Jupiter, ut memorant, fed non ant fulmina vibrans,
Aut fimills nóflro, fed tortis cornibus Ammira.
Non illic LibycE pofuerunt diria genres
Templa: nec Eois fplendent donarla gemmis.
Quamvis JErhiopum populis, Arabnmque beatls
Gentibus, atque Indis unus fit Jupiter Amman,
Pauper adhuc Deus eft, nullis violata per Evum
Divitiis delubra tenens : morumque priorum
Numen Romano templum defendit ab auro.
Effe locis Superas teftatur filva per omnem
Sola virens Libyen. nam quidquid pulvere ficco
Separat ardentem tepida Bereniéida Lepti,
Ignorat frondes-: folus nemos extulit Ammon.
Silvarum fons cauffa loco, qui patria terrz
Alligai, & domitás nnda conneñit arenas.
Sic quoque nil obftat Phoebo, cum cardine fummo
Stat librata dies : truncum vix protegit arbor:
Tam brevis in medium radiis compellifur umbra.
Deprenfum eli fiunc effe locum , qua circulas alti
Solftitii medium fignórum perditit orbem.
Non obliqua meant, nec Tauro ¿cp-pius exit
Reñior, aut Aries donat tua tempora Libra-,
Aut A firma jubet lentos defceridere Pi fees, ’
Par Geminis Chiron, & idem quoti Carcinos ardfiiis '
Humidus Agoceros : nec plus Leo toliitùr Urna. ’
A t Ubi , qumeumque es Llbyco gens igne diremta,
In Noton umbra cadif, quE nobij exit in ÀtÉlon.
T e fegms Cynofura fubit : tu licci profundo '
Mergi plauftra putas, nullumque iti vertice femper
Sidus habes immune maris : procnl axis uterque èft, ‘
E t fuga fignorum medio nrpit omnia cxlo. "
Stabant ante fores populi, quos ruiferat Eos,
Cormgerique Jovis monitu nova fata petebant :
Sed Latió ceffere duci : comitefque Catonem
Orant, exploret Libycum memorata per orbem
Numida, de fama tam longi judicet E v i.
Maximus bortator fcratandi voce Deorum
Evenius Labienus erat. Sors obtulit, inquir,
Et fortuna .vìe, 1 tam magni numinis ora,
Confiliumque Dei : tanto .duce poffumus uti
Per Syrtes, bellique datos cognoicetp cafus.
Nam cui crediderim Superas arcana dataros,
Diflurofque rnagis, quam fan ¿lo vera Catoni ?
Certe vita libi femper direña fupernas
Ad leges, fequerííque Deum. datur ecce loquendt
Cum Jove libertas: inquire in fata nefandi
C e fatis, & patria: venturos excuté mores :
Jure fuo populis u t i , legumque licebit,
An bellum civile perit. tua péñora facra
Voce reple : dura: faltem virtutis amarar?
Qusre quid eft .virtus, & pofee exemplar ho ne ili.
Ule Deo plenus, tacita quem mente gerebat,
Efludit dignas adytis e peftore voces:
Quid quEti, Labiene, jubes ? an liber in armis
Occubuiffe velim potius, quam regna videre Í
An fit vita nihil, fid longam differat E t a s ?
An noceat vis ulla bono 1 Fortunaque perdat
Oppofita virtute minas? laudandaque velie
Sit fatis, & numquam fucceffu creicat honeftum?
Scimus, & hoc nobis non altius jnferet Ammon :
Haeremus cunñi Superis, temploque tacente ''
Ni! facimus non fponte Dei: nec vocibus ullis
Numen eget : dixitque fimél nafientibus auñor,
Quidquid feire licei: fteriles nec iegit arenas,
Ut caneret paucis, merfitque hoc paivere verum.
Eftne Dei fcdes nifi terra, & pontus, & aer,
Et CElum, & virtus ? Superos quid quErimus ultra > i
Jupiter eft, quodeumque vides, quocumque moverls
Sortilegis egeant dubu, femperque foturis ‘
Cafibus ancipites : me non oracuta certiim
Sed more certa facit : pavido, fortique cadendum eli
Hoc fatis eft dixiffe ]ovetti. Sic iile profatur * '
Servataque fide templi difeedit ab aris
Non exploratum populis Ammona rèiinquens.
manufua. pila gerens, prscedit anheli ■
Miht»s ora pedes : monftrat tolerare labores ,
Non jubet; & nulla vehitur cervice fnpinus
Carpentove fidens. fomni parcifiìmus ipfi eft,
Ultimus hauftor aquae. cum tandem fonte reperto
Indiga cogatur latices potare juventus,
Stat, dum iixa bibat. fi veris magna paratut
Lama boms, Se fi fucceffu nuda remoto
Infpicitur Virtus, quidquid laudamus in ullo
Majorum, fortuna fuit. quis Marte ficundo,
Quis tantum meruit popuiorum fhnguine nomen?
Hunc ego per Syrtes, LibyEque extrema triumphum I
Ducere maluenm, quam ter Capiroiia curru I
Spandere Pomjieji, qua» frangere colla JugurthE.
