
So® C L . C L A U D I A N I DE B E L L O G E T I C O .
Nec pcenam diflerre placet; fed bella gerenti
Punica Levino Regis quoque pr«lia mandant.
Paruit imperiis Conful; fufufque Philippus
(Vilia dum gravibus populis interferir arma,)
Pr*tereunte manu, didicit non effe potentum
Tentandas, mediis quamvis in luttibus, iras •
Hoc monitu pariter nafcentia bella repreflit,
Et bello qu*fivit opes, legitque precantes
Auxilio, mehfus numerum, qui congruus eifet,
Nec gravis Italia;, formidandufve regenti.
Nec minus accepro noftr* rumore cohortes
(Sic ducis urger amor) properantibus undique fignis
Conveniunt vifoque animi Stilicone recepri ,
Singultus varios lacriinofaque gaudia mifcent.
Sic armenta boum, qua; vaftis turbida filvis
Spargit hiems, cantus ac fibila nota magifiri
Certatim repetunt, & avita; pafcua vallis;-
Inque vicem fe voce regunt, gaudentque fideles
Reddere mugitus ; & , qua fonus attigit aurem ,
Rara per obfcuras apparent cornua frondes.
Accurrit vicina manus, quam Rh*tia nuper
Vindelicis auttam fpoliis defenfa probavir.
Venit & extremis legio pr*renra Britannis,
Qua; Scoto dat fraina truci, ferroque notatas
Perlegit exangues Pitto moriente figurai.
Agmina quin etiam.flavis objetta Sicambris,
Q u ie qu e domant Cattos, immanfuetofque Cherufcos,
Huc omnes vertere minas, tutumque remotis
Excubiis Rhenum folo terrore relinqùunr.
Ullane pofieriras credat ? Germania quondam
llla ferox populis, qu* vix inftantibus ofim
Principibus tota poterat cum mole teneri,
Tarn fefe placidam pr*fiat Stiliconis habenis,
Ut nec prsfidiis nudato limite tentet
Expofitum calcare folum, nec trafeat amnem,
Incuftoditam metuens attingere, ripam. ...
Celfior o cunttis, unique aequande Camillo !
Veftris namque armis A larici fratta quievit
Ac Brenni rabies . confufis rebus uterque
Divinam tribuiftis opera. fed tardior iìle
3am capta vindex patria; tu fofpitis ulror.
O quantum mutata tuo fortuna regredii!
Ut fefe pariter diffudit in omnia regni
Membra vigor, vivufque redit color urbibus agris !
Creditur Herculeis lucerci renovaiTe lacertis
Femina diletti fatis impenfa mariti.
Et juvenem fpreta laniatum fraude noverca
Non fine Circais Latonia reddidit herbis.
Cretaque, fi verax narrarur fabula, vidit
Minoum rupto puerum prodire fepulcro :
Quem fenior vates avi uni clangore repertum
Gramine refiituit.* mira nam munere fortis
Dulcia mella necem, vitam dedit horridus anguis •
A t tuus adventus non unum co/pus ab umbris,
Sed tot communi populos fub morte jacentes,
Totaque tartareis e taucibus oppida traxit.
Ipfo Roma die, nec adhuc oftenditur auttor,
Perfonuit venifie ducem, larifque Quirites
Vocibus aufpicium certi plaufere triumphi,
Muniti Stilicone fuo. quis gaudia vero
Principis, amplexus alacris quis differat aula!
Pulveris ambiguam nubem fpeculamur ab aids
Turribus, incerti, focios apportet an hofies
llle globus. mentem fufpenia filentia librant;
Donec pulvereo fub turbine fideris inftar
Emicuit Stiliconis apex, & cognita fulfit
Canities. gavifa repens per rncenia clamor
Tollirur, ipfe venir. portas fecura per omnes
Turba falutatis effunditur obvia fignis.
Non jam delettus miferi, nec falce per agros
Depofita jaculum vibrans ignobile mefior:
Nec tentât clypeum projettis fumere raftris
Bellona ridente Ceres, humilifque novorum
Seditio clamofa ducum ; fed vera juventus,
Verus duttor adeft, & vivida Marris imago •
Profpera fed quantum nofir* fpes addita menti,
Tantum exempta Getæ: qui vertice proximus aftris
Poil Alpes jam cuntta fibi promifit apertas,
Nil fuperefle ratus. pofiquam tot flumina pulfus,
Cinttaque fluminibus crebris tot mcenia cernit ;
Tot fubitos pedites, equirum tot confpicit alas ,
Seque velut claufum laqueis, fub pettore furtim
Æfiuat, & nimium prono fervore petitæ
3am piget-Italia:, fperataque Roma teneri
Vifa procul. magni fubeunt jam tædia coepti
Occultât tamen ore metum, primofque fuorum
Coniultare jubet bellis annifque verendos •
Crinigeri federe patres, pellita Getarum
Curia.- quos plagis decorat numerofa cicatrix,
Et tremulos regit baila gradus, & nititur aids
Pro baculo contis non exarmata fenettüs •
Hic aliquis gravior naru , cui plurima ditti
Confiliique fides, defixus lumina terræ,
Concutienfque comam, capuloque acclinis eburno,
Si numero non fallor, ait, rricefima currit
Bruma fere, rapidum pofiquam tranavimus Iflrum,
Romanamque manum tantis elufimus annis.
Sed numquam Mavors adeo conftrinxit in arttum
Res, Alarice, tuas, per tot certamina duòlo
Crede feni, qui te tenero vice patris ab ævo
Gellatum parva folitus donare pharetra ,
Atque apràre breves hunìéds puerilibus arcus.
Sæpe quidem fruftra monui, lervator ut itti
Foederis Emathia tutus tellure maneres.
Sed quoniam calid* rapuit te fiamma juvent*,
Nunc faltem, fi cura tibi manet ulla tuorurn,
His clauftris evade, precor. dumque agmina longe,
Dum licet, Hefperiis præceps elabere terris,
Ne nova prasdari cupiens, & parta reponas,
Paftorique lupus fcelerum defitta priorum
Intra fepta luas. quid palmitis uber Etrufci,
Quid mihi nefcio quam proprio cum Tibride Romam
Sernper in ore geris? referunt fi vera parentes,
Hanc urbem infano nullus qui Marte pedvit
Lætatus violafle redit. nec Numina federa
Deftituunr. jattata procul dicuntur in hofiem
Fulmina, divinique volant prò mcenibus ignes :
Seu cælum, feu Roma, tonat. fi temnis Olympum,
A magno Stilicone cave, qui femper iniquos
Fortuna famulante premit. fcis ipfe perofis
Arcadi* quam denfa rogis cumulaverit offa:
Sanguine quam largo Graios calefecerit amnes.
Exftinttufque fores , ni te fub nomine legum
Proditio regnique favor texiffet Eoi.
Talia grands vu m fiammata fronte loquentem
Obliquifque tuens oculis non pertulit ultra ;
Sed rupit rabidas accenfa fuperbia voces :
Si non mentis inops fraudafaque fenfibus ætas
Præberet veniam, numquam hæc opprobria lingua;
Turpia Danubius me fofpite ferret inultus.
Anne, tot Auguftos Hebro qui tefte fugavi,
Te patiar fuadente fugam, cum ceflerit omnis
Obfe-
C L . C L A U D I A N I
DE B E L L O G E T I C O . 501
Obfequiis natura meis?~ fubfidere noftris
Sub pedibus montes, arefcere vidimus amnes.
Non ita Di Getici faxint Manefque parentum,
Ut mea converfo relegam veftigia curfu.
Hanc ego vel vittor regno, vel morte tenebo
Vittus humum. per tot populos urbefque cucurri,
Fregi Alpes, galeifque Padum vittricibus haufi.
Quid reftat nifi Roma mihi ? gens robore nofira
Tunc quoque pollebar, nullis cum fideret armis .
At nunc Iìlyrici poftquaam mihi tradita jura,
Meque fuum fecere ducem; tot tela, tot enfes,
Tot galeas multo Thracum fudore paravi,
Inque meos ufus vettigal vertere ferri
Oppida legitimo juflu Romana coegi.
Sic me fata fovenr. 'ipfi, quos omnibus annis
Vafiabam, ferviredati. nocitura gementes
Arma dabanr, fiammifque diu mollitus & arte
In iua danina chalybs labro lugente rubebat.
Hortantes his adde Deos. non (omnia nobis,
volucres : fed clara paiam vox edita luco eil ;
Rumpe omnes, Alarice, moras. hoc impiger anno
Alpibus Itali« rupris penetrabis ad Urbem.
Huc iter ufque datur. quis jam poft talia fegnis
Ambigat, aur cado dubiret parere vocanti?
Sic ait, horratufque iuos belloque vi$que
Inftruit. attollunt vanos oracula fafius.
O femper tacita fortes ambage maligna,
Eventuque parens & nefcia vatibus ipfis
Veri fera fides! Ligqruoi regione fuprerqa
Pervenir ad fluvium ( miri cognominis ) Urbem.
Atque illic domitus vix tandem interprete cafu
Agnovit dubiis illufa vocabula fatis.
Nec non & Stifico pugnam poicentia movit
Pieno cafira gradu, dittifque mftigat euntes.
Nunc o nunc, Sodi, temeratae fumite tandem
Itali* posnas. obfeffi Principis armis
Excufate nefas. deploratumque Timavo
Vulnus, .& Alpinum gladiis abolete pudorem •
Hic eft,. quem toties campis fudiftis Achivis;
Quem difcors odiifque anceps civilibus orbis, r
Non fua vis tutata diu, dum foedera fallax
Ludit, & alterna; perjuria venditat aulce.
