Tu mea caílra times? pereuntia tempora fati
Conqueror : in ventos impendo vota, fretiimque ♦
Ne retine dubium cupientes ire per aequor:
Si bene nota mihi eli, ad Czfaris arma juventus
Naufragio veniffe volet. jatn voce doloris
Utendum eli: non ex aeqiio divifimus orbem.
Epirum Casfarqne tenet, totufque Senatus :
Aufoniam tu folus habes. his terque, quaterque
Vocibus excirum poílquam ceífare videbat,
Dum fe deeífe Deis, at non fibi numina, credit:
Sponte per incautas audet tentare tenebras,
«Quod juffi timuere, fretum ; temeraria prono
Expertus ceffiffe deo: fluñufque verendos
Claffibus, exigua fperat fuperare carina.
Solverat armorum felfas nox languida curas:
Parta quies miferis, in quorum péñora fomno
Dat vires fortuna minor : jam caílra filebant :
Tertia jam vigiles commoverat hora fecundos:
Czfar follicito per vaila lilentia greflii
V ix famulis audenda parat: cunílifque reliflis,
Sola placet Fortuna comes, tentoria pollquam
Egrefíus vigilum, fomno cedentia membra
Tranfiiuit, quellus tacite quod fallere pcífet ;
Litora curva legit, primifque invenit in undis
Rupibus exeíis nsrentem fune carinam.
Reflorem , dominumque ratis fecura tenebat
Haud procul inde domus, non ullo robore fulta,
Sed iterili junco, cannaqué intexta paluílri,
E t latus inverfa ñndum munita phafelo .
Haec Czfar bis terque manu quaffantia teflum
Limina commovit. molli confurgit Amyclas,
<Juem dabat alga, toro. Quis ham mea naufragus, inquit,
Teña petit? aut quem noflrr Fortuna coegit
Auxilium fperare cafe ! Sic fatus, ab alto
Aggere, jam tepidae fublato fune favillar,
Scinrillam tenuem commotos pavit in ignes,
Securus belli: przdam civilibus armis
Sc.it non effe cafas, o vitz tuta facultas
Pauperis, anguíiique lares! o muñera nondum »
Hnrellefla deum! quibus hoc contingere templis,
Aut potuit mutis, nullo trepidare tumultu
Czfarea pulfante manuf tum poíle reclufo,
Dux ait : Expedía votis majora modeílis,
Spefque tuas láxa, juvenis. fi juffa fecutus
Me vehis Hefperiam, non ultra cundía cárinse
Debebis, manibufque inopem duxiffe fenedlam.
Ne ceffa prabere deo tua fata, volenti
Anguílos opibus fubitis implere Penates .
Sic fatur : quamquam plebejo tedtus amidlu,
Indocilis privata loqui. tum pauper Amyclas:
Multa quidem prohibent nodlurno credere ponto.
Nam fol non rutilas deduxit in zquora nubes,
Concordefque tulit radios: Noton altera Phcebi,
Altera pars Borean ' didudla luce vocabat.
Orbe quoque exhauílus medio, languenfque receffit,
Spedíanles ocúlos infirmo lumiue paffus.
-Lunaque non gracili furrexit lucida cornu,
Aut orbis medii puros exefa receffus :
Nec duxlt redlo tenuata cacumina cornu,
Ventorumque nota rubuít: rum lurida palíeos
Ora tuffi vultu'fub nubem milis ituro.
Sed mihi nec motus nemorum, nec litoris ¡ñus,
Nec placet incertus, qui provocai zquora, Delphin :
Aut ficcum quod mergus ama: : quodque aufa volare
Ardea fublimis pennz confifa natanti ; ^
Quodque caput fpargens undis, velut occupet ímbrem,
I lnffabili greffu metitur litora corni».
Sed fi magnarum pofcunt difcrimiua rerum ,
Haud dubitem prabere manus : vel fi torà tangam
Juffa, vel hoc potius pelagus, flatufque negabunt.
Haec fatur, folvenfque ratem dat carbafa ventis !
Ad quorum motus non folum lapfa per altum
Aera difperfos traxere cadentia fulcos
Sidera : fed fummis etiam qua fixa tenentur
Aflra polis, funt vifa quati. niger inficit horrot
Terga maris : longò per multa volumina tradii»
jEiluat unda minax: flatufque incerta futuri,
Turbida teilantur conceptos zquora venfos*.
Tunc redlor trepida fatur ratis : Afpice. fevum
Quanta paret pelagus : Zephyrus ne intendat, an Eurus ,
Incertum eli: puppim dubius ferit undique pontns:
Nubibus, & calo Notus e li. fi murmura ponti >
Confulimus, Cori verrent mare, gurgite tanto,
Nec ratis Hefperias tanget nec naufragus oras.
