S44 M. VAL. M A R T I ALIS- DE S P E C T A C U L I S ,
Nec fe miretur, Ca:far, longasva vetuftas :
Quldquid fama canir, donat arena tib i.
V I. Femina in Ampbitheatro cum Leone certamen.
BEiliger inviftis quod Mars tibi fövit in armis,
Non fatis eft, Cafar; ftevit & ipfa Venqs.
Proft rat um Nemees & vaila in valle leonem,.
Nobile & Herculeum fama canebat opus.
Prifca fides taceat: nam poli tua munera, Casfar,
Haie jam feminea vidimus afta manu.
V II. PcetM Laureo!i .
QUaliter in Scythica religatus rupe Prometheus
BAiTìduam nimio pe&ore pavit avem :
Nuda Caledonio fic peclora pra:buit u rfo ,'
^Non falfa pendens in cruce Laureolus.
Viyebant laceri membris ilillaritibus artus,
Inque omni nyfquam corpore corpus erat.
Denique fupplicium dederat necis ille paterna,' i
Vel domini jugulum foderai enfe nocens.
Témpla vel arcano demens fpoliaverat auro;
Subdiderat fajyas vel tibi Roma faces.
Vicerat antiqua; feeleratus crimina fama,
In quo, qua; fuerat fabula, pcena fuit.
V i l i . De Dacialo •
D
/Edale, Lucano cum fic lacereris ab urfo,
Quam cuperes pennas nunc habuifle tuas l
IX. De Rbinocerote •
PRasftitit exhibitus tota tibi, Ca;far, arena,
Qua; non promifit, pralia rhinoeeros.
O quam terribiles exarfit pronus in iras i
Quantus erat cornu, cui pila taurus erat !
X. De Leone qui gubernatorem ojfcndit •
L^ferat ingrato leo perfidus ore magiftram,
Aufus tam notas còntemeràre manus :
Sed dignas. tanto perfolvit crimine poenas :
Et qui non tulerat verbera, tela tulit.
Quos decer elle hominiim tali fub principe mores,
Qui jubet ingenium mitius effe feris ?
XI, De Ur£o»
'pRaceps fanguinea dum. fe rotat urfus arena,
J- Implicitam vifeo perdidit ille fugam .
Splendida jam te&o Geffent venabula ferro;
Nec volet excuffa lancea torta manu.
Deprendat vacuo venator in aere pradam,
Si captare feras aucupis arte placet.
XII. De fue, qua ex vulnere peperii» INter Casfarea; diferimina fa;va Dianse
Fixiflèt gravidam cum levis hafta fuem;
Exiliit partus mifera; de vulnere matris.
O Lucina ferox, hoc peperiife fuit?
Pluribus illa mori voluiffet faucia telis,
Omnibus ut natis trifte pateret iter.
Quis negat effe fatum materno funere Bacchum?
Sic genitura uuraen erudite: nata.fera eft.
XIII. De eadem.
ICta gravi telo, confoffaque vulnere, mater
Sus pariter vitam perdidit, atque dedit.
O quam certa fuit librato dextera ferro !
Hanc ego Lucina; credo fuiffe trlanum . ;
Experta eli numeti moriens utriufque Diana; ;
Quaque foluta parens, quaque peremta fera eii,
XIV. De eadem.
SUs fera jam gravior, maturi pignora ventris
Emifit feetum , vulnere faéla parens.
Nec jacuit'partus, fed matre cadente cucurrit.
0 quantum eft fubitis cafibus ingenium !
XV. De Garpophoro venatore.
SU(nina ture, Meleagre, fuit qua; gloria .fama; :
_ Quantula Carpophori portio, fufuj, apet!
Ille & precipiti venabula condidit urfo,
. Priràus in Arftoi qui fuit arce poli:
Stravit & ignota fpeftandum mole leonem,
Herculeas potuit qui decuiffe manus:
Et volucrem longo porrexit vulnere pardum,
Premia cum laudis ferret , adhuc poterat.
XVI. De Hercule infidente tauro ad cxlum raptT.
D Aptus abit media quod ad athera taurus arem;
i-V Non fuit hoc artis, fed pietatis opus .
Vexerat Europen fraterna per aquora taurus;
At nunc Alciden taurus in a (Ira tulit.
Cafaris atque Jovis confer nunc fchema: juvenci
Par. onus ut tulerint; altius ifte tulit.
XVU. De fupplìce elephante .
QUod pius, & fupplex elephas, te, Cafar, adorai;
. Hic modo qui tauro tam metuendùs éiràt :
Non facit hoc juflus: nulloque docente magiftro,
Crede mihi, numen fentit & ille tuum1.
XVIII. De tigride, & leone J
LAmbere iecuri dextram confueta magiftri,
Tigris, ab Hircano gloria rara jugo,
Sava ferum rabido laceravit dente leonem :
Res nova, non ullis cognita temporibus.
Aufa eft tale nihil, filvis dum vixit in altis:
Poftquam inter nos eft, plus feritatis habet.
XIX. De tauro & elephante .
Q UI modo per totam , riammis ftimulafijs , arena®
1 Suftulerat raptas taurus in aftra piias ;
Occubuit tandem cornuto ardore petitus,
Dum facileni colli fic elephant-a putat.
XX. De pari rgladiatorntm.
TNUm peteret pars hac My rinurn,pars illa Triumphum:
J Promifit pariter Car;far utraque manu.
