Inducit Nero fordidas paludes.
Sed qui limina bellicofa Jani
Juftis legibus, & foro coronas:
Qui :caftz Cereri diu negata
Reddit jugera, fobriafque terras:
Qui fortem vetat interire fexum :
Et Cenfor prohibet mares adultos
Pulchræ fupplicium time re formæ:
Qùi reddit Capitolio Tonantem ;
Et Pacem propria domo-reponit •
Qui genti patriæ futura Temper
Sancit limina, Flaviumque culmen *
Hic fcenis populi vias gravatas,
E t campis iter omne detinentes ,
Longos eximit ambitus, novoque
Injecta folidat graves arenas .
Gaudens Euboicæ domum Sibylla; >
Gauranofque (inus, & situantes
Septem montibus admovere Baias.
Hic quondam piger axe vettus uno
Nutabat cruce pendula viator ,
Sorbebatque rotas maligna teilus,
E t plebs in mediis Latina campis
Horrebat mala navigations.
Nec curfus agiles, led impeditum
Tardabant iter orbitæ tacentes,
Dum pondus nimium querens Tub alta
Répit languida quadrupes (latera.
At nunc, quæ iolidum diem terebat,.
Horarum via fada vix duarum: _
Non tenTæ volucrum per aftra pennz*
Nec velocius ibitis carina:»
Hic primus labor inehoare Juico*
E t refcindere limites , & alto
Egeftu penitus cavare terras,
Mox hauftas aliter replere foflas ,
E t fummo gremium parare dorfo,
Ne nutent Tola, ne maligna Tedes
Et preiïïs dubium cubile Taxis«
Tunc umbonibus hinc & hinc coa&is,
Et crebris iter alligare gompfiis •
O quanræ pariter roanus laborant !
Hi caedunt nemus , exuuntque montes,
Hi ferro fcopulos, trabefque czdunt y
li l i laxa ligant, opuTque texunt
C od o.pulvere, Tordidoque topno:
Hi Ticcant bibulas manu lacunas,
Et longe fluvios agunt minores «
Ha: poflent & Athon cavare dextrz,
E t mceftum pelagus gementis Helles
Intercludere ponte non natanti •
His parvus ( Lechiz nifi vetarçnt )
Inous fréta miTçuiÎTet Ili fimos .
Fervent litora, nobi-Iefque filvæ,
I t longus medias fragor per urbes*
Atque Ecfio fimul hinc ot inde fradam
Gauro Maíficus uvifer remittit.
Miratur fonitum quieta Cyme,
E t Linterna palus, pigerque Savo .
A t flavum caput, humidumqu? late
Crinem moUibus impedjtus ultiis,
Vulturnus levât ora, maxjmoque
Pontis Czfarçi récitais arcú,
Pandis talia faucibds redundat:
Camporum bone conditor meorurii,
Qui me vallibus aviis w fiilta ,
' Et ripàs habitare nefcientem,
Redi legibus alvei ligafti:
Et nunc ille ego turbidus, minaxque,
Vix paflus dubias prius carinas,
Jam pontem fero, perviufque calcor.
Qui terras rapere, & rotare filvas
Afiueram (puder) Amnis effe ccepi.
Sed grates ago flridus, atque tanti eft,
Quod lubteduce, te jubente celti,
Quod tu maximus arbiter, mezque
Vidor perpetuus legere ripae •
Et nunc limite me colis beato,
Nec Tprdere finis, malumque late
Deterges fteriiis foli pudorem ,
Ne me puivereum , gravemque cceno
Tyrrheni finus obruat profundi,
Qualis Cinyphius, tacente ripa,
i cenos Bagrada Terpit inter agros.
Sed talis ferar, ut nìtente curfu
Tranquillum mare, proximumque poiTIm
Puro gurgite provocare Lyrim.
Hzc Amnis : patiterque Te levarat
Ingenti piaga marmorata dorTo.
Hujus janua, profperumque lime»
Arcus belligeri Ducis tropzis,
Et totis Ligurum nitens metallis,
Quantus nubila qui coronai imbri.
lllic fledirur excitus viator :
iliic Appia Te dolet relinqui .
Tunc velocior, acriorque curTus ,
Tunc ipTos juvat impetus jugales.
Ceu feifis ubi remigum lacerris
Primz, carbafa ventilatis, aura:.
