C L . C L A U D I A N I D E III. C O N S . H O N O R .
Ertia Romulei fumant exordia fafces,'
Terque fuas ducat beliatrix pompa cu-
rules„
Fellior annus eat > cin&ufque imitata
Gabinas
Di ves Hydafpeis augefcat purpura gem-
mis .
Succedant armis trabea; : tentoria li&or
Ambiat, & Lati« redeant ad iìgna fecures.
Tuque, o , qui patrium curis «qualibus orbem.
Eoo cum fratre regis, procede fecundis
Alitibus, Phcsbique novos ordire meatus,
Spes votumque poli,. quem primo a limine vitae
Nutrix aula fovet : flri&is q,uetn fulgida telis
Inter laurigeros aluerunt cailra triumphos .
Ardua privatos nefcit fortuna penates,
Et regnum cum luce dedit cognata poteflas.
Excepic Tyrio venerabile pignus in oftro,
Luftravitque tuos aquilis' viélricibus orrus^
Miles , & in mediis cuhabula prabuit haftis..
Te nafcente ferox toto Germania Rheno
Intremuit, movitque fuas formidine fiivas
Caucafus, & pofitjs numen confeffa pharetri^
Ignavas Meroe traxit de crine fagittas.
Reptafti per fcuta puer, regumque recentes
Exuvi® tibi ludus erant, primufque folebas
Afpera completi torvum poft praelia patrem,
Signa triumphato quoties flexiflet ab litro
Aréloa de ftrage calens, & pofcere partem
De fpoliis , Scyrhicofve arcus, aut rapta Gelonts
Cingula, vel jaculum Daci, vel frana Suevi.
3 Ile coruicanti clypeo te f«pe volentem
Suflulit arridens, & pe&ore preffit anhelo
Intrepidum ferri, galea; nec trille timentem
Fulgur, & ad fummas tendentem brachia cridas *
Tum fie l«tus ait : Rex o fìellantis Qlympi y
Talis perdomito redeat mihi filius hofte,
Hyrcanas populatus opes, aur c«de fuperbus
Affyria. lìc enfe rubens , ile flamine crebro
Turbidus, & grato refperfus pulvere belli,
Armaqùe gavifo referat captiva parenti.
Mox ubi Armadi redo veftigia greflu,
Non tibi defidias molles, nec marcida luxu
Otia, nec íomnos genitor permifit inertes :
Sed nova per duros inftruxit membra labores,
E t cruda teñeras exercuit indole vires :
Frigora fasva pati., gravibus non cedere nimbis,
JEllivum tolerare jubar, tranare fonoras
Torrentum furias, adfcenfu vincere montes,
Planitiem curfu, valles & concava ialtu.
Nec non in clypeo vigiles producere nodes,.
In galea potare ni ves; mmc fpicula cornu
Tendere, nunc glandes Raleari fpargere funda.
Quoque magis nimium pugn« inflammaret amorem,
Fada tui numerabat a v i, quem litus adulta;
Horrefcit Lybi«, ratibuique impervia Thule..
lile leves Mauros, nec falfo nomine Pidos
Edomuit, Scetumque vago mucrone fecutus
Fregit Hyperboreas remis audacibus undas ,
E t geminis fulgens utroque fub axe tropsis
Tethyos alterna; refluas calcavit arenas..
Hos tibi virtù rum iti mulos y h«c femina laudum,
H«c exempla. dabat. non ocius haufit A chilles
Semiferi pracepta fenis, feu cufpidis artes,.
Si ve lyra cantus, medicas feu difeeret herbas.
intere» turbata fides, civiiia rurfus
Bella tonant, dubiumque quatit difcsrdia mundum.
Proh crimen Superum, longi proh dedecu&ævi,
Baxbarus Hefperias exul poflederat vrbes,
Sceptraque dejecto dederat Romana clienti •
Jam Princeps molitur iter, gentefque remotas
Colligit Aurora, tumidus quafeumque pererrat
Euphrates , quas luftrat Halys, quas dirat Orontes.
Turiferos Arabes faltus, vada Cafpia Medi,
Armenii Phaiio, Parthi liquere Niphaten.
Quæ tibi nunc Martis rabies, quancufque fequendì
Ardor erat? quanto flagrabant pedora voto,
Optaras audire tubas, campique cruenta
Tempeilate frui, truncifque immergere platitas?
Ut Leo, quem fulvæ matris fpelunca tegebat
Uberibus folltuin pafei,. cum crefcere fenfit
Ungue pedes, & terga jubis, & denribus ora;
Jam negat imbelles epulas, & rupe relida
Gætulo comes ire patri, Itabutifque minari
/Eftuat, & celli tabo fordere juvenci.