Non potuit melius litem, finire jocofam.
O dulce invifli priiv.ipis ingenium 1
XXL
M. V A L . M A R T I A L I S D E S P E C T A C U L I S . 3+5
X X I . De Orpheo.
L . yidquid in Orpheo Rhodope fpeflafie theatro
v i. Dicitur; exhibuit, Cafar, arena tibi.
Repferunt fcopuli, mirandaque filva cucurrit,
Quale fuiffe nemus creditur Hefperidum.
iAdfuit immixtum pecudum genus omne feratum,,
|E t fupra vatem multa pependit avis.
Infe fed ingrato jacuit laceratus ab urfo.
Hzc tamen ut res eft fafta, ita fiila alia eft.
XXII. De rbinocerote.
S OUicitant pavidi dum rhinocerota’ magiftri,
Seque diu magna colligit ira fera ;
toefperabantur promifll pralia Martis :
J Sed tamen is rediit cognitus ante furor.
iNamque gravem gemino cornu fic extulit urfum,
Jaflat ut impofitas taurus in aftra pilas.
i XX Ili. De Carpophoro.
Orica quam certo venabula ditiglt iflu
Fortis adhuc teneri dextera Carpophori !
lille tulit geminos facili cervice jurencos ;
I Ufi ceflit atrox bubalus atque bifon.
Hunc leo cum fugetet, praceps in tela cucurrit:
I nunc, & lentas cortipe, turba, moras.
XXIV. De Naumachia.
S I quis ades longis ferus fpeiìator ab oris,
Cui lux prima facti muneris ifta fuit;
Ne te decipiat ratibus navaìis Enyo,
Et par unda fretis ; hic modo terra fuit.
Non credis? fpefles, dum laxent aquora Martern;
Parva mora eft, dices : hic modo pontus erat ■
XXV. De Leandro.
1 QUod noflurna tibi, Leandre, pepercerit unda,
I Define mirati.- Cafaris unda fuit.
I Cum peteret dulces audax Leandrus amores,
| Et felfus tumidis jam premeretur aquis;
Sic mifer inftantes affatus dicitur undas :
Parcite, dum propero; mergite, dum redeo.
LXXVI. De natatotibus. Ufit Nereidum doeilis chorus aquore tòto,
Et vario faciles ordine pinxit aquas:
Fufcina dente minax, nexu fuit anchora curvo:
f Credidirims remum, credidimufque ratem :
Et gratum nautis fidus fulgere Laconum ,
Lataque perfpicuo vela tumere finu.
I Quis tantas liquidis artes invenit in undis ?
Aut docuit iufus hos Thetis, aut didicit.
XXVII. Blanditur C a fari.
{ CEcuIa Catpophorum, Calar, fi prifca tulifient,
^ lam nullum monftris orbe fuiffet opus.
Non Marathon taurum , Nemee.frondofa leonem,
’^Arcas Manalium non timuiffet aprum .
Hac armata manùs hydra mors una fuiffet,
Huic percuffa foret tota Chimara femel.
Ignipedes poffet. fine Colchide vincere tauros:
Solvere & Hefionem folus, & Andromeden.
Herculea laudis numeretur gloria : plus eft,
Bis denas pariter perdomuiffe feras.
XXVIII. De Naumachia.
AUgufti laudes fuerant, committere clafies,
Et freta navali follicitare tuba:
Cafaris hac noftri pars eft quota ì vidit in undis
Et Thetis ignotas, & Galatea feras.
Vidit in aquoreo ferventes pulvere currus,
Et domìni Triton ipfe putavit equos.
Dumque parat favis ratibus fera pralia Nereus,
Abnuit in liquidis ire pedefter aquis.
Quidquid & in circo fpeciatur, & Amphiteatro,
Dives Cafarea praftitit unda tibi.
Fucinus, & pigri taceantur ftagna Neronis.
Hanc ngrint unam fecula Naumachiam«
XXIX. De Prifco & Vero gladiatorihut.
CUtn traheret Prifcus, traheret certamiua Verus;
Effet & aqualis Mars utriufque diu ;
Mirilo fiepe vlrls magno clamore petita eft."
Sed Cafar legi paruri ipfe fua.
Lex erat, ad digitum polita concurrere palma :
Quod licuit, lances, donaque Tape dedit.
Inventus tamen eft finis diferiminis aqui ; '
Pugnavere pares, fuccubuere pares.
Mifit utrique rudes, & palmas Cafar utrique :
Hoc pretium virtus ingeniofa tulit.
Contigit hoc nullo, nifi te fub principe, Cafar,
Cum duo pugnarent, viftor uterque fuit.
XXX. Ad Cafiarem.
D A veniam fubitis : non difplicuiffe merétur,
Feftinat, Cafar, qui placuilfe tibi.
XXXI. Alterum.
C Edere majori, virtutis fama fecunda eft . -
llla gravis palma eft, quam minor hoftis habet.
XXXII. De dama & canibus.
COncita veloces fugeret cum dama moloflos,
Et varia sbliquas neileret arte moras ; _
Cafaris ante pedes fupplex, fimilifqne roganti
Conftitit; & pradam non tetigere canes.
Aliud, apttd antiquum Juvenalis Scholiaften.
F Lavia gens, quantum tibi tertius abftulit hares !
Pene fuit tanti, non habuirie duos.
t r i .