Defperare viam, & vetitos convertere curfus
Sola falus. liceat vexata litora puppe
Prendere, ne longe nimium fir proxima teli 113 ,
Fifus-cunfla libi ceffura pericula Czfar,
Speme minas, inquit, pelagi, ventoque furenti
Trade finum. -Italiani fi celo audiore recufas,»
Me pete. fola tibi caufa hzc eli juila ymoris,
Veflorem non noile tuutn, quem .numina numquam
Deftituunt ; de quo male tunc Fortuna, meretur,
Cum poti vota venit : medias perrumpe procellas
Tutela fecure mea.-czli iile■ fretique,
Non puppis noltrz labor eli: hanc Casfare pfeffam
A fludlu defendet onus. nec longa furori
Ventorum favo dabitur mora : proderit undis .
Illa ratis, nec »Sedie manus: fuge proxima velis
Litora : tum Calabro porta te crede politura,
Cum jam non poterli puppi, noflrzque faluti
Altera terra dati». quid tanta ftrage paretur
Ignorasi quzrit pelagi, czlique.tumultu
Quid przilet Fortuna mlhl. Non plura locuto
Avuifit laceros pércuffa puppe ijudentes
Turbo rapax, fragileusque fupervolitantia makro
Vela tulit: fonuit ,"vidlis compagibus, alnus.
.Inde ruunt toto concita pericula mundo.
Primus ab Oceano, caput exeris Atlantep, .
Core, movens zilus : jam te tollente. furebat
Pontus, & in feopulos totas erexerat undas .
Occurrit gelidus Boreas, pelagufque retimdit:
Et dubium pendet vento cui pareat zqnor.
Sed Scythict vicit rabies Aqmlonis, 8c undas
Torfit, & abfftufas penitus. vada fecit arenas.
Nec perfert pontum Boreas ad faxa, fuumque
In fludlus Cori frangit mare: motaque poffunt
JEquora fubdudlis etiam concurrere. ventis .,
Non Euri ceffaffe minas, non, imbribus atrum
Éolii jacuiffe Notum fub carcere faxi.
Crediderim: cundlos folita de parte ruentes
Defendiffe fuas violento turbine terras, .
Sic pelagus manfifle loco. nam parva procellis
/Equora rapta .ferunt : fEgzas tranfit in undas
Tyrrhenum: fonar Ionio vagus Adria ponto.
Ah quoties fruftra pulfatos zquore montes
Obruit ¡Ita diesi quam celia cacumina peflum
Tellus vidla dedit! non ullo litote furgunt
Tarn validi fluftus, alioque ex orbe voluti
A magno venere mari, mundumque coercens
Monilrifcros agit unda finus. fic reflor Olympi
Cufpide fraterna ¡affatimi in faicula fulmen
fldiiivit, regnoque acceflit terra fecundo,
K u m mare convolvit gentes, cum litora Tethys
Bíoluit ulla pati, calo contenta teneri.
Brune quoque tanta maris moles creviffet in altra,
Tsii SupeTum reflor preilìflet nubibus undas.
^E.t0u calli nox illa fuit : latet obfitus aer
Bnfern z pallore domus, nimbifque gravaros Ji
Tlèorimitur, fluñufque in nubibus aceipit imbrem.
ijus etiam metuenda perit, nec fulgura currunt
Iciara fed obfcùrum nimbofus diflìlit aer.
^K'unc Superum convexa tremunt, atque arduos axis
Jnfonuit, motaque poli compage laborant.
^fcxtimuit Natura chaos : ruptffe videntur
■Concordes elementa moras, rurfufque redire
Nox manes miflura Deis. fpes una falutis,
Quod tanta mundi nondum periere ruina.
■Quantum Leucadio placidus de vertice pontus
■Defpicitur; tantum nauta: videre trementes
■Fluñibus e fummis przeeps mare : cumque tumentes
Rurfus hiant undz, vix eminet aequore malus.
Nubila tanguntur velis, & terra carina. IjNam pelagus, qua parte fedet, non celat arenatn
ÍExhauíium in cumulos, omnifquein fluñibus undaelt.
Artis opem vicere metus : neicitque magifter |
[Qnam frangat, cui cedat aquz. difeordia Ponti
»nccurrit miferis ,■ fluñufque evertere puppim
Non valet in fluñus, viñum latus unda repellens
™Erigit, atqne omni furgit ratis ardua vento.
■Non humilem Safona vadis, non litora curvas
■Theffalix faxofa pavent, orzque malignos
■ Ambiaciae porros: fcopulofa Ceraunia^nautz
: Summa timent. credit jam digna pericula Csfar
■ Fatis effe fuis.-Tantufne evertere, dixit,
■ Me Superis labor efl: parva quem poppe fedentem
■ Tarn magno petiere mari ? fi gloria leu
■ E(l pelