Spicula fava fera, telumque in-vulnera Iiquif.
Stridore horrifono penetrantem cufpidis idum
Bellua profequitur, laceramque cruore profufb
Attoilic frontem, & lapfo dat terga magiftro •
Tutn vero invadunt jacuiis, crebraque fagitra,
Aufi jam fperare necem, immenfofque per àrmos,
Et laterum extenfus, venit atra culpide vulnus.
Stat multa in tergo & nigrauti lancea dorfo ,
Ac filvam ingentem concuiTo corpore vibrat,
Donec confuratis longo certamine telis
Concidit, & claufit magna vada preffa mina.
Ecce per adverfum quamquam tardata morantur
Vulnere membra virum, fubit implacabilis amnem
Scipio, & innumeris infeftat cadibus hoftem:
Corporibus, clypeifque fimul, galeifque cadentum
Contegitur Trebia, & vix cernere linquitur undas.
Mezaus jaculo, Geftar profternitur enfe;
Tum Pelopeus avis Cyrenes incoia'Thelgon .
Hinc torquet rapido correptum e gurgite pilum,
Et quantum longo ferri tenuata rigore
Procedir cufpis, per hiantia tranfigit ora:
Pulfati ligno fonuere in vulnere dentes.
Nec leto quaefita quies. turgentia membra
E ridano Trebia, Eridanus dedit aquoris undis .
Tu quoque Lapfe cadis tumulo poft fata negato.
Quid domus Hefperidum, aut luci juvere deàrum
Fulvos aurifera fervantes arbore ramos?
Intumuit Trebia, & ftagnis fe fuftulit imis,
Jamque ferox totum propellit gurgite fontem ,
Atque oirnes torquet yires, furit unda fonoris
Vorricibus, fequiturque novus cum murmure torrens.
Senfit, & accenfa duétor violentior ira,
ft?agnas, o Trebia, & meritas mi, perfide, poenas
Exfolves, inquit ; lacerimi per Gallica riyis
Difpergam rura, atque. amnis tibi nomina demam :
Quoque aperis te fonte premam, nec tangere ripas,
lllabique Pado dabitur. quanara ifta repente
Sldonium infelix rabies te reddidit amnem ?
Talia jaéiantem, confurgens aggere aquarum
Jmpulit, atque humeros curvato gurgite preffit.
Arduus adverfa mole irrumpèntibus undis
Stat du&or, clypeoque ruentem fuftinet amnem.
Necnon a tergo fluilus firidente procella
Spumeus irrorat funimas adfpergine criftas.
Ire vadis, ftabilemque verar decere greflum
Subdu&a tèllure deus, percuflaque longe
Raucum faxa fonant, und*que ad bella patentes
Excits pugnanr, & ripas perdidit amnis.
Tum madidos crines, & glauca fronde revinfium
Attollìt cum voce caput : Pcenafne fuperbas,
Infuper & nomen Trebia; delere minaris?
O règnis inimice meis, tot corpora porto
Dextra fufa tua, clypeis galeifque virorum
Quos maétas, arSatus iter, curfumque reiiqui •
Cade, yides, ftagna alta rubent, retroque feruntur.
Adde modum dextr*, & campis incumne propinquis.
H * c , Venere adjun&a, tumulo fpeélabat ab alto
Mulciber, ohfcur* tedus caligine nubis.
Jngravat,. ad casium fubtatis Scipio palrais.:
Di patrii, quorum aufpiciiaftàt Dardana Roma,
Tahn’ rae leto tanta inter pr*lia nuper
Servaftis? fortuna; aniraam hanc exfcindere dextra
Jndighurn eft vifum? redde o me nate periclis,
Redde h'oitt, liceat bellanti arceflere mortem,
Quatn patri*, fratrique probem. tum percita di&is
Ingemmi Vgnus, & rapidas detrufit w amnem
Conjugis inviai vires. agit undique flammam
Difperfus ripis ignis, multofque per annos
Nutritas fluvio populatur fervidus umbras.
Uritur omne nemus , lucofque effufus in altos
ImmiiTis crepitat vi&or Vulcaniis habenis.
Jamque àmbufta comas abies, jam pinus, & alni:
Jam fólo reftans trunco, dimifit in altum
Populas, adfuetas ramis habitare, volucres.
Fiamma vorax imo penitus de gurgite traftos
Abforbet lárices, fcevoque urgente vapore
Siccus inarefeit ripis. crúor: hórrida late &
Scinditur in rimas, & hiatu rupta dehifeit
Tellus , ac ftagnis alt* federe favilla? .
Miratur pater ajternos ceffare repente
Eridanus curfus, nympharumque intima moeftus
Implevit chorus attonitis u'lulatibus antra.
Ter caput ambuftum conantem attollere, jafta
Lampade Vulcanus merfit fiimantibus undis.
Ter correpta dei crines nudavit arando*
Tutn demum ami fi* vires, & voce precanti
Orantique datum ripas fervare priores.
