romulea dubitàret equos, qui'tempore eodern
Marcellum acciperet letum oppetiilTe fub armis ?
Moles illa viri, calidoque habitata Gradivo
Pedora, & haud uliis umquam tremefada periclis,
Heu quantum Annibalem clara fradura ruina
Procubuere. jacet campis Carthaginis horror:
Forfan Seipiadæ confedi nomina beili:;;
Rapturus, fi quis paulum deus adderet «vo.
Collis Agenoreùtir'dirimebat ab àggere valium
Aufonio, Dauni Mavors confederat arvis.
Curarum cornes, & fummi Çrifpinus honoris
Marcello focius, communia bella çiebat.
Ad quem Marcellus : Geftit luftrare propinquas
Mens filyas-, medioque viros irriponere monti,
Ne Libys'occulris tumulum prior occupèt aufisr>
Si cordi eft,r te participent, Grifpine, laboris
Effe velini, numquam delunt confulta duobus.
Hæc ubi (edere, ardeqtes attollere fefe
Jamdudum çertant in equos, Marçellus ut arma
Aptantetfi narum adfpexit, læturnque tumulto,
Vincis, ait* poÌlros mirando ardore vigores,
Sit præmaturus felix labor : urbe Sicana
Qualem-te vidi, nondum permitteret ætas
Quum tibi bella,- meo tradantem prælia vultii!
Huc decus, huc noftrum, lateri te junge paterno,
Et me difee novum Marteni tentare magifiro.
Tum pueri colla ampledens fic pauca protàtur :
Summe deum, Libyco , faxis, de prsefide vidor
His humeris tibi opima feram : Nec plura,; iereno
Sanguíneos fudit quum Jupiter zthere rores,
Atque "atris arma adlperlìt non profpera guttis,
Vixdum finitis inttàrant vocibus ardas
Letiferi collis fauces, quum turba voìucres
Invadunt Nómades j^culis, urmboque feruntur
/Ethereó fìmiies, exea, fundente latebra
Armaros in bella globos. circumdata pofiquam
Nil reliare videt yirtus, quod debear ultra
JamSuperis, magnum fecum portare fub umbras
Nomen mortis avet: tort« nunc eminus hall«
Aldus, infurgit, nunc f«vit cominus enfe.
Forfan & enaflet rapidi (reta Leva perieli, ‘
Ni telum adveifos nati veniflet in artus.
Tum patri« rremuere manùs , laxataque iudu
Fluxerunt rigidis arma infelicia paintis.
Obvia nudatutn tranfmittit lancea pedus,
Labenfque imprefib fignavit gramina mento .
At poílquam Tyrius l«va inter pr«lià dudor
ínfixum adverfo vid it: fub pedore telum
Immane exclamat : Latias, Carthago j timere
Define jam leges : jacet exitiabile nomen,
Aufonii columen regni : fed dextera rióílr«
Tam fimilis non. obfpuras mittàtur ad umbras.
; Magnanima invidia virtus c^ret> alta fepulcri
Protinus exllruituf* cafioque edùcitur ara.
Gonvedant iilvis ingentia robora : credas
Sidonium cecidifle ducem; tum thura dapefque
Et fafcesy clvpeufque v i li , pompa ultima ferrur.
Ipfe facem fubdens, Laus, inquit, parta perennis,
Marcellum abflu'limus Latio : ;deponere forfan
Gens Italum tandem arma velit.* vds ite fuperbaj
Exfequias anima?, &■ cinerem donate fupremi
Muneris ofticio: numquam hoc tibi, Roma, negabili
Quod virtute viri titulis decorare fepulcrum
Ingenti? bello liceat, nomenque futuros
jTternum in Rutulos poifis mandaré. nepotesT
Alterius par, atque eadpm fortuna laborum
Confulis : exanimum lonipes ad figna revexit.
Talia in Aufonia, fed non ell tabs Iberis
Armorum eventos campisir Cartháginis omnes
Per fubipum raptas pernix vidoria late
Terruerat gentes , ducibus fpes una falutis
Si focias jungant vires , ingeiitibus orfum
Aufpiciis juveném’, ceu parria geilet in armis
Fulmina, fublimi vallatam vertice montis
Ex oculis urbem, cumulatam llrage virorum,
Non toto rapuííTe efié, quum'Mártius'ille
Annibal interea confumto verterit anno,
Nec pube «quandam nec opum ubertate Saguntum*
Proximus appficito faxofis aggere filvis
Tendebat; fratris fpirans ingentià fadà.
Afdrubal, hinc robùi, mixtulqué rébéllibus Àfris
Cantaber, hinc volucri Mauro pjsrnicior Aftur.
Tanraque majefias' terra redoris íbera,
Annibalis quantus Lau’-enti terror in. ora..
Forte dies prifeum Tyriis folennis honòrem
Rettulerat, quo primum órli Carthagihis a’Ir«
Fundamenta, novàm ccepere mapaìibù? ùrbem.
Et i«tus repetens gèntis primordia1 dudor
Feda coronatis agiràbaf gaudi a fignis j.- ’
Pacificans divos. frarernum l«na nitebat
Demifla ex humeris donum, quàm- foederis àrdi
Trinaitin
a c r iu s Libyco rex inter munera pignus
Jilerat, iEoIiis geftatum infigne tyrannis.
Aerata puerum rapiebat in «thera penna
p|r nubes aquila, intexto librata volani.
Btrum ìngens juxta, quod acus fimnlavit in pflro,
Q c lo p um domus: hic recubans manantia tabo
(jirpora letifero forbet Polyphemus hiatu :
Chea, frada jacent, excufiaque morfibus offa.
Ij^e manu extenta Laertia pocula pofeit,
pfrmifcetque mero rudatos ore cruores.
clnfpicuus Siculi Tyrius fubteminis arte
3 amineas pacem Superum pofeebat ad aras :
Ecce inter medios hofiilia nuntius arma
madrupedante invedus equo adventare ferebat •
mirbat« mentes, imperfedufque deorum
Cifit honos, ruptis linquunt altaria facris,
Cauduntur vallo, tenuemque ut rofeida mifit
Ldcem aurora polo, rapiunt certamina Martis.
Aldax Scipiad« ilridentem Sabbura cornum
E«epit, gemin«que acies velut ornine mot«.
E|:lamat Latius dudor, Prima hofiia vobis ,
Sacrati manes , campo jacet : en age, miles,
Itipugnam & caedes, qualis lpirantibus ire
Adifueras duci bus, talis rue. Dumque ea fatur^
Iiflumbunt. Myconum Lenas, Cirtamque Latinus,
E|Thyfdrum Maro, & inceilum Catilina Nealcen
Gffman« thalamo obtruneat, cadit obvius acri
Klralo Nafidio, Libyc« regnator arenas.
Tlquoque Pyrenes vidit conrerrita tellus
Pefmixtum Poenis, & vix credenda furentem,
Mignum Daidani«, Lasìi, decus, omnia felix
C f natura dedit, nullo renuente deorum.
Ill| foro auditus quum dulcia folveret ora,
JEquabat Pyli« Neleia mella fened«.
llli ubi fufpenfi patresr & curia vocem
Pqfceret, ut cantu, ducebat corda fenatus.
Idem quum fubitum campo perfirinxerat aures
Mlrmur trifie tub«, tanto fervore ruebat
lnfcugnam atque acies, ut natum ad fola liqueret
B.dla: nihil viras peragi fine laude placebat.
Tipc e furtiva tradantem pnelia luce
Deiecir Galam . facris Carthaginis illum
Sulpofito mater partu fubduxerat olim.
Seq flant nulla diu deeeptis gaudia divis.
Ttàic AÌàbim, Murum, atque Dracen, demifit ad umbras,
Fanineo clamore Dracen extrema rogantem.
Hm’us cervipem gladio inter verba precefque
Amputai, abfciifo durabant murmura collo •
Amnon dudori Libyco par ardor armis.
F®ndofi collis latebras ac faxa capefiìt
A®a, nec esdes extremave damna mpvebant
AJninis.- Italiam profugus fpedabat & Alpes
S p i a magna fug«. tacitum dat teffera fignum ,
SpilTa in colles pugna filvafque ferantur
|®>erfi, & fummam, quicumque evaferit, arcem,
^»^nes eulmenque perat. tum pnmus honore
Ainorum exuto, & parma celatus lbera
a i •°nteSa^ t ’ arclue v°lans palanria linquit
‘ *lmÌna* defertis Latius vidricia figna
-m^es ca^r‘s • non recepta
Jts uHa partum pn’d e , tenuirque moratas
- i l utLibycus dudor providerat, iras.
