Nec prodeft agili pai mas prabere Lupèrco.
Vicit & hoc monftrum tunicati fufcina Gracchi,
Luftravitque fuga mediam gladiator arenam,
Et Capitolinis generofior, & Marcellis,
Et Carulis, Paulifque minoribus, & Fabiis, &
Omnibus ad podium fpe&antibus : his licet ipfum
Admoveas, cujus tane munere retia mifit.
TEfie aliquos Manes, & fubterranea regna,
Et contum, & Stygio ranas in gurgite nigras,
Atque una tranfire vadum tot millia cymba,
Nec pueri credunt, nifi qui nondum are lavantur .
Sed tu vera puta. Curius quid fentir* & ambo
Scipiada;? quid Fabr'icius , manefque Camilli?
Quid Cremerà; Iegio, & Cannis conlumpta juventus ,
Tot bellorum anima; ? quoties hinc talis ad ;illos
Umbra venit, cuperent Iuftrari, fi qua darentur
Sulphura cum t*dis, & fi foret humida laurus.
llluc heu miferi traducimur: arnia quidem ultra
Litora Juberme promovimus, & mòdo captas
Orcadas, ac minima contentos noflé Brirannos.
Sed qua; nunc populi fiunt viéloris in urbe,
Non faciunt illi, quos vicimus : & tamen unus
Armenius Zalates cunCÌis narratur ephebis
Mollior .ardenti fé fe indulfifie Tribuno.
Adfpice quid faciant commercia : venerai obfes..
Hic fiunt homines* nam fi mora longior urbem
Indulfit pueris, non umquam deerit amatori
Mitrentur bracci, cultelli, frana, flagellum:
Sic pnetextatos referunt Artaxata mores. .
S A T Y R A I T I . QUamvis digreiTa vetefis cotifufus amici, ■ Un
.Laudo tamen vacuis quod fedem figere Gurnis
Deftiner, atque unum civem donare Sibylla.
Janua Bajarum eli, & grarum litus ameeni
Seceifus. .ego vel Prochytam pratpono Suburra.
Nam quid tarn miferum, 6i tam folum vidimus, ut non
Deterius credas horrere incendia , lapfus
Teélorum. ailiduos, ac'mille peticula fava
Urbis, & Augnilo recitantes menfe Poetas?
Sed dum tota domus rheda componitur una,:
Subflitit ad veteres arcus, madidamque Capenam ••
Hic ubi nociutila: Noma conflituebat a in idi:.
Nane facri fontis netnus, & delubra locantur
Judais; quorum cophinus, fceuumque fupellex.
Omnis enim populo mercedem pendere juffa eft
Arbor, & ejeflis mendicar filva Camcenis. .
In vallem /Kgcri.e defeendimus, &. fpeiuncas
Diffimiles vetis. quanto praftàntius eflet
Numen aquse, viridi fi margine clauderet undas
Herba, nec ingemmiti violarent marmora tophum ?
Hic tane Umbritius, Quando artibus, inquit, honeftis
Nullus in urbe .locus, nu\la emolumenta laborum ,
Res hodie minor e li , bere quam fuit, atque eadem eras
Deteret .exiguis aliquid ; proponimus illue
Ire fcrigatas ubi Dadaius extiir alas :
Dum nova canities, dum prima,. & refla feneélus,
Dum fupereft Lacbefi quod torqueat., &' pedibus me
Porto meis , nullo dextram fubeunte bacillo,
Cedamus patria : vivant Artudus ifthic,
E t Carulus : maneant qui nigra in candida vertunt,
Queis facile ed adem conducere , flumina, portus, !
Siccandam eluviem, portatidum ad bulla cadaver, |
I' E t pnbere caput domina venale fub hafta.
Quondam hi corhicines, & munteipalis arena
Perpetui comites, notmque per oppida bucete
Munera nunc edunr, & verfo pollice vulgi ’
Quemlibet occidunr populariter ; inde reverfi
Conducunt foricas. & cur non omnia?,cum fiat
Qaales ex humili magna ad faftigia rerum
E x to llit , quoties voluit Fortuna jo cari.
Quid Roma; faciam? mentiti nefeio: librum,
Si malus e d , nequèo laudare,, & pofeere: motus
Adrorum ignoro; funus promitterè parris
Nec volo, nec podum : ranarum vifeera numquatn
Infpexi: ferre ad nuptam, qua mittit adulter,
Q ua mandat, norint a lii : me nemo minidro
F u r e rit: atque ideo nulli comes exeo, tamquam
Mancus, & exrinfla corpus non utile dextr.se.
Quis nunc d ilig itu r, nifi csnfcius, & cui fervens
E d u a t occultis animus, femperque tacendis?
N il tibi fe debere putat, nil conferet umquam,
Participem qui te fecreti fecit hónedi.
Carus erit V e r r i , qui Verrem tempore, quo vulr
Accufare poted . tanti tibi non fit opaci
Omnis arena T a g i, quodque in mare volvitur aurini]
Ut fomno oareas, ponendaque pramia fumas 1 '
T r if t is , & a magno femper timearis amico.
Qua nunc divitious gens acceptidìma n o ilr is ,
E t quos pracipue fugiam, properabo fateti,
Nec pudor obdabit. non podum ferre, Quirites,
Gracam urbem, quamvis quota portio facis A c h illi
Jampridem Syrus in T ib enm deduxit Orontes,
E t linguam, & mores, & cum tibicine chordas
Obliquas, necnon geutilia tympana fecum
Ve xit , &. ad circuiti judas prodare puellas.
Ite , quibus grata ed p ia a lupa barbara mitra .
Rudicus ille tuus fumtt trechedipna, Q u irine ,
E t ceromatico .fert uiceteria co llo .
H ic alta Sicyone, ad hic Amydone re liila ,
M.nc*ro’,.‘i*e ^amo, hic Trallibus, aut AlabaiidisJ
tlquilias, duftumque petunt a vimine collem ,
Vifeera magnarum domuum, dominique futuri,
ingenium velox, audacia perdita , fermo
Promtus, & lineo torrentior; ede quid illum
Effe putes? quemvis hominem fecum attulit ad nos.
Grammaticus, Rheco’r, Geometres, Piàor, Aliptes, I
Augur , Schoenobates, Medicus, Magus : omnia novit, I
Grseculus efunens, in caslum juderis, ibit.
A d fumtnam non Maurus erat, nec Sarmata, nec Thrax,
Q u i iumpfit pennas, mediis fed natus Athenis.
Horum ego non fugiam conchylia? me prior ille
Signabit? fultufque toro meliore recumbet
Adveflus Romam,; quo pruua, & coflona .vènto?
Ufque adeo nih il eft, quod noftra infantia calum
Haufit Aventini bacca nutrita Sabina ?
Quid quod adulandi gens prudentifllma laudai
Sermonem in d o l i, faciem deformis amici ;
E t longum in va lid i coilum cervicibus «equat
H ercu lis, Anrauin procul a tellure tenenti? ?
Miratur vocem anguftam, qua deterius: nec
Ille fonat ,, quo mordetur gallina marito.
H x c eadem ljCet & nobis laudare : fed il i is,
Creditur.f ap meJior cum T b a id a ;fuftinet, aut cum
Uitorem Commdus a g it , vel Dorida nullo
Cultam palliolo? mulier nempe ipfa videtur ,
Non perfona loqui : vacua & piena omnia dicas
infra ventricplum, & tenui diftantia rim a .
Nec tamen.Àmioehus, nec erit mirabili? JUic
Aut
■ut Stratocles, aut cum molli Demetrius Hsmo •
Snrio eft. rides? majore cachinno
■ondutifur : flet > fi lacrimas afpsxit amici :
■ec doler, igniculum bruma; fi tempore pofeas,
K.ripjr endromidem : fi dixeris, ajftuo , fudat.
jjon fumus ergo pares : nielior qui femper & Omni
dieque poteft aliénum fumere vultum j
fa facie jaélare manus, laudare paratus,
Si bene ruétavit, fi recium minxit amicus,
Si trulla inverfo crepirum dedit aurea fundo.
fprxterea fanéìum nihil eft, & ab inguine tutum,
Non matrona laris, non filia virgo, neque ipfe
llponfus lasvis adhuc, non filius ante pudicus.
IHorum fi nihil eft, aulam refupinat amici.
Sci re volunt fecreta domus, atque inde timeri.
Et quoniam coepit Gracorum mentio, tranfi
Gymnafia, atque audi facinus majoris abolla;.
| Stoicus occidit Baream, delator amicum,
DifcipUlumque fenex , ripa nutritus in illa ,
| j\d quam Gorgonei delapfa eft penna caballi.
N o n eft Romano cuiquam locus hic, ubi regnat
P r o r o g e n e s aliquis, vel Diphilus, aut ErimanthuS;
Qui gentis vitto numquam partitur amicum;
Solas habet. nam cum facilem ftillavit in aurem
Exiguum de natura;, patrisque veneno,
Limine fummoveor: perierunt tempora longi
IServitii : nufqua'm minor eft jaéìura clientis.
guod porro oificium ( ne nobis blandiar ) aut quod
Bauperis hic mentum ; fi curet noéle togatus
JÉurrere, cum Prator lidorem impellat, & ire
Bnccipitem jubeat dudum vigilantibus orbis ;
|Ne prior Albinam, aut Modiam collega falutet ?
Divitis hic fervi claudit iatus ingenuorum
! Filius; alter enim quantum in legione tribuni
||ccipiunt, donat Calvina;, vel Catiena;,
Ut femèl atque iterum fuper illam palpitet : at tu
[fum tibi vediti facies feorti placet, nares x
Et dubitas alta Chionem deducere fella .
Da teftem Roma; tam fanÉlum, quam fuit hofpes
Numinis Id«i : procedat vel Numa, vel qui
Servavit trepidam flagranti ex ade Minervam.
frotinus ad cenfum : de moribus ultima fiet
ftuiEÌlio: quot pafeit fervos, quot poifidet agri
Bugera, quam multa magnaque paropfide ccenat.
