Et Ligurum horrentes coni, parmsque relata;
Hifpana de gente rudes, Àlpinaque gaffa.
Sed poilquam clades patefecit & horrida bella
Orantum fqualor, praffenfque adftare Sagunti
Ante ocùlos vifa eir extrema precantis imago j
Tum fenior moefto Sicèris fic incipit ore:
Sacrata gens clara fide, quam rite fatentur
Marte fatam populi ferro parere coa&i :
Ne créde emenlos Ievia ob difcritnina pontum.
Vidimus obféffam patriam, murofque trementes:
E t , quem infana treta, aut ccetus genuere ferarutu,
Vidimns Annibalem : proeul bis a mcenibus oro
Arcete,' o Superi, noftroque in Marte tenete
Fatifera; juvenem dextra;: qua mole fonantes
Conjicit ille trabes ? & quantus crefcit in armis
Trans juga Pyrenes? medium indignatus Iberum
Excivit Calpen, & merfos Syrtis • arenis |
Molitur pòpulos, majoraque mcenia qusrit.
Spumeus hic medio qui fugit ab a;quore fluétus,
Si prohibere piget, veftras eflringet in urbes.
An tanti pretium motus, ruptique per enfes
Foederis, hoc juveni jurata in bella ruenti
Creditis, ut ftatùat fuperata jura Sagunto?
Ocyus ite viri, & nafcentem exftinguite flammam ,:
Ne fera; redeaht poft auéìa pericula cura.
Quamquam o , fi nullus terror, non obruta jam nun
Semina fumarent belli : veiìraene Sagunto
Spernendum confahguineam protendere dextram?-
Omnis Ibèr ràpidis, omnis fera pallia turmis,
Omnis ab seftifero' fitieris Libys imminet axe.
Vos per culta diu Rutula: primordia gentis, '
Laurenremque larem, & genitricis pignora Troja;
Confervate pios, qui perfnutare coafli
Acrifioneis Tiryhthia culmina muris.
Vos etiam • Zanclen Sìculi contra armatyranni
3uviffe egregium : vòs' & Campana tueri
Mcenia, depulib Samnitum' rpbore, dignum
Sigeis duxiitis ayis : vetùs incoia Dauni
Teiìor vos fòntes, & ftagtia arcana Numici .
Cum felix nimium dimìtteret Ardea pubent
Sacra domumqueferens, & avi penetralra Turni,
Ultra Pyrenem Laureritia numìna vexit. '
Cur, ut decifa atque avulfa e córpore membra,
Defpiciat, vefìerquè luat cur feedera fanguis?
Tandem ut finita vóces ( miferabile vifu )'
Affigunt pròni fqualenria corpora terree;
Inde àgitant confuita parrés : curafque fatigant.
Lentulus ut cernens àccenfse tefta Sagunti, '
Pofcendum poena; juvenem, celérique negantis
Exuri bello Ca.rtfiaginis arva jubebat.
Aft Fabius cauta fpeculator mente futuri,
Nec latus dubiis, parcufque laceiTere Martem,
Et melior claufo bellum producere ferro,
Prima fuper tantis rèbus penfanda dùcifne
Cceperit arma furor, patres an figna moveri
Cenfuerint: mittique viros qui exaiìa reportent.-
Providus ha;c, ritu vatis j furìdebat ab alto'
Peétere pramèditans Fabius furgeiitia bella'.
Ut faepe e celia grandasvus puppe magifter
Profpiciehs' fignis venturóni iti carbafa Corum,
Summo jamdudum fubftringit lintea malo.
Sed lacrima;, atque ira mixtus dofoT i’mpufit omttes
Precipitare latens fatum : leftìque fenato,
Qui duflorum adeant: fi perftet furdus in àrmts
Pa&orum, vertant inde ad Carthaginis arccs:
Nec divunroblhis indiceFe bella-morentur.
L I B E R I I .
CJEruleis provecìa vadis jam Dardana puppis
Triftia magnanimi portabat jufla fenatus,
Primorefque. patrum. Fabius, Tirynthia proles,
Ter centum memorabat avos, quos turbine Martis
Abftulit una dies, cum fors non equa labori,
Patritio Cremerà maculavic ianguine ripas.
Huic comes acquato fociavit munere curas
Publicola, ingentis Volefi Spartana propago.
Is cultam referens infigni nomine plebem,
Aufonios atavo ducebat confale fiiftus.
Hos ut depofitis portum contingere velis
Allatum Annibali, confultaque ferre Senatus,
Jam medio feram bello pofeentia pacem,*
Duéìorifque fimul concept-as feedere pcenas,
Ocyus armatas paffim per lirora turmas
Ofientare jubet minitantia figna, recenfque
Perfufos clypeos, & tela rubentia ca;de. '
Haud diéìis nunc effe locum, ffrepere omnia clamat
Tyrrheme clangore tubse, gemituque cadetitum.
