iB i f . P A P IN I I S T A T U
Incorrupta rogat • nunc anxius omnibus ans
Ulacrimat, fignatque fores, & peöore terget
Li mina. nunc magni vocat exorabile numen
Cafaris. neu durus Fati tenor! eft ne quod illi
Non iiceat ? quanta poterant mortalibus anuis
Accelfifle mora, fi tu pater omne teneres
Arbitrium ? cceco gemeret Mors ciaufa barathro,
Longius & vacua pofuiflent ftamina Parca •
Jamque cadunt vuitus oculifque noviflimus error,
Obtulaque aures, nifi cum vox fola mariti
Nofcitur. illum unum media de morte reverfa^
Mens videt: illum agris circumdat fortiter ulnis
Immotas obverfa genas, nec fole fupremo
Lumina, fed dulci mavult fatiare marito.
Tunc fic unanimum moriens folatur amantem :
Pars anima vidura mea, cui linquere pofiim,
O utinam, quos dura mihi rapit Atropos annósi
Parce precor lacrimis, favo nec concute plandu
Pedora, nec crucia fugientem conjugis umbram •
Linquo equidem thalamos ( falvo tarnen ordine ) mceftos,
Quod prior exegi longa potiora feneda
Tempora, vidi omni te pridem in flore nitentem,
Vidi alta propius, propiufque accedere dextra:.
Non in te fatis, non jam caleflibus ullis
Arbitrium, mecum ifta fero, tu limite coepto
Tende libens. factumque latus, Geniumque potentem
Irrequietus ama. nunc, quod cupis ipfe juberi,
Da Capitolinis aternum iedibus aurum,
Quo mteat facri centeno pondere vuitus
Cafaris, & propria fignet cultricis amorem .
Sic ego nec Furias, nec deteriora videbo
Tartara, & Elyfias felix admittar ad oras.
Hac dicit labens, fociofque ampleditur artus,_
Harentemque animam non triftis in ora mariti
TranftuUt, & cara preflit fua lumina dextra,
A t juvenis magno flammatus pedora luiiu,
Nunc implet favo viduos clamore penates:
Nunc ferrum laxare cupit: nunc ardua tendir
In loca: vix retinent comites : nunc ore ligato
Incubat amiflae., merfumque in corde dolorem
Savus agit. qualis confpeda conjuge fegnis
Odryfius vates pofìtis ad Strymona pieci : is
Obftupuit, triflemque rogum fine carmine flevit.
Ille etiam certe rupiflet tempora v ita ,
Ne tu Tartareum Chaos incomirata fubires
Sed prohibet mens fida Duci, mirandaque facris
Imperiis, & major amor. quis carmine digno
Exequias, & dona mala feralia pompa
Perlegat ? omne illic ftipatum examine longo
Ver Arabum Cilicumque fluit, florefque Sabati,
Indorumque atfura feges, prarepraque templis
Thura, Paladini fimul Hebraique liquores,
Coryciaque coma, Cynarejaque germina: & altis
Ipfa toris Serum, Tyrioque umbrata recumbit
Tegmtne, fed toto fpedatur in agmine conjux
Solus : in hunc magna fleduntur lumina Roma,
Ceu juvenes natos fuprema ab bulla ferentem :
■Is dolor in vultu , tantum crinefque, genaque
Nodis habent. illam tranquillo fine folutam,
Felicemque vocant, lacrimas fudere marito.
Eft locus ante urbem, qua primum nafcitur ingens
Appia; quaque Italo gemitus Almone Cybelle
Ponit, & Idaos jam non reminifcitur amnes,
Hic te Sidonio velatam molliter oftro
Eximius conjux ( nec enim fumantia bulla
Clamoremque rogi potuit perferre ) beato
S I L V A R . U M LIB. V,
Compofuit, Prifcilla, toro, nil longior atas
Carpere, nil avi poterunt vitiare labores
Siccatam membris . tantas venerabile marmoc
Sepit opes. mox in vatias mutata novaris
Eflìgies : hoc are Ceres, hoc lucida Gnoflis.
Ilio Maja tholo, Venqs hoc non improba faro,
Accipiunt vultus, haud indignata, decoros
Numina. circumllant famuli, confuetaque turba
Obfequiis, tum rite tori, menfaque parantur
Aflidue : domus ifta , domus : quis trifte fepulchruui
Dixerit? hac merito vifa pietate mariti,
Protinus exclames.- Eft hic, agnofco, mini(ler,
Illius, sterna modo qui facraria genti
Condidit, inque alio pofuit fua fiderà calo
Sic ubi magna novum Phario de litore puppis
Solvit iter, jamque innumeros utrimque rudentes,
Lataque veliferi porrexit brachia mali,
Invafitque vias, in eodem angufta phafelus
fliquore, & immenfi partem fibi vendicai Aulir!,
Quid nune immodicos, juvenum lecliflime, fletus
Corde foves, longumque vetas exire dolorerai
Nempe times, ne Cerbereos Prifcilla tremifcat
Latratus? tacet ille piis. ne tardior adfit
Navita, proturbetque vadis ? vehit ille merentes
Protinus, & Manes placidos locat hofpite cymba,
Ptaterea fi quando pio laudata marito
Umbra venir, jubet ire faces Proferpina latas,
Egreflafque facris veteres Heroidas antris
Lumine purpureo triftes laxare tenebras,
Sertaque, & Elyfios anima proflernere flores .