Ergo omnes, age, qua:. Tub axe primo
Romani colitis fidem parentis,
Prono limite commeate gentes ;
Eoz citius venite iaurus ;
Nil obftat cupidis, nihil moratur •
Qui primo Tiberini reliquit ortu,
Primo vefpere navigar Lucrinum •
Sed quam fine viz recentis imo,
Qua monftrat veteres Apollo Cumas,
Albam crinibus, infulifque cerno?
Vifu fallimur? an làcris ab antris.
Profert Cfialcidicas Sibylla laurus?
Cedamus, Cbely : jam repone cantus ?
Vates Tandior incipit : tacendum eft *
£11 & colla rotat, novilque late
Bacchatur fpatiis, vianique replet.
Tunc fic virgineo profatur ore :
Dicebam, veniet ( manete campi,
Atque amnis ) veniet favente celo,
Qui foedum nemus, & putres arenas
Celfìs ponribus, & via levabit.
En hic eli Deus, hunc jubet beatis
Pro Te Jupiter imperare, terris . ,
Quo non dignior has fubit habena ,
Ex quo, me duce, przfcius Averni
/Eneas avide futura quzrens ,
Lucos & penetravit, & reliquit.
Hic paci bonus, hic timendus armis ,
Natura melior, potentiorque.
Hic fi flammiferos tenerer axes,
Largis. India nubibus maderet,
Uncfc&éjt Libye , teperet JEmus\
| Sai ve dux hominum, & parens deorum;
1
plvifum mihi, cognitumque nurnen-,
Nec jam Putr^ us evoluta chartis
§Kmni prece quindecim virorum
Perluftra mea dida, Ted canentem
U i cominus ( ut mereris ) audi:
Vidi quam feriem morantis am
prdne6lant tibi Candida: Torores.
Magnus te manet ordo feculorum:
Nalis longior, abnepotibuTque,
Atlos perpetua geres juventa ,
Quos fertur placidos obiife Neftor,
Qu0s Titonia computat Tenedus ,
E^quantos ego Delium popofei.
Jurijyit tibi jam nivalis Ardos;
Nuic magnos Oriens dabit triumphos^
Ibis qua vagus Hercules, & Evan
Ulwa fidera, flammeumque folem,
Et Ndi capur, & nives Atlantis:
Et Jauduro cumulo beatus omni
Scaides heiliger, obviofque currus;
Doijec Troicus ignis, & renatsc
Ta^ieius Pater inronabit aulz .
Haec^donec via, te regente terras,
Anaoia magis Appia TeneTcat.
|V. Ad V ictorium Marcellum E pistola»
CjUrre per Euboicos non fegnis epiftola campos;
iHac ingrefla vias, qua nobilis Appia crefcit
In latus, & molles Tolidus premit agger arenas :
Atqpe ubi Romuleas velox penetraveris arces,
Continuo dextras flavi pete Tibridis oras,
Lydia qua penitus llagnum na vale coercet
Ripa , TuburbaniTque vadum prztexitur hortis »
lllic fegregium formaque animifque videbis
Marcellum, & celTo przfignem vertice nofees*
Cui.primum Tolito vulgi de more Talutem,
Mox inclufa modis h&c reddere verba memento •
Jam terras volucremque polum fuga veris aquofi
Laxat, & Icariis czlum latratibus urit.
Ardua jam denTz rarefeunt meenia Romz :
Hoi Prznefte facrum, nemus hos glaciaie Dianz,
Algidus aut horrens, aut Tufcula protegit umbra:
Tibüris hi lucos , Anienaque frigora captant .
Teijuoque clamofz quznam plaga mitior urbi
Suwrabit ? zftivos quo decipis aere foles ?
Quid tuus ante omnes, tua cura potifiima, Gallus,
Nec non nofter amor, ( dubium morumne probandus
In^niive bonis ) Latiis. zftivat in oris?
Anne metalliferz repetir jam tncenia Lunz,
Tyirhenafque domos ? quod fi tibi proximus hzret,
Nonlego nunc veftro procul a fermone recedo,
Certum eft: inde Tonus geminas mihi circuit aures*
Sed tu, dum nimio poiTelTa Hyperione flagrat
Torva Cleonei juba fideris, exue curis
pe%-us> ^ afliduo temet furare labori.
