Vincuta nervorum, & laterum textura, cavumque
leétus, & abftrufum fibris vitalibus, omne
Quidquid homo eft, aperit peftis. natura profana
Morte patet: manant humeri, forteique lacerri.:
Colla, caputque fluunt. calido non ocyus Auftro
Nix refoluta cadet, nec*folem cera fequetur*.
Parva loquor ; corpus fanie ftillafte peruftum .*
Hoc & fiamma poteft. fed quis rogus abjlulit ofTa ?
rise quoque difcedunt, putrefque fecuta medullas
Nulla manere fìnunr rapidi veftigia fati .*
Cyniphias inter peftes tibi palma nocendi eft:
opn^s animam, tu fola cadaver.
,*cce fubit fàciesJeto diverfa fluenti.
Nafidium Marfi cultorem torridus agri
Percuftit Prsfter. illi rubor igneus ora
Succendit, tenditque cutem,, pereunte figura,
Mifcens cunéla tumor toto jam corpore major:
Humanumque egreifa modum fuper omnia membra
Ltnatur fames, late tollente veneno.
Ipfe latet penitus congedo corpore merfus:
Nec lorica tenet diftenti corporis auiluna.
Sputneus accenfo non fic exundat aheuo
Undarum cumulus : nec tantos carbafa Coro
Curvavere finus. tumidos jam non capit artus
Inform is globus, & confufo pondere truncus. .
IntaCium volucrum roftris, epulafque daturum
Haud impune feris, non aufi tradere bufto,
Nondum ftante modo, crefcens fugere cadaver.
bed majora parant Libyc« fpe&acula peftes •
lmpreifit dentes Hsmorrhois afpera Tulio
Magnanimo juveni, miratorique Catonis.
LJtque fojet pariter totis fe effondere fignis
Corycu preflura croci : fic omnia membra
¿.milere fimul rutilum pro fanguine virus.
Sanguis erant lacrims : qusecumque foramina novit
Humor, ab his largus manat cruor: ora redundant,
E t patul« nares : ludor rubet ; omnia plenis
Membra fluunt venis: totum eft pro vulnere corpus.
At tibi, Leve naifer,fixus prarcordia preffit
Niliaca ferpente cruor: nulloque dolore
Teftatus morfus fubita caligine mortem
Accipis, 5? Stygias fonino defcendis ad umbras.
Non tam veloci corrumpunt pocula leto,
Stipite qu» diro virgas mentita Sabinas
Toxica fatilegi carpunt matura Sab«i.
Ecce procul fxvus fterilis fe robore truiici
Torfir, & immifit (Jaculum vocat Africa) ferpens:
Perque caput Pauli rranfaftaque tempora fugit.
Nil ibi virus agit.* rapuit cum vulnere fatum.
Deprenfum eft, qua fonda rotat , quam lenta volaret,
Quam fegnis Scythica ftrideret arundinis aer f.
Quid prodeft miferi Bafilifcus cufpide Murri
Tranfaélus? velox currit per tela venenum,
Invaditque manum : quam protinus ille retefto
Enfe ferit, totoque fimul demittit ab armo :
Exemplarque fui fpe&ans miferabile leti
Stat tutus pereunte manu. quis fata putaret
Scorpion, aut vires matura mortis habere?
Ille minax nodis,_& refto verbere favus,
Tefte tulit calo vifti decus Orionis .
Quis calcare tuas metuat Solpuga latebras ?
Et tibi dant. Stygia jus in l'uà fila forores.
Sic nec clara dies ^ nec nox dabat atra quietem,
Sufpecja. eft miferis. in qua tellure jacebant.
Nam neque congeli» ftruxere cubilia frondes,
Nec culmis ere vere tori : fed corpora fatis
IExpófiti volvuntur humo, calidoque vapore
Alliciunt gelidas no&urno frigore peftes :
lnnocuofque diu riétus torpente veneno
Inter membra fovent : nec, qua menfura viarum
Quifve modus norunt, calo duce : fape querentes I
Reddite Dii, clamant , miferis, qu» fugimus, arma]
Reddite Theifaliam. patimur cur legnia fata
In gladios jurata manus? pro Cafare pugnant
Dipfades, & peragunt civilia bella Cerafta.'
Ire Iibet qua Zona rubens, atque axis inuftus
Solis equis: juvat atheriis adfcribere cauiis
Quod peream» caloque mori, nil Africa de te,
Nec de te Natura queror: tot monftra ferenrem,
Gentibus ablatum dederas ferpentibus orbem :
Impatienfque folum Cereris, Cultore negato ,
Damnafti, atque homines voluifti deefle venenis«
In loca ferpentum nos venimus: accipe poenas,
Tu quifquis Superum commercia noftra peroius, IHinc torrente plaga, dubiis hinc Syrtibus orbem
Abrumpens, medio pofuifti limite mortes.