Sic Manes Prifcilla fubit, ubi fupplice dextra
Pro te fata rogat, reges tibi triftis Averni
Placat, ut expletis humani finibus avi
Pacantem terras dominum, juvenemque relinquas
Ipfe fenex: certe jurant in vota forores.
II. P r o t r e p t i c o n a d C r i s p i n u m .
RUra meus Tyrrhena petit, faltufque Tagetls
Crifpinus. nec longa mora eft, aut avia teli#
Sed mea fecreto velluntur pedora morfu,
Udaque turgentes impellunt lumina guttas;
Ceu fuper ÌEgeas hiemes abeuntis amici
Vela fequar , fpedemque ratem jam feflus ab alti*
Rupibus, atque oculos longo querar aere vinci.
Quid fi militia jam te, puer inclyte , prima
Clara rudimenta, & caftrorum dulce vocaret
Aufpicium, quanto manarent gaudia fletu?
Quofve darem amplexus? eriamne optanda propinqui!
Triftia? & oclonos bis jam tibi circuit orbes
Vita; fed anguftis animus robuftior annis,
Succumbitque oneri, & mentem fua non capit
Nec mirnm : non te feries inhonora parentum
Obfcurum proavis, & prifca lucis egentem,
Plebeia de ftirpe tulit, non fanguine cretus
Turmalì, trabeaque Remi, nec paupere davo
Auguftam fedem, & Latii penetrale fenatus
Advena pulfafti, fed precedente tuorum
Agmine. Romulei qualis per jugera Circi,
Cum pulcher vifu, titulis generofus avitis
Expeitarur equus, cujus de ftemmate longo
Felix emeritos habet admiflura parentes.
Illum omnes acuunt plaufus, illum ipfe volanteul
Pulvis, & incurva gaudent agnofcere meta.
Sic te, dare puer, genitum (ibi curia fenfir,
Primaque patritia claufit velligia luna. |
Rj0I Tyrios ex more finus, tunicamque potente»
Muovere humeri. fed enim tibi magna parabat
AÌ titulos exempla pater. quippe ille juventam
pfotlnus ingrediens, pharetratum invafit Araxem
BjUioer, indocilemque fero fervire Neroni
jjfmeniam. rigidi fummam Mavortis agebat
(Vrbalo, fed comitem belli, fociumque laborum
Ille quoque egregiis multum miratus in armis
BÉanum, atque ¡Hi curarum afperrima fuetus
Cèdere, partirique metus. quod tempus amicum
Fraudibus, exerto quasnam bona tempora bello,
Q8as fufpeda fides, aut qua: fuga vera ferocis
Armerai : Bolanus iter prenofle timendum :
Bolanus tutis juga quserere commoda caftris.
Melari Bolanus agros : aperire malignas
Tot veprum nemorumque moras, rantamque verendi
Méntem implere ducis, juflifque ingentibus unus
Suficere. ipfa virum norat jam barbara teilus:
Ille fecundus apex bellorum, & proxima caflis.
SièfPhryges attoniti, quamquam Nemesea viderent
Arili, Cleonsufque acies impellerei arcus
Psinante Alcide, tamen & Telamona timebant.
Ditte puer : nec enim externo monitore perendus
Vi|utis tibi pulcher amor : cognata miniftret
Laus animos: aliis Decii reducefque Camilli
Monrtrentur; tu difce patrem, quanrufque nigrantem
FWflibus ocdduis, feflbque Hyperione Thulen
Intrarit mandata gerens, quanti;fq-ue potentes
Mille urbes Alia: forrito rexerit anno,
Imperium mulcente toga, tibi talia, pronis
Afbus, bare certent tibi conciliare propinqui:
Hic!iterent comites prscepra, fenefque paterni.
Jatnbu; alio moliris iter, nec defide pafiìi
I» a r a s . nondum valida: tibi figna juvents
Irrepfere genis, & adhuc decor inreger s v i .
Neéìgenitor juxta. fatis namque hauftus iniquis
Oc|dit, heu geminam prolem fine prafide linquens
Neijfaltem teneris oftrum puerile lacertis *
Eruit, albentique humeros induxit amidu .
Qoem non corrumpit pubes e Arena ? novsque
Iaibqrtas properata toga; ? ceu nefeia falcia
Sil\| comas tollit, fruflumque expirat in umbras .
At|!bi Pieri® tenero fub peélore cure,
Et ludor, & dodi legem fibi dicere mores.
T i* hilaris probitas & frous tranquilla, nitorque
E»wne confine tenens, pietafque per omnes
D#n(ata modos. squsv* cedere fratrl,
Mirarique patrem, mifera;que ignofeere marri.