■iminei velini deprenfus gurgiris undis
Parte ingninibus cauflaque perieli
Jiirat intento pr.rd« fibyr avius h(»fie.
occultis P.oenus pofiquam abditur umbri?
Saxofie fidens filv«, majora petuntur
Rurfus; bella retro, & fuperari cerrior hofiis.,
Pyrenes tumulo clypeum cum cannine figunr,
A sdRUBALIS SPOLIUM GRADIVO SCIPIO VICTOR.
Terrore interea polito trans ardua montis
Bebrycia populos armabat Pcequsr.in,aula,
Mercandi dextras Iargus, belloque parata
Prodigere in bellum facilis: praemilfa feroces
Augebant animos argenti pondera & auri
Parta metalliferis longo difcrimine terris. ;
Hinc nova complerunt haud tardo milite cafira
Venales anim«, Rhodani qui gurgite gaudent.
Quorum ferpit Arar per rura pigerrimus und«.
Jamque hieme adjeéìa mitelcere coeperat annus:
Inde iter ingrediens rapidum per Celtica rura,
Miratur domiras Alpes, ac pervia montis
Ardua, & Hercules qu<erit vefiigia plant«,
Germanique vias divinis comparar aufis .
: Ut vero ventum in culmen, caflrifque réfedit
Annibalis: Quos Roma, inquit, qups aitius, oro,
. Attollit muros? qui poli h«c mcenia fratri
Viòla meo ftent incolumes;? fit.gloria dextrae
Felix tanta precor, neve ufque ad fiderà adifle
Invideat I«vus nobis deus . Àgmine celfo
Inde alacer, qua munitum declivis ab alto
Agger monfirat iter, properatis devolat armis.
Non tanto ftrepuere metu primordia belìi.
Nunc geminum Annibalem , nunc jaàant bina coire
Hinc atque bine cafira , & pafios per profpera beila
. Sanguine duélores Italo conjungere Martem ,
Et duplicare acies : venrurum ad moenia curfii
r Hofiem precipiti, & vifurum h^repria port«
Spicula Èlifieis nuper contorta lacertis.
His (uper infrendens^ fic fecum Oenotria tellus ;
Tantqne, heu Superi, fpernor contemta furore
Sidom« gentis, qu« quondam, feeptra timentem
Nati Saturnum nofiris confidere in oris
Et regnare dedi ? decima h;ec jam vertirur «fias
Ex quo prorerimur: juvenis* cmiTolaiTuperfunt-
In ùuperos bella, extremo de litore rapta
Intulit arma mihi, temeràtifque Alpibus ardens
In noftros defeendit agros. quot corpora rexi
C s onan, heu ilratis toties defojmis’ alumnis ?
Nulla mihi floret baccis felicibus arbor,
Immatura feges rapido fubeiditur enfe,
Culmina villarum nofirum1 delapfa feruntur
In gremium, fcEdantque ;fuiis mea regna ruinis«
Nunc etiam , vaftis qui nunc iefe intulit oris
Perpetiar miferas qu«renrem exurere belli
Relliquias. tum me feindat vagus Afer aratro,
Et Libys Aufoniis commendet femina fulcis ,
Ni, cunéla exiultant qu« latis agmina campis,
Uno condidenm tumulo. Dum rafia ver-fat,
Et thalamos claufit nox atra hominumque deumque
Tendit Amyclei pr«ceps ad cafira nepotis.
is tum Lucanis cohibentem fìiiibus arma
Poenum, vicini fervabat cefpite valli.
Hic juvenem adgreditur Lati« telluri? ima«o.*
Clauforum decus, atqpe erepto. maxima Rom«
Spes Nero Marcelb? -rompe atque expelle quietem:
Magnum aliquid tibi, fi patri« vis addere fatis,
Audendum efi, quod depulfo quoque meenibus bolle
Vidores fecilfe tremant. fulgeritibus armis
oenus inundavir campos, qua Sena relidum
iallorum a pppulis fervat per fecuia nomen.
'Ji propere alipedes rapis ad certamina turmas
Serus