Ecce parens verus parriE, dignifiìmus aris,
Roma, tuis ; per ijuem numquam juràre pudebir.
Et quem , fi fteteris umquam cetvicé folata,
Tunc ohm faélura Deum." jam fpiiRor ignis,
Et plaga,_quam nullam -Superi mòrtalibus ultra
A medio fecere die, calcatur, & unda
Rarior: inventus niediis fons Unus ¿finis
Largus aqus : fid quem ferpentum turba tenebat
V ìx capiente loco. ftabant. m margine Cc c e
Alptdes, m mediis fitiebarit Dipfades undis.
Duélor, ut afpexit perituros fonte rylifto
Ailoquitur: Vana (pecie còilterrite Ieri '
Ne dubita miles totos haurife iiquorés •
Noxia ferpènfum eft admifto fanguine peftis •
Morfu virus habenr, & fatum dente minantur :
H a n fo .T 1^ ^ • ^ « t 'e '.& b iu m q u e venenum
ti i r - , LibyE fons unus arena
il ^U8 Primus pofeerer undam. '
Cur Libycus tantis exundef peftibus aer,
Femlis in mortes aut quid ficieta nocenti
Mifiuem Natura folo, non cura , laborque
Nofter fiire valer : nifi quod vulgata per orbem
Fabula prò vera decepit ficula cauffa.
Fimbus extremis Libyes, ubi fervida tellus
Accipit Oceanum demiffo fole càlentem,
Squalebant late PHorcynidos arva Medufs
Non nemorum protefta còma, non mollia falco,
Sed domras vuitu confpefìis afpera faxis.
Hoc pnmum natura nocens in torpore fsvas
Eduxit peftes : ilhs « faucibus angues
Stridula foderane vibratis libila linguis,
Lemines qui more coms per terga foluti,
Ipla flagel abant gaudentis colla Medufs.
Surgunt adverfa fubretìs fronte coIubtE,
Vipereumqiie fluir depexo crine venenum!
Hoc habet infelix, cunflis impune, Medufa ,
Quod fpeflare licet. nam riflus, oraque moriftri
Dm fefto f i lamine vidit,
Paffa Medufa mori eft ? rapuit dubitantia fata,
PrEventtque metus : anima periere retenta
Membra , nec emiffs riguere fub oflibus umbrE.
Eumemdum crmes folos movere furores •
Cerberus Orpheo lenivi« libila càntu : *
Amphitryoniades vidit, cum vincerei, Hydram:
Hoc I
H e monllrum timuit genitor, numenque fecundum
Morcus aquis, Cetofque parens, ipfoque; forores-
Gorrones : hoc potuit c*lo pelagoque minan
flmorem infoiitum , mundoque obducere terram.
Efesio volucres fubito cum pondere lapfae ;
Inlfcopulis haefere ferae : vicina volentes
JEthiopum tot* riguerunt^ marmore gentes .
Tjillum animai vifus patiens, ^pfique rètrorfum
Efiufi facietn vitabant Gorgonis angues. .
lili fub Hefperiis ftantem Titanà columms
JiTcautes Atlanta dedit : cadoque tímente
otm Phlegr*o fiantes ferpente gigantes,
Efexit montes , béllùmque immane Deorum
pilados e medio confècit peftore Gorgon .
Quo pofiqùam partu Dànaes, & divite nimbo
Oitum Parrhafià? vexerunt Pérfea penna;,
Aleados auftoris cíthará, liqùidzqne palaefira;,
Et fubitus pr*pes Cyilenida fuftulit Harpen y
Jíarpen alterius monftri jam casde rubentem,
A|jove dileft* fufo cufiode^ juvencac :
Auxilinm volucri Pallas tulit ìnnuba fratri,
pifta caput monftri : terraeque in fine LibyiT*
Pérfea Pncebeos converti juflìt ad ortus,
Gprgonis averfo fulcantem regna volàtu:
Et clypeum l*va; fulvo dedit sere nirentem,
In quo faxificam jufiìt fpefta,re Medufam,
Quam fopor ¿ternani trafturus morte quietem
Obmir haud totani. vigilar pars magna comarum 9
Defenduntque caput protenti crinibus hydri ;
Pars jacet in medios vultus oculique tenebras.
fòia regit trepidum Pallas, dextraque tremente
Igerfeòs averfi Cyilenida dirigit Harpen,
Lata colubriferi rurnpens confinia colli.
Quos habuit vultus lunati vulnere ferri
Ccefa caput Gorgon ! quanto fpirafte veneno
Ora rear ? quantumque oculos etFundere mortis $
Nec Pallas fpeftare poteft ; vultufque gelaflent
P;erfeos adverfi, fi non Tritonia denfos
SparfiíTet crines, texifletque ora colubris. .