Admonuit fortuna domus. tibine illa nefanda
FAiP’ leta.lefilue manu camponere fuccas '
EWuit? q u i voce pores prsvertere morfus
"®ntum, atque omnes vultu placare novercas?
tntStare iibet Manes, meritoque precatu
p S ns *nferre rogis» fed te , puer eptime, cerno
eilentem luftts, & taiia elida parantem :
p » Precor cilieri : forum iUud, & ira nocentum
.araum, crmtenque Dei, mortalia quifqqis
«ora lero vtdet, nec primo in limine fillit
Erta“.* -n ' um > at<Iue animos infanda parantes.
Mf dat tifo dtes sv o , ne pollerà credant
»jfS : “P5 certe taceamus ; & obrura multa
P £e§1 proptis patiamur crimina genris.
n ^ffinas ’ ^°*ninum cui cura fuorum .
Ouem ,'-eta,S aUl^ore re^‘r> tetrafque reviGt,
Ultio o^in0? " 16 nefa-S ‘ fat‘S h ic’ ,acr!mandaquenobis
ìj * 1 fevas utinam exorare liceret
Eumenidas, timidsque avertere Gerberon umbre,
Immemoremque tuis cltius dare mantbus amnem •
Made animo juvenis: fic crefcunt crimina matris*
Nec tantum Pietas, fed protinus ardua Virtus
Affedata t ib in u p e r cum forte fodalis
I inni e ri re folfo palleret crimine fams ,
Erigeretque forum, fuccindaque judlce multo
Surgeret, & caftum vibraret Julia fuimen ;
Tu quamquam non ante forum legefque feveras
Paflus, fed tacita ftudiorum occultus in umbra,
Defenfate metus, adverfaque tela fubifti
Pellere inermis adhuc, & tiro, paventis amici.
Haud umquam tales adfpexir Romulus anuos,
Dardaniufque fenex , medii beliate togata
Strage fori, ftupuere Patres tentamina tanta,
Conatufque tuos r nec te reus ipfe timebat.
Par vigor eft membris, promtaeque ad forila vires
Sulficiunt animo, arque mgentia julfa fequuntur.
Ipfe ego te nuper Tiberino in litore vidi,
Qua Tyrrhena vadis Laurentibus situar unda,
Tendentem curtus , vexantemque ilia nuda
Galee ferocis equi, vultu dexttaque, minacem ■
(Si qua fides didis) ftupui, armatumque putavi,
Getulo fic pulcher equo, Trojanaque quafians
Tela, novercales ibat Venator in agros
Afcanius, miferamque patri flagrabat Elifam.
Troilus haud aliter gyro leviore minantes
Eludebat eqnos. aut quem de turribus alris
Arcadas Ogygio verfantem in pulvere metas
Spedabant Tyrre non torvo lumine marres.
Ergo age, nam magni Ducis indulgenria pulfot,
Certaque dat votis hilaris velligia frater,
Surge, animo & fortes caftrorum concipe curas.
Monftrabunt acies Mavors , Adsaque virgo :
Fledere Caftor equos, humeris quatere arma Quirinus.
Qui tibi tam tenero permifit plaudere collo
Nubigenas clypeos, intadaque esdibus arma.
Quafnam igitur terras, quem Caflaris ibis in orberai
Ardoofne amhes , & Rheni frada natabis
Flurnina? an aediferis Libya: fudabls in arvis ?
An juga Pannonix, mutatorefque domorum
Sauromatas quaties ? an te feptenus habebit
Ifter? & undofo circumflua conjuge Peuce?
An Solymum cinerem, palmetaque capta fubibis
Non fibi felices filvas ponentis Idumes?
Qupd fi te magno teilus frenata parenti
Accipiat, quantum ferus exulrabit Araxes !
Quanta Caiedonios attollet gloria campos !
Cum tibi longxvus refèret trucis incoia terre :
Hic fuetus dare jura parens : hoc celpite turmas
Aftàri: nítidas fpeculas., caftellaque longe
Afpicis? ille dedit, cinxitque hac meenia folfo:
Belli gens buie dona Deis, iu.i'c tela dicavit •
Cernís adhuc tirulos ; hunc ipfe vacantibus armis
Induit, hunc regi rapuit thoraca Britanno.
Qualiter in TeucEos vidricia bella pareotis
Ignotum Pyrrho Phoenix narrabat Achillem.
Felix qui viridi fidens optata juventa
Durabis quafeumque vias, vallumque fubibis.
Forfau & ipfe latus (fic numina principis adiint ')
Cindus, & unanimi comes indefeflhs amici,
Quo Pvlades ex more pius, quo Dardaua geflxt
Bella Meamriades. quippe ha;c concordia vobis,
Hic anaor eli, duretque precor. nos forrior xras
Jam fogit, hinc votis animum, precibufque juvabo.
Hei mihi, fed ccetus folitos fi forte ciebo,
Et