Ltjfintes operit pharerras, arcumque retendit
& Elzis auriga laboribus ailos
AJieo permulcet equos, & noftra fatiTcit
t)^Wf axaturque ixa‘ chelys.’ * vires * *inftigat, “ • " '
alitque
T « emP'i^lva <quies, major poit otia virtus*
Talis canrata BriTeide venit Achilles
T j IOr’ ^ erupit in Heélora pleftris .
vv^P^'^'flammabit racite repetita parumper
^ / ° ^ os novus exultabis in adlus,
iani Latiz .non miTcent jurgia leges •
s
Et pacem piger annas habet, mefleTque reverfie
DimiTere forum, nec jam tibi turba reorum
Veflibulo, queruiique rogant exire clientes*
Celiar centeni moderatrix judìcis hafla.
Qua tibi Tùblimi jam nunc celeberrima fama
Eminet, & juvenes facundia przterit annos.
Felix curarum , cui non Heliconia cordi
Serta, nec imbelles Parnafi e vertice laurus!
Sed viger ingenium, & magnos accinélus in ufus
Fert animus quafeumque vices. nos otia vitz
Solamur cantu, ventolaque gaudia famz
Quzrimus. en egomet Tomnum, & geniale fecutuff
Litus, ubi AuTonio Te condidit hofpita portu
Parthenope, tenues ignavo pollice chordas
PulTo, Maroneique fedens in margine templi
Sumo animum , & magni tumulis adcanto magiftri*
At tu (i longi curfum dabit Atropos z v i ,
( Detque precor , Latiique ducis fic numina pergant *-
Quem tibi pofihabito fludium eft coluifle Tonante 0
Quique tuos alio fubrexìt munere fafces,
Et Tpatia obliquz mandai renovare Latinz )
Forfitan AuTonias ibis frznare cohortes,
Aut Rheni populos, aut nigrz litoraThules,
Aut Iftrum fervare latus, metuendaque portz
Limina CaTpiacz. nec enitn tibi fola potentis
Eloquii virtus ; Tunt membra accommoda beilis r
Quique gravem tardi fubeant thoraca lacerti.
Seu campo pedes ire paras , eil agniina Tupra
Nutaturus apex: Teu frzna Tonantia fleóles,
Serviet afper equus . nos fa&a aliena canendo
Vergimur in fenium: propriis tu pulcher in armis
Ipfe canenda geres, patrizque exempla parabis ..
Magna geres : dignofque etiamnum belìiger aiìus
Pofcit avus, przftatque domi noviife triumphos.
Surge agedum, juvenemque puer deprende parentem
Stemmate materno felix, virtute paterna.
Jam te blanda fina Tyrio, (ibi gloria felix
Educat, & cunélas gaudet (pondere curules.
Hzc ego Chalcidicis ad te , Marcelle, fonabam
Litoribus^, fraélas ubi Vefbius egerit iras,
^mula Trinacriis volvens incendia flammis*
Mira fides! credetne virum ventura propago,
Cum Tegetes iterum, cum jam hzc deierta virebunt,
Infra urbes, populofque premi? proavitaque toto
Rura abiifle mari? nec dum letale minari
CeiTat apex. procul irta tuis, Tifata, Teate,
Nec Marrucinos agat hzc infania montes.
Nunc fi forte meis quz fint exordia Mufis
Scire petis, jam Sidonios emenfa labores
Thebais optato collegit carbafa portu .•
Parnaiflque jugis , filvaque Heliconide feflis
Thura dedit flammis, & virginis exta juvenez,
Vorifèraque meas fufpendit ab arbore vittas.
Nunc vacuos crines, alio Tubir infula nexu :
Troja quidem, magnufque mihi rentatur Acliilles;
Sed vocat arcitenens alio pater, armaque monftrat
Aufonii majora ducis: trahit impetus ilio
lam pridem, retrahitque timor, ftabuntne fub illa
Mole humeri ? an magnò vincerur pondere cervix t
Die Marcelle , feram, fluftus an fueta minores
Nofle ratìs, nonduni loniis credenda periclis?
Jamque vale, & penitus voti tibi vatis amorem
Corde exire veta. nec enim Tirynthius alms
Peéfus amicitiz. cedit tibi gloria fidi
Thefeos, & lacerum qui circa meenia Trojz
Priamidem, czfo folatia traxit amico •
Z V . Ly