QUANTUM quifque fua nummorum fervat in arca,
Tantum habet & fidei: jures licet & Samothracum,
i )Et noftrorum aras, contemnere fulmina pauper
Creditur, atque Deos , Dis ignofeeutibus ipfis.
Quid, quod materiam prabet caufafque jocorum
Qmnibus hic idem, fi feeda & feiffa lacerna,
Si toga fordidula eft, & rupta calceus alter
Belle patet ; vel fi confuto vulnere crafTum
Atque recens linum oftendit non una cicatrix !
BjlL habet infelix paupertas durius in fe,
Ruam quod ridiculos homines facit: Exeat, inquit,
jpi pudor eft , & de pulvino furgat equeftri,
Rujus res legi non fùfficir, & fedeant hic
P^nonum pueri quocumque in fornice nati •
Phc plaudat nitidi praconis filius inter
Binnirapi cultos juvenes, juvenefque laniftie.
libitum vano, qui nos diftinxit, Othoni.
PtUis geuer^hic placuit cenfu minor, arque puellae
l arcinulis impar? quis pauper fcribitur ha:res ?
Ruando in confilio eft aedilibus? agmine faifto
liA>JlTerant teuues migraffe Quirites.
^AUD facile emergunt, «quorum virtutibus obftat
Res angufta domi, fed Romæ durior illis
Conatus : magno hofpitium miferabile, magno
Servorum ventres, & frugi coenula magno.
Fi&ilibus ccenare pudet, quod turpe negavit
Translatus fubito ad Marfos,-menfamque Sabellam,
Contentufque illicVeneto, duroque cuculio.
Pars magna Italia; eft (fi verum admittimus) in qua
Nemo togam fumit nifi mortuus. ipfa dierum
Feftorum herbofo colitur fi quando theatro
Majeftas; tandemque redit ad pulpita notum
Exodium, cum perfonæ pallentis hiatum
In gremio matris formidat rufticus infans :
Æquales habitus illic, fimilemque videbis
Orcheftram, & populum, clari velamen honoris ,
Suflficiunt tunica; Ìummis ædilibus albæ.
Hic ultra vires habitus nitor, hic aliquid plus,
Quam fatis eft, interdum aliena fumitur arca.
Commune id vitium eft: hic vivimus ambitiofa
Paupertate omnes : quid te moror? OMNIA Romæ
Cum pretio. quid das, ut Coffum aliquando falutcs ?
Ut te refpìciat claufo Vejenro Iabello?
Ille metit barbam, crinem hic deponit amati,
Piena .domus Iibis venalibus: accipe, & illud
Fermennim tibi habe; praftare tributa clientes
Cogimur, & cultis augere peculia fervis.
Quis timet, aut timuit gelida Pranefte ruinam ;
Aut pofitis nemorofa inter juga Volfiniis , aut
Simplicibus Gabiis, ant proni Tiburis arce?
Nos urbem colimus tenui tibicine fultam
Magna parre fui : nam fic labentibus obftat
Villicus, & vereris rimse contexit hiatum ,
Securos pendente jubet dormire ruina.
Vivendum eft illic, ubi nulla incendia, nulli
No&emetus; jam pofeitaquam, jam frivola transfert
Ucalegon; tabulata tibi jam tertia fumant.
Tu nefeis. nam fi gradibus trepidatur ab imis,
Ultimus ardebit, quem tegula fola tuetur
A pluvia, molles ubi reddunt ova cellimba;.
Ledus erat Codro Procula minor, urcebli, fex,
Ornamentum abaci, necnon & parvulus mfra
Cantharus, & recubans fub eodem marmore Chiron ,
lamque vetus Graeos fervabat cifta libellos,
Et divina Opici rodebant carmina mures.
Nil h.ibuit Codrus : quis enim negar? & tamen illud
Perdidit infelix totum nil : ultimus autein
Æriminæ cumulus, qijod nudum, & fruftra rogantem
Nemo cibo, nemo hofpitio, teéìoque juvabit.
Si magna Afturii cecidit domus, horrida mater,
Pullati proceres, differr vadimonia prator:
Tunc gemimus cafus urbis, tunc odimus ignem.
Arder adhuc, & jam accurrit qui marmora donet,
Conférât impenfas. hic nuda, & candida Tigna; f
Hic. aliquid præclarum Euphranoris, & Polycleti ,
Phæcafianorum vetera ornamenta Deorum . $
Hic libros dabir, & forulos, mediamque Minervam 9
Hic modium argenti: meliora, ac plura reponit
Perficus orborum lautiftìmus, & inerito jam
Sufpeftus ,• tamquam ipfe fuas incenderit ædes.
Si potes avelli Circenfibus, optima Sora,
Aut Fabrateria; domus, aut Frufinone paratur ;
Quanti nunc tenebras unum conducis in annum :
Hortulus hic, puteufque brevis; nec refte movendus,
In tenues plantas fàcili diffutiditur hauftu.
Vive bidentis amans, & culti villicus horti,
Unde epulum pofiìs cenrum dare Pythagoræis.
Eft aliquid quocumque loco, quocumque rece /Tu,
U n i i t s