Dum detur, relegant pontum, neu fe addere claufis
Feftinent: notum quid caede calentibus armis,
Quantum ir<g„liceat, motufve quid audeat enfis .
Sic ducis adfatu per inhofpita litora pulii,
Converfo Tyrios petierunt remige patres.
Hic alto Pcenus fundentem vela carinam
Infequitur,. verbis acuens trepidantia caftra .
Noiìruiir ferre caput parat illa per tequora puppis :
Heu casc^ mentes, tumefkitaque corda fecundis !'
Armatum Annibalem poens petit impia'tellus.
Ne depofee, adero: dabitur tibi copia noftri
Ante expe&atum : portifque focifque timebis ,
Qua; nunc externos de.fendis I Roma, penates *
Tarpejós iterum feopulos , praeruptaque faxa
Scandatis licet, & celfam migreris in arcem,
Nullo jam capti vitàm penfabitis auro.
Incenfi di&is animi, & furor additus armis »
Condirur extemplo telorum nubibus iether,
Et denfa refonant faxorum grandine turres.
Ardor agit , proveéìa queat dum cernere muros,
Inque óculis profuga Martem exercere carina: „
Ipfe aurem incenfas promiffa piacula turmas
Fla^itat infignis nudato vulnere du&or :
Ac repetens qu^ftus furibundo perfonat ore:
Pofcimur, o focii, Fàbiufque e puppe catenas
Oftentat, dominique vocat nos ira Senatus.
Si taedet capti, culpandave movimus arma,
Aufoniam ponto propere revocate carinam.
Nil moror : ^n viniìa lacerandum tradite dextra.
Nam cur Eoi deduóìus origine Beli
Tot Libya; populis, tot circumfufus Iberis
Servirram perferre negem? Rhateius immo
Imperet «témum, & populis, feclifque propaget
Signa ferox: nos jufla virum nutufque tretrramus.
Effundunt gemitus, atque omina triftia vertuut
In ftirpem iEneadum, ac ftimulant clamoribus iras*
Difcinélos inrer Libycos, populofque bilingues
Marmartcis audax in beila Oénotria fignis
Venerar Hasbite proles Garanrrantis Hiarbx.
A mmone hic genitus, Phorcynidos antra Medufa;
Cinypfiiumque Macen, & iniquo e fole calentes
Battiadas, late imperio fceptrifque regebat :
Cui patrius Nafamon, seternumque arida-Barce,
Cui nemora Autololum, atque infida litora Syrtis
Parebant, nullaque levis Gstulus habena.
• . < Atqu©
Ataue is fundarat thalamos Tritoiude nympha.
Tjnde genus, proavumque Jovem regina ferebat,
E t foa fatidico repetebar nomina luco .
.rominniìP Ha:c ignara v ir i, vacuoque aardi fuupetfaa ccuubb iillii..
Venatu & filvis primos defenderat annos ••
Mon calathis mollita manus , operarave fuio,
liflvnnam, & faltus, & anhelum impellere pianta
Cornipedem, ac ftravifle feras immitis amabat.
duales Threiciae Rhodopen, Pangsaque lultrant
cfxofis nemora alta jugis , curfuque fatigant
Hebrum, innupta manus, fpreti Ciconefque, Getaeque,
tìt Rhefi domus, & lunatis Biflones armis.
Èr»o habitu infignis patrio , religata fluentem
Hefperidum crinem dono, dextrumque feroci
X d a latus Marti, ac fulgenti tegmine kvum
Thermodontiaca munita in praelia pelta,
jumantem rapidis quatiebat enrfibus axem.
Rirs comitum bijugo curru, pars cetera dorfo_
Eertur equi, nec non Veneris jam feedera paflae
Keginam cingunt: fed virgine denfior ala eft.
Ipfa autem gregibus per longa mapalia leftos_
Ante aciem ofientabat equos : tumuloque propinquo
Bum fequitur gyrls campum, vibrata per auras
Spirala contorquens fumma ponebat in arce.
IJanc hafta toties intrantem mcenia, Mopfus
Jon tulit, & célfis fenior Gortynia muris
T e l a fonante fugat nervo, liquidafque per auras
Hri’g it aligero letalia vulnera ferro.
fires erat, serifonis Curetum adveflus ab antris,
yidseos agitare puer levioribus annis
. Pennata faltus adfuetus arundine Mópfus.
Ille vagam caelo divifit faepe volucrem ,
ìlle proeul campo linquentem retia cervum
Vulnere fiftebat, rueretque inopina fub iilu
Ante fera incauto, quam libila poneret arcus.
5ec fe tum pharetra jaflavit juftius ulla,
Eois quamquam certet Gortyna fagittis.
Veruni ut opum levior, venatu extendere vitam
Abnuit, atque arclse res exegere per sequor:
tConjuge cum Meroe, natifque , inglorius hofpes
jnrrarat miferam fato ducente Saguntum .
ftoryti fratrum ex humeris, calamique paterni
fendebant; volucerque chalybs, Minoia tela.
Hic medius juvenum, Maflylas gentis in agmen
Crebra Cydonso fundebat fpicula cornu.
Fai» G r a v ium , audacemque Tyrum, pariterque ruentes
Eifeonem, lsevemque Bagam , indignumque fagitta
Fmpubem malas tam certa occurrere Lixum
Fuderat, & piena traftabat bella pharetra.
H'um vultum intendens, telumque in virginis'Ora,
ipeiertum non grata Jovem per vota^ vocabat •
»lamque ut fatiferos converti ptofpicit arcus,
Oppofito proeul infidiis Nafamonia Sarpe
^torpore, praripuit letum , calamumque volanrem ,
jglum clamat, patulo excipiens tranfmifit hiatu,
3 t t prima ferrum a tergo videre forores.
U M comitis cafum frendens labentia virgo
^wlembra levat, parvaque oculos jam luce natante!
|Krrorat lacrimis, totifque adnixa doloris
^Kiribus, intorquet letalem in mcenia coraum.
^Blla volans.humerum rapido tranfverberat iilu
^ponantis: Doryla, junilis jam cornibus arcus
^ E t du£li fpatium nervi compiente fagitta,
; Excutere in ventos -refoluto pollice' ferrum .
HTum iubitum in vulnus pràceps devolvitur ahis
i Aggeribus muri : juxtaque cadentia membra
Effufi verla calami fulfere pharetra.
Exclamat paribus frater vicinus in armis
Icarus, ulcifcique parat lacrimabile fatum:
Atque illum raptim promentem in przlia telum
Annibai excuifi pravertit turbine faxi.
Labuntur gelido torpeotia frigore. membra,
Deficienfque manus pharetra fua .tela remifit.
At pater e gemino natorum funere Mopfus
Correptos arcus ter moefla movit ab ira:
Ter cecidit dextra , & notas dolor abilulit artes.
Poenitet heu fero dulces liquiife penates,
Arreptoque avide, quo concidis Icare, faxo,
Poftquam avum iemor percufTaque peflora fruftra
Sentit, & , ut tantos compefcat morte dolores,
Nil opis in dextra; valla fe culmine turris
Pracipitem jacit, & delapfus pondere prono
Membra fuper nati moribundos explicat artus.
Dum cadit externo Gortynius advena bello,
Jam nova molitus ftimulato milite Teron,
Alcida templi cuftos , araque facerdos,
Non exfpeflatum Tyriis efluderat agmen ,
Et fera mifcebat relerata pralia porta.
Atque illi non hafla mann, non vertice calfis,
Sed fifus latis humeris, & mole juventa,
Agmina vallabat clava •• nihil indigus enfis.
Exuvia capiti impofita, tegmemque leonis,
Terribilem attollunt excelfo vertice ridlum.
Centum angues idem calatum infigne gerebat
In clypeo, & feflis geminam ferpentibus hydram.
Ille Jubam, Tapfumque patrem , clarumque Micipfam
Nomine avi, Maurumque Sacen, a mcenibus aélos,
Palantefque fuga, praceps ad litora curiu
Egerat, atque una fpumabant aquora dextra.
Nec contentus Idi leto , letoque Cothonis
Marmarida, nec cade Rotbi, nec cade J ugurtha ;
Hasbites currum,‘ & radiantis tegmina lava
Pofcebat votis, gemmataque lumina pelta,
Atque in belligera verfabat virgine mentem.
Quem ruere ut telo vidit regina cruento,
Obliquos detorquet equos, lavumque per orbem
Fallaci gyro campum fecar, ae velut ales
Averfo rapitur finuata per aquora curru.
Dumque ea fe ex oculis aufert, atque ocyus euro
Incita pulveream campo trahit ungula nubem ,
Adverfum late ftridens rota proterit agmen,
Ingerit & crebras virgo trepidantibus haftas.
Hic eecidere Lycns, Thamyrifqqe, & nobile nomen
Eurydamas, clari dedudlum ftirpe parentis,
Qui thalamos aufus quondam fperare fuperbos,
( Heu demess) Ithacique torum : fed enim arte pudica
Fallacis toties revoluto {lamine tela
Deceptus, merfum pelago jaClarat Ulyflem.
Ad Ithacus vero fida prò morte loquacem
Affecit leto, tedaque ad funera verfa.
Gens extrema viri campis deletur Iberis,
Eurydamas Nomados dextra : fuper inilrepit acer,
Et lervat curfum perfradis ollibus axis .
J amque aderat remeans virgo inter pralia, poilquam
Dillringi Terona videt, fevamque bipennem
Perlibrans media fronti, fpolium inde fuperbum,
Herculeafque tibi exuvias Didynna vovebat.
Nec fegnis Teron tanta fpe laudis, in ipfos
Adverfus confurgit equos, villofaque fulvi
Ingerii objedans trepidantibus ora leonis.
Attoniti terrore novo, riduque minaci
Quadrupedes, jadant refupino pondere etìrrum .T
um