Ac tandem a Trebia revocavit Scipio feflas
Munitum in collem, Graccbo cormtante, cohortes«
At Poenus multo fluvium veneratus honore
Gramineas undis ftravit focialibus aras.
Nefcius heu quanto Superi majora nioverent,
Et quos Aufoni* lu&us, Thraiìmene, parares.
Bojorum nuper populos turbaverat armis
Flaminiiis, facilifque viro tum gloria belli,
Corde levem, atque aftus inopem contundere gentemJ
Sed labor haud idem Tyrio certaiTe tyranno.
Hùnc l*vis urbi genitum ad fatalia damna
Ominibus , parat imperio Saturnia feflb
Duftorem, aignumque virum veniente ruina.
Inde ubi prima dies juris, davumque regènd©
Invafìt patri*, & fub nutu caflra fuere,
(Jt pelagi rudis, & pontum tradare per artem
Nefcius, accepit mifer* fi jura carin*,
Ventorum tenet ipfe vicem, cundifque proceJlts
Dat jadare ratem : fertur vaga gurgite puppis
Ipfius in feopulos dextra impedente magiftri.
Ergo agitur raptis pr*cem exercitus armis
Lydorum in populos, feaemque ab origine prifei
Sacratam Coriti, Jundofque a fanguine avorum
Msonios Iralis permixta ftirpe colonos.
Nec regem Afrorum nofeenda ad ccepta moràtur
Laude fuper tanta monitor deus, omnia fomni
Condiderant, sgrifque dabant oblivia curis ,
Quum Juno in ftagni nunien converfa propinqui,
Et madid* frontis crines circumdata fronde
Populea, ftimulat fubitis pr*cordra curis,
Ac rumpit ducis haud fpernenda voce quietenta
O felix fam* , & Lario lacrimabile nomea
Annibai, Aufonia fi te fortuna creaffet,
Ad magnos venture deos. quum fata tenemus,
Pelle moras; brevis eft magni fortuna fàvoris^
Quantum vovifti , cum Dardana bella parenti
Jurares,, fiuet Aufonio tibi corpore tantum
Sanguinis, & patrias fatiabis c*dibus umbras.
Nobis perfolves méritos fecùrus honores.
Namque ego fum , celfis qUem cindum momibus ambit
Tmolo miiTa manus , ftagnis Thrafimenus opacis.
His agitur monitis, & l*tam flamine pubem
Protinus aerii prarceps rapir aggere montis .
Horrebat glacie faxa inter lubrica, fummo
Piniferum csla. mifeens caput Appennmus*
Co»*
iLndicterat nix alta- trabes, & vertice ceR*
K » apex ftriila furgebat ad ailra pruina.
Tic iubet : prior exdingm labiqae videtnr
iToria, poli Alpes fi ftetor montibus iillts.
«dndunt przrupti nimbofa cacumma. fax!,
Nec fuperafle jugum finir mulcetqne Uborem.
K i a natant : putrique gelu, liqiiennbus undis,
livida timofa reftagnant arva palude .
Jamque ducis nudus tanta tnter mhoipita vertex
Sfevitia quatitur cali : manante per ora,
Perque genas oculo, facilis fprevifie medentes,
Optatum bene credit emi quocumque pendo
Sllandi tempus : non frontis pareli honon ,
®um ne perdat iter, non cetera membra moratui
Jh pretium belli dare, fi viftoria pofeat :
Satque putat lucis, Capitolia cernere victor
©ua queat, atque Italum feriat qua commus holtem.
Talia perpeifi tandem inter fava locorum
Optatos venere lacus, ubi deinde per arma
Sumeret amidi numerofa piacula vifus.
¡mcce a u t e m p a t r e s a d e r a n t . C a r t i l a g i n e m i i f i .
©auffa vis non parva viris, nec lata ferebant .
ìios fuit in popuiis, quos condidit advena Dido,
folcere cade deos veniam, ac flagrantibus aris
nlnfandum didu) parvos imponere natos.
Bina reducebat miferandos annua cafus,
Sacra Thoantea ritufque imitata Diana.
Jilui fato fortique deum de more petebat
Annibaiis prolem difeors antiquitus Anno.
¿Mcd propior metus armati dudoris ab ira,
Et magna apre oculos ftabat Genitori* imago.
Afpera ad hac, feedata genas, lacerataque crines,
|Atqiie urbem complet mcefti damoris imi Ice.
Jpdoiiis ut Pangasa fuper Trieteride mota
It juga, & inclufum fufpirat pedore Bacchum.