I Ile vetat, rerumque tibi commendar habenas,
Et facro méritos ornat diademate crines.
Tantaque le rudibus pietas oliendit in annis,
Sic «ras animo ceilit, quererentur ut omnes
Imperium, tibi ferodatum. vidoria velox
Aufpiciis eflèda tuis. pugnaltis uterque :
Tu fatis, genitorque manu, te propter & Alpes
Invadi faciles ► cauto nec profui t hoftt
Munitis hæfille locis. fpes irrita valli
Concidit, & fcopulis patuèrunt clauftra revullis »
Te propter gelidis Aquilo de monte proceliis
Obruit ad verías acies, revolutaque tela
Vertit ia audores, & turbine reppulit hallas.
O nimium. dilede Deo, cui fundit ab antris
Æolus armatas hiemes; cui militât æther,
Et conjurati veniunt ad clalilca venti.
Alpina; rubuere nives, & frigidus atnnis
Mutatis fumavit aquis, turbaque cadentum
Staret, ni rapidus paviflet flumina fanguis •
At ferus inventor feelerum trajecerat altura
Non uno mucrone latus, duplexque tepebat
Enlis, & ultrices in fe couverrerat iras,
Tandem juila manus . jam libértate reduda,
Quamvis emeritum peteret natura reverti
Numen, & auratas allrorum panderet arces.,
Nutaretque oneri venturo confcius Atlas;
Dillulit Auguftus cupido fe credere cario,
Dum tibi pacatum prafenti traderet orbem :
Nec mora; Biiloniis alacer confurgis aboris,
Inter Barbáricas aufus tranlìre cohortes
Impavido vultu. linquis Rhodopeia faxa
Orpheis animata modis : juga deferis Oetes
Hercúleo damnara rogo: poli Pelion intras.
Nereis illudre toris. te pulcer Enipeus
Celfaque Dodone ilupuit, rurfufque locut«
In te Chaoniæ moverunt carmina quercus.
lllyrici legitur plaga litoxis : arva teruntur
Dalmati« : Phrygii numerantur llagna Timavi .
Gaudent Itali« fublimibus oppida muris
Adventu facrata tuo . fubmiflùs adorar
Eridanus, blandofque jubet mitefeere fludus,
Et Phaethonteas folit« deflere ruinas
Rofcida frondofæ revocant eledra forores ►
Quanti tum jovenes, quant« fprevere pudorem
Spedandi Audio matres, puerifque feveri
Gertavere fenes, cum tu genitoris amico
Exceptas gremio mediani veherere per urbem ,
< Vela-
G L . C L A U D I A N I . D E III. C O N S . H O N O R .
Velaretque píos cominunts laurea currus • *
Ouis non Luciferum rofeo cum Solé viden
Credidit, aut jundum Bromio radiare lonantem.
Floret criílatis exercitus undique turmis,
Q u i f q u e f u á t e v o c e c a n e n s . p r a í l r i n g i t a e n a
L u x o c u l o s , n u d i q u e f e g e s M a v o r t i a f e r r i
J n a e m i n a t f p l e n d o r e d i e m . p a r s n o b i l i s a r c u ,
p a r s l o n g e j a c u l i s , p a r s c o m i n u s h ó r r i d a c o n t i s .
Hi volucres rollunt aquilas, hi pida draconum
Colla levant, multufque tumet per nubila lerpens
Jrarus ílimulante Noto ; vivitque receptis
Flatibus, & vario mentitur íibiia traálu .
Ut ventum ad fedes; cundos difeedere tedis
Pux jubet, & generum compelLat talibus ultro:
B-*llipotens Stilko, cujus mlhi robur in armk,.
Pace probata lides. quid énim per praelia geííi'
Te fine? qnem merui te non- fudante tnumphumrJ
Odryíium pariter Getico- foedavimus Hebrum
Sanguitae-,. Sarmaticas paritep^proftravünus alas,
Rhip«aque fimul fefíos porreximus artus
]n glacie, flamemque rota fulcavimus Iítrum.
Ergo age, me quoniam esleílis- regia poícit,
Tu curis fuccede- meis, tu pignora folus
Noílra fove, dextra tu protege fratres.
Per confanguineos thalamos, nodemque beatam
Per tedas, quas ipfa tuo Regina levavit
Conjugio, fociaque nurum produxit ab aula,
Indue mente patrem, crefcenres dilige foetus,
Ut ducis, ut foceri. jam jam fecurus ad aítra-
Te cuílode ferar, rupta fi mole Typhaus
Vine lis prolrHat, Tityos' B membra reíolvat,
Si furor Enceladt projeda mugiat ./Etna,
Oppoíito Stilicone cadant. Nec plura locutus,
Sicut erat, liquido íignavit tramite nubes,
Ingrediturque globum Lunas, limenque reliqmt
Arcados, & Veneris clementes advolat auras.
Hinc Phoebi permenfus iter, flammamque nocenteni'
Gradivi, placidumque Jovem, íletit arce fuprema,..
Algenti qua zona riget Saturnia tradu-.
Machina laxatur c«li, rutil«que pateícunt
Sponte fores • Ardoa parat convexa Bootes
Aullrales referat portas fuccindus Orion,
Invitantque novum fidus, pendentque viciHim ,
Quas partes velit ille fequi, quibus efle fodalis
Dignetur llellis, aut qua regione morati.
O decus «thereum, terrarum gloria quondam;
Te tuus Oceanus natali gurgite laifum
Excipit, & ncrtis Hifpania proluit undis .
Fortunate parens, primos cum detegis ortus,
Adfpicis Arcadium: cum te pvoclivior urges,
Occiduum- vifus remoratur Honorius ignem .
Et quocumque vagos ftedas fub cardine curfus,
Natorum per regna venis, qui mente ferena,
Maturoque regunt vidas moderamine gentes;
Secula qui rurfus forment meliore metallo.
Luget avarities Stygiis innexa catenis,
Curnque éuo-demens expellitur ambitus auro.
Non dominantur opes; non corrumpentia fenfus
Dona valent, emrtur fola virtute poteftas.
Unanimi fratres, quorum mare terraque fatis
Debentur, quodcumque manus evafit avitas,
Quod fuperell patri, vobis jam Mulciber arma
; Praparat, & Sicula Cyclops incude laborat.
: Brontes innumeris exafperat «gida fignis :
Altum fulminea crifpare in cufpidé conum
Fellinat Steropes : nedit thoraca Pyracmon ;
; Ignifluifque gemitLipare fumofa cavernis .
Vobis Ionia virides Neptunus in alga
Nutrit equos, qui fumma freti per c«rula polTint
Ferre viam, fegetemque levi percurrere motu ,
Nefciat ut fpumas, nec proterat ungula^ culmos.
Jatn vid'eo Babylona rapi, Parthumque coadum^
•Non fida trepidare fuga: jam Badra teneri
Legibus , &. femulis Gangenrpaljefcere ripis,
Gemmatoique humilem difpergere Perfida^ cultus
Ite per extremum Tanain, pigrofque Triones,,
; Ite per ardentem Libyam : fuperate- vapores-
Solis, & arcanos Nili deprehendite fontes.-
Herculeum finem, Bacchi tranfcurrite metas.
Vellri juris erit quidquid compleditur axis.
Vobis rubra dabunt pretiofas «quora conchas,
Indus ebur^ramos Panchaia, veliera Seres.
De Quarto Confulatu H o n o r i t A u g u s t i Panegyris-.
Ufnieiis i-terum fefe regalibus annus
Induit, & nota fruitur jaihntior
aula .
Limina nec paffi circum prtvata mo-
Exultant reduces Augufto Confule fafces
•
Cernís ut armorum proceres, Iegumque potentes
Patricios fumunt habitus, & more (jabino
Difcolor incedit legio, pofitifque parumper
Bellorum (ignis fequitur vexilta' Quirtm .
I.iiiori cedunt aquilte, ridetque rogatus
Miies, & in mediis effulget Curia caitris.
Ipfa Palatino circumvaiiata Senaiu
Jam trabeam Bellona gerit, parmamque removit
E t galeam , facras humeris veilura curules.
Nec te laurigeras pudeat, Gradive-j- fecures
Pacata ge'lia re manu, Lariaque micantem
Loricam mutate toga, dum fetreus hstet
Currus, & Tridam ludutit per prara jugaies
Haud indigna coli, nec nuper cognita Marti'
Ulpia progenies, & , quae diademata mundo
Sparfit, Ibera domus: nec tantæ vilior unda
Promeruit gentis ferienv: cunabuia tovit
Oceanus. terræ dominos, pélagique futuros
Immenfo decuit rerum de principe nafci.
Hinc proceíiit avus: cui, poli Arüoa frementi
Ciaffica, Maffylas annexuit Africa lauros.
lile , Caledoniis pofuit qui catira, pruinis,
Qui medios Libyæ fuir caífide pertuiit aeilus,
Terribilis Mauro r debellatorque Britanni
Litoris, ac pariter Bóreas vaflator & Auílri.
Quid rigor æternus cæii, quid frigora profunt,
Ignotumque fietum ! maduerunt Saxone fufo
Orcades, incaluit Piílorum fanguine Thule.
Scotorum cúmulos flevit glacialis lerne.
Quis calor obfiiiat forti 1 fier vaila cucurrlt
(Erhiopum, cinxitque novis Atlanta maniplis.V
irgr