Credite nunc omnes, quas dira Britannia, gentes,
Quas Ifter, quas Rhenus alir, pendere paratas
In fpeculis. uno tot pradia vincite beilo.
Romanum reparate decus, molemque labantis
Imperii fulcite humeris. hic omnia campus
Vindicat : h«c mundo pacem vittoria fancit.
Non in Threiciis ^mi decernimus oris :
Nec fuper Alpheas umbranria Msnala ripas
Confiitimus. non hic Tegeen Argofque tuemur.
Vifceribus mediis, ipfoque in corde videtis
Bella, gerì. patrem clypeis defendite Tibrin^,
Talia nunc pediti,turm« nunc miflus equeftri,
Uitta dabat : fimul externis pr*cepta ferebat
Auxiliis. ibat patiens ditionis Alanus,
Qua nofir* juifere tuba; : mortemque petendam
Pro Latio docuit gentis pr*clarus Alan* ;
Cui natura breves animis ingentibus artus
Finxerat, immanique oculos infecerat ira.
vulneribus pars nulla vacat, refciflaque contis
Gloria fcedati fplendet jattantior oris.
llle tamen mandante procul Stilicone citatis
erriltr ? mSt Tlta.Iamclue momordit arenarli;
Felix, Elyfnique plagis & cannine dignus,
Q u i m a l e l u f p e t t a m n o b i s im p e n f i u s a r f i t
V e l l e t o p u r g a r e f i d e m : qui j u d i c e f e r r o
U i l u i t im m e n t u m l a u d a t o f a n g u i n e c r l m e n .
M o r t e v i r i t u r b a t u s e q u e s f l e f l e b a t h a b e n a s :
Totaque pracifo nutaflent agmina cornu,
urj 2r ln ^a Stilico legione fecutus
bublidus pedi tum pugnam inftauraflet equeflrem .
Quis Mufis' ipfoque licet Psane recepto
Enarrare queat, quantum (iradivus in illa
Luce Irne dederit fundator originis urbi?
Altius haud umquam toto defcendlmus enfe
in jugulum Scythias : tanta nec clade fuperbum
Contudimus Tanain, vel cornua fregimus litri.
Invilum miles iìtiens haurire crnorem
Per varias veftes, oneraraqne plauflra metallo
Jranbt, & argenti cumulos; & csdis avarus
Eontemptas proculcat opes. pretiofior auro
banguis erat. paflìm neglefli prodiga lucri
Ira furens itriftis odium mucronibus explet.
1 urpureos cultus abfumptique igne Valentis
Exuvias, miferifque graves crateras ab Argis ,
Raptaque flagranti fpirantia figna Cbrintho
Calila us ante pedes vementibus objicit hoftis
I t j . a!P ’ ne'J“e en'm feralis prada moratur,
I ? P ' i b e n t f t im u l o s m o n u m e n t a d o l o r i s ,
I "!Ierl'ur fefro captivnm vnlgus, & omnes
I Uiverfae vocis populi, quos traxerat hoflis
Servino, tandem dominorum lirage redempti
Blanda cruentatis affignnt ofcula dextris
Defertofque Lares & pignora lasra revifunt.
Miratur fua quemque domus, cladefque renarrant
Ordine, tum grati referunt miracula belli.
r ' . t,bl , tu,nc> Ala rle , dolor, cum Marte perirent
Divitix, fpolufque diu qusfita fupellex,
I ulfaretque tuas uiulatus coniugis aures • '
Conjugis invidio qua; dudum freta marito
Uemens Aufonidum gemmata monilia matrum,
Romanafque alta famulas cervice petebat ?
Sctlicet Argolicas Ephyreiadafque puellas
Coeperat & pulcras jam faftidire Eacamas .
Sed Dea qua: mmns obflat Rhamnufia votis
Ingemuit flexnque rotam . domar afpera viilos
Paupenes, unoque die Romana rependit
Quid quid ter denis acies amifimus annis,
celebranda mihi cunélis Pollentia feclis !
O meritum nomen felicibus apta triumphis !
Virtutis fatale folum; memorabile buftum
Barbariie ! nam fepe locis ac finibus illis
K f P I Ì red»tt vindiéla Quirino.
Illté-Oceani ftagnis excita fupremis
Cimbnca rempeflas, aliafqne immKTa per Aloes
Iildem procubuit campis. jam protinus stas
Advemens gemma; gentis permifceat offa,
i rr; d“?llcLes fiS,net «tulos commnne tropium :
1 i r i\ ?™ iS ■ <l'Je Getas, Stilicone peremptos
I ^ , .¥ ano/.cllns ducibus, tegit Itala rellus.
I Ujicite vefanae Romam non temnere geutes.
DE