Ergo inter Tyrias, faeibus ceu fubdita matres e
Clamai, Io conjux, quocumque in cardine mundt
Bella raoves, huc figna refer; violentior hic eft>
#Iic hoftis propior : tu nunc forraffe fub ipfis
furbis Dardania muris vibrantia tela
iKxcipis intrepidus clypeo, fsvamque corufcani
SLampada , Tarpeiis infere incendia teélis.
lire rei tibi prima domus, atque unica prole*
Keu gremio patria Stygias raptatur ad aras.
nk nunc, Aufonios ferro populare penates,
Et vetitas mofire vias : i-, pafka refigna
V l ’er cunclos jurata deos ; fic pransia reddit
BCarthago, & tales jam nunc tibi vovk honores.
Qua porro hac pietas, delubra ilpcrgere libo l
Heu prima feelerum cauffa mortalibus aegris ,
HNaturam nefeire deum ! ) il ila ite precari
■Thure pio, cadumque feros avertile ritus .
Mite & cognatum eft homini deus ; hadenusoro ,
Sii fatis ante aras cafos vidiffe juvencos,
Aut fi velie nefas Superos, fixumque, fedetque,
Me, me, qu* ge»ui, veftris-.adfumbe votis.
B C u r fpoliare juvat Libycas hac indole terras?
| An flend* magis ^Egares, & merfa profondo
■Punica regna forent, olim fi forte cruenta
■ Eflet tanta mel virtus pr*repta mariti?
■ H*c dubios vàrio divumque bominumque timore
Ad cauta illexere patres, ipfique reliftun^.,, .
V Abnueret fort eman Superum pareret honori *.
B T um vero' trepidare metu vix compos Imilce,.
■ Magnanimi *metuens immitia. corda mariti .
■ His avide auditis d u fto t fic deinde profatur ;
Quid tibi pro tanto non impar munere folvat
Annibai aquatus Superis ? qua pramia digna
Inveniam, Carthago parens? nodemque diemqoe
Armaferam, templifque tuis hinc plurima faxo
Hoflia ab Aufonio veniat generofa Quirino.
At puer armorum & belli fervabitur hares.
Spes, o nate, mea, Tyriarumque unica rerum,
Hefperia minitante, falus ; terraque fretoque
Certare Eneadis, dum fiabit vita, memento._
Perge, patent Alpes, noflroque incombe labori.
Vos quoque di patrii, quorum deitrbra piantur
Cadibus, atque coli gaudent formidine matrum ,
Huc latos vultus, totafque advertite mentes.
Namque paro facra, & meliores molior aras .
T u , Mago, adverfi confide in vertice montis:
Tu lavos propior colies accede, Choafpe :
Ad clauftra & fauces ducat per opaca Sichaus.
Aft ego te , Thrafimene, vago cum milite praceps
Luftrabo, & Superis quaram libamina belli.
Namque haud parva deus promiftts fpondet apertis*
Qua fpedata viri patriam referatis in urbem.
L I B E R V .
/"^Eperat Etrufcoà occulto milite colle»
V^rf Sidonius duftor, perque alta filentia noftis
Sii varum anfraftus c*cis infederai armis.
At parte e l*va reftagnans gurgite vafto f
Etfigiem in pelagi lacus exundabat, inerti
Et late multo feedabat proxima limo,
Qu* vada Faunigen* regnata antiquitus A uno>
Nunc volvente die Thrafimeni nomina iervantr
Lydius buie genitor, Tmoli decus, *quore longe
M*oniam quondam in Latias advexerat oras
Tyrrhenus pubem, dedèratque vocabula terris •
Ifque infueta tuba monftravit murmura primus
Gentibus, & bellrs ignava filentia rupit.
Nec modrcus voti^ natum ad majora fovebat.
Veruni ardens puero, eaftumque exuta pudorem^
(Nam forma certare diis Thrafimene valeres)
Litore corrèptum ftagnis demiiìt Agylle
Flore capi juvenum prim*vo lubrica mentem»
Nympha, nec Idalia lenta mcaluiflé fagitta.
Solat* viridi penitus fovere fuk antro
Naiades, amplexus undofaque regna tre mentem-*
Hinc dotale lacus nomea, lateque hymenazo
Confeia lafcivo, Thrafimenus dicitur unda •
Et jam curriculo nigram nox rofeida metam
Stringebat, nec fe thalamis Trthonia conjux
Protulerat, ftabatque nirens in limine primo ;
Quum minus abnuerit noftern defiife viator,
Quam coepifie diem; conful carpebat iniquas
Pragrediens figna ipfa vias, omnifque ruebat
Mixtus- eques , nec diferetis levia arma maniplis,
Infertique globo pedites , & inutile Marti
Lixarurn vulgus, prsfago cunfla tumultu
Implere, & pugnam fugiemum more petebant ►
Tum fuper ipfe lacus deofam caligine casca
Exhalans nebulam, late corruperat omnem
Profpeélum miferis, atque atra noélis ami^ti
Squalebat preftura picea inter nubila c*lum .
Nec Poenum liquere doli. fedet enfe repoftò
Abditus, & nullis properantem occùrfibus arcet.
Ire datur, J&ngeque patet* ce» pace quieta.
Inca;