Aliger in cslurn fic rapra Gorgone fugit.
llle quidem penfabàt iter, propiufqué fecabat
t th e ra . fi medias Europa; afcehdèret urbès,
»alias frugíferas juifit non l¿dere térras,
pt parci populis. quis.enim non pr*pete tanto
IfEthera refpiceret ? Zephyro convertifur ales,
Itqué fùper Libyen, qua; nullo confita .culto
Siaeribus, Phceboque vacar, premie orbita folis,
pxuritque folum : nec terra ce.lfiòr ulla
ÌNox cadit in calum, lunaeque meatibus obftar,
|Si flexus oblita vagì per refta cucurrit
Signa, nec in Borean, aut in Nòton effugit umbram.
Illa tamen fterilis tellus , foécundaque nulli
-’>Arva bono , virus ftillantis tabe Medufe
|Koiicipiunt, diroique fero de fanguine rores,
■Qoos calor adjuvit, putrÌque incoxit aren*.
qu* prima caput mòvit dé puívere tabes,
H&fpida fomniféram tumida cervice levavit.
®Ienior huic fatiguis, & cralli gutta veneni
KDecidit : in nulla plus eft ferpente coaftum
K p fa caloris egens gelidum non tranfit in orbem
mSponre fua, Nilóque tenus metítur arenas .
■Sed quis erit nobìs lucri pudor? inde peturttur
■^uc Libyc* mortes, & feci mus afpida mercem.
non fiare fuum miferfs pafTura cruorem , v
^^quamiferos ingens Hsmorrhois explicat orbes.*
■Natus & ambigú* coléret qui Syrtidos arva
Cherfydros, traftique via fumante Chelvdri:
Et femper refto. lapfurus limite Cenchns.
Pluribus ille notis. variatam tingitur alvum,
Quam parvis tinftus maculis Thebanus ophites.
Concolor exuftis atque indiferetus arenis
Ammodyes : fpinaque vagi tOtquente Ceraftat :
Et Scytale fparfis etiam nunc fola .pruinis
Exuvias pofitura Jìuas ; & torrida Dipfas:
Et gravis in geminum furgens caput Amphisb*na:
Et Natrix violator aqu*, Jaculique volucres,
Et contentus iter cauaa fulcare Phareas:
Oraque diftendens avidus fpumantia Pr*fter :
Oflaque diftolvens cum corpore tabificus Seps •
Sibilaque effundens cunftas terrentia peftes.
Ante venena nocens, late fibi fubmovet omne
Vulgus, & in vacua regnai Bafilifcus arena.
Vos quoque, qui cunftis innoxia numina terris
Serpitis aurato nitidi fulgore Dracones,
Peftiferos ardens facit Africa. ducitis altum
Aera cum pennis, armentaque tota fecuti
Rumpitis ingentes amplexi verbere tauros.
Nec tutus fpatio eft Elephas: datis omnia leto:
Nec vobis opus eft ad noxia fata veneno.
Has inter peftes duro Caro milite ficcum
Emetitur iter: tot triftia fata fuorum,
Infolitafque videt parvo cufn vulnere mortes,
Signiferum juvenem Tyrrheni fanguinis Aulum
Torta caput retro Dipfas calcata momordit.
Vix dolor, aut fenfus dentis fuit : ipfaque leti
Frons caret invidia: nec quidquàm plaga minatur.
Ecce fubit virus taciturn, carpitque medullas
Ignis edax, cafidaque incepdit vifcera tabe.
Ebibit humorem circum viralia fufum
Peftis, & in ficco linguam torrèré palato
Coepit. dqfeifos iret qui.fudor in artus
Non fuit, atque oculos iacrimarum vena refuglt.
Non decus imperii, non mo^di jura Catonis
Ardentem tenuere virum, quin fpargete figna
Auderet, totifque furens exquireret agris,
Quas pqfeebat aquas, fitiens in corde venenum.
Ille vel in Tanaim miftus, Rhodanumque, Paduinque
Arderei, Nilumque bibens per rura vagantem.
Acceflìt morti Libye, fatique rainorem
Famam Dipfas habet terris adjuta peruftis •
Scrutatur venas penitus fqualentis .area* :
Nunc redit ad Syrtes, & fliiftus accipit ore:
^quoreufque placet,,fed non & fufficit, humor.
Nec fentit fatique genus, mortemque veneni:
Sed putat efle fitim : ferroque apenre tumentes
Suftinuit venas, atque os implere, cruore.
Juflìt figna rapi propere Cato : difcere nulll
Permiflum eft hoc pofle fitim. fed triftior ilia
Mors erat ante oculos : miferique in crure Sabelii
Seps ftetit exiguus j quem fixo dente tenacem
Avulfitque manu, piloque affixit arenis :
Parva modo ferpens,* fed qua non ulla cruent*
Tantum mortis habet. nam plag* proxima circum
Fugit ruptà cutis, pallentiaque offa retexit •
Jamque finu laxo nudum eft fine corpore vulnus.
Membra natant fanie : fur* fiuxere : fine ullo
Tegmine poples erat : femerum quoque mufculus omnis
Liquitur, & nigra diftillant inguina tabe.
Diifiluit ftringens uterum membrana, fluiintque
Vifcera: nec, quantum toto de corpore debet,
EfHuit in terras : f*vum fed membra venenum
Decoquit3 in minimum mors contrahit omnia virus.
Vincu