Per fecreta tui bellum civile receffus
Vadit: & arcani miles tibi confcius orbis
Clauftra petit mundi. forfan majora fuperfunt
Ingreftis. coeunt ignes ftridentibus uncfis,
Et premitur natura poli. fed longius ifta
Nulla jacet teilus, quam fama cognita nobis
Triftia regna Jubae. qusremus forfitan iftas
Serpentum terras : habet hoc folatia cslum :
Vivit adhuc aliquid. patria: non arva requiro,
Europamque, alios foies, Afiamque videntem.,
Qua te parte poli, qua te tellure reliqui
Africa? Cyrenis etiam nunc bruma rigebat.
Exiguane via legem convertimus annis?
Imus in adverfos axes: evoluimur orbe :
I Terga damus ferienda Noto, nunc forfitan ipfa eft
Sub pedibus jam Roma meis. folatia fati
H«c petimus: veniant hoftes, C«farque fequatur
-Qua fugimus • Sic dura fuos patientia queftus
Exonerat : cpgit tantos tolerare labores
Summa ducis virtus, qui nuda fufus arena
Excubat, atque omni Fortunam provocat hora .
Omnibus unus adeft fatis ; quocumque vocatur,
Advolat, atque ingens meritum , majufque falute
Contulit, in letum vires : puduitque gementem
Ilio tefte mori, quod jus habuiffet in ipfum
Ulla lues ? cafus alieno in pecore vincit,
Spe&atorque docet magnos nil poffe dolores.
Vix miferis ferum tanto laflìita periclo
Auxilium Fortuna dedit. gens unica terras
Incolit a ftevo ferpentum innoxia morfu,
Marmarids Pfylli : par lingua potentibus herbis :
Ipfe cruor tutus, nullumque admitterp virus,
Vel cantu ceffanre, poteft. natura locorum
Juftit ut immunes mifti ferpentibus eflent.
Profuit in mediis fedem pofuifie venenis,
Pax illis cum morte data eft. fiducia tanta eft
Sanguinis: in terram parvus curp decidit infans,
Ne qua fit externa; Veneris miftura timerites,
Letifica dubios explorant afpide partus.
Utque Jovis yoluGer, calido cum protulit ovo
Implumes natos , folis convertit in o rtu s:
Qui potuere pati radios, & lumine refto
Suftinuere diem cxYi, fervantur in ufus ;
Qui Phcebo ceflere, jacent : . fic pignora gentis
Pfyllus habet, fi quis taélos non’horruit angues,
Si quis donatis lufit ferpentibus infans.
Nec
tlec folum gens illa fua contenta falute,
Bxcubat holpitibus, contraque nocentia monftra
Pfyllus adeft populis. qui tunc Romana fecutus
dgna, fimul juftit ftatui tentoria duflor ,
Inmum qUas valli fpatium comjjrendit arenas
jlpurgat cantu, verbifque fugantibus angues. r
w im a caftrorum medicatus circuit ignis.
Hie ebulum ftridet, peiegrinaque galbana fudant,
Et thamarix non lxta comis, Eoaque coftos,
Et panacea potens, & Theflala centaurea:
Sueedanumque fonat flammis, Eryeinaque thapfos,
Et lárices, fumoque gravem ferpentibus urunt
Abrotanum, & longe nafceñtis cornua cervi.
Sic nox tuta viris. at fi quis pefte diurna
Fata trahit, tunc funt magicae miracula gentis,
Pfyllorumque ingens Sc rapti pugna veneni.
Nam primura tafta defignat membra faliva,
Qua; cohibet virus, retinetque in vulnere peftem,
'iPIurima turn volvit fpumanti carmina lingua
Murmure continuo, nec dat fufpiria curfus
Vulneris, aut minimum patiuntur fata tacere.
Sfpe quidem peftis nigris inferta medullis
Excantara fugit ^ fed fi quod tardius audit
\§irus, Sc elicitum, juftumque exire repugnat ;
Tunc fuperincumbens pallentia vulnera fambit,
Ore Venena trahens , Sc ficcat dentibus artus,
Extraiftamque tenens gelido de corpore mortem
Expuit : & cujus morfus fuperaverit anguis^
Jim promtum Pfyllis vel guftu nofte veneqi »
Hoc igitur levior tandem Romana juventus
Auxilio, late fqualentibus errat in arvis.
Bis pofitis Phoebe flammis, bis luce recepta
Vidit arenivagum furgens fugienfque Catonem.
Jamque illis magis atque magis durefcere pul vis
Coepit, Sc in terram Libye fpiftata redire.
J&mque procul nemorum rara; fe tollere frondes :
Surgere congedo non culta mapalia culmo •
Quanta dedit miferis melioris gaudia terra; ,
Gum primum favos contra videre leones ?
Próxima Leptis erat, cujus ftatione quieta
Èxegere hiemem nimbis flammifque carentenji.
H Cafar ut Emathia fatiatus clade receftit,
Cetera curarum projecit pondera, foli
Intentus genero: cujus veftigia fruftra
Terris fparfa legens , fama duce tendit in undas,
Threiciafque legit fauces, & amore notarum
iEquor, Sc Eroas lacrimofo littore turres,
Qua pelago nomen Nepheleias abftiilit Helle.
Non Afiam brevioris aqua; difterminat ufquam
Jluftus ab Europa, quamvis Byzantion arilo
Pontus, & oftriferam dirimat Chalcedona cur fu,
Euxinumque ferens parvo ruat ore Propontis.
Sgeafque petit fams mirator arenas,
Et Simoentis aquas , & Grajo nobile bufto
Rhation, & multum debentes vatibus umbras,
^■ircuit exuftse nomen memorabile Trojée,
Jlagnaque Phcebaft qusrit veftigia muri .
Him filys; fteriles, & putres robpre trunci
Affaraci preflere domos, & templa deorum
Jam laffa radice tenent: ac tota teguntur
^fergama dumetis : etiam periere ruin«.
Alpicit Hefidnes fcopulos, filvafque latentes
^Bnchif« tbalamos: _qup judex federit antro:
^■nde puer raptus c«lo : quo vertice Nais
^»uferit Oenone : nullum eft fine nomine faxum •
■ Infcms in ficco ferpentem pulyere rivwm
Tranfierat, qui Xanthus erat; fecurus in alto
Gramine ponebat greflus; Phryx incoia manes
Hedoreos calcare vetat. difcufta jacebant
Saxa, nec ullius faciem fervantia facri :
Herceas, .monftrator ait, non refpicis aras ?
O facer, & magnus vatum labor, omnia fato
Eripis, Sc populis donas tnortalibus svum •
¡ Invidia facr« Csfar ne tangere fam«
Nam, fi quid Latiis fas eft promettere Mufis,
! Quantum Smyrnsi durabunt varis honores,
Venturi me, teque legent: Pharfalia noftra
Vi vet, & a nullo tenebris damnabitur xvo.
Ut ducis implevit vifus veneranda yetuftas,
Erexit fubitas congeftu cefpitis aras,
Vota^ue thuricremos non irrita fudit in ignes.
Dii cinerum, Phrygias colitis quicumque ruinas 9
£ne«que mei, quos nunc Lavinia fedes
Servat & Alba, Lares, & quorum lucèt in aris
Ignis adhuc Phrygius, nullique afpeda virorum
Pallas, in abftrufo pignus memorabile templo,
Gentis Tule« veftris clariffimus aris
Dat pia thura nepos, Sc vos in fede priori
Rite vocat : date felices in cetera curfus.
Reftituam populos : grata vice mcenia reddent
Aufonid« Phrygibus, Romanaque Pergama furgent.
Sic fatus^ repetir claftes, Sc tota fecundis
Vela dedit Coris, avidufque urgente procella
Iliacas penfare moras, Áfiamque potentem
Prcvehitur, pelagoque Rhodon fpumante relinqnit.
Séptima nox Zephyro numquam laxante rudentes
Oítendit Phariis £gyptia lirora flammis .
Sed prius orta dies no&urnam lampada texit,
Quam tutas intraret aquas. ibi plena tumulto.
Litora, & incerto tur Datas murmure voces
Accipit^: ac dnbiis veritus fe credere regnis
Abftinuit tellure rates , fed dira fatelles
Regis dona ferens, medium proyqilus in «quor,
Colla Jjerit Magni Phario yelamine teéla:
Ac prius infanda commendai crimina voce.
Terrarum domitor , Roman» maxime gentis ;
E t , quod adhuc nefeis , genero fecure perempto ;
Rex tibi Pellaeus terr» pelagique labores
Donar, & Emathiis quod folum defuit armis,
Exhibet : abfenti bellum civile peraftum eft.
Theflalicas Magnus qu»rens reparare ruinas
Enfe-jacet noftro : tanto te pignore, C«far,
Emimus : hoc tecum percuftum eft fanguine feedus*
Accipe regna Pbari nullo qu»fita cruore:
Accipe Niliaci jus gurgitis: accipe quidquid
Pro Magni cervice dares, dignumque clientem
Caftris crede tuis, cui tantum fata, licere
In generum voluere tuum . nec vile putaris
Hoc mfiriturn, facili nobis quod c»de peraétum eft.
Hofpes avitus erat: depulfo feeptra parenti
Reddiderat. quid plura feram? tu nomina tanto
Invenies operi, vel famam confule mundi.
Si feelus eft , plus te nobis debere fateris,
Quod fcelus hoc non ipfe facis. Sic fatus, opertum
Detexit, tenuitque caput , jam languida morte
Effigies habitum noti mutaverat oris.
Non primo Csfar damnavit muñera vifu,
« Avertitque oculos: vultus, dum crederet, hxCit :
Utque ndem vidit feeleris , tutumque putavit
Jam bonus elle focer; lacrimas non fponte cadentes
Effudit , gemitufque expreftìt pecore l«to , :
Non aliter manifefta putans abfcondere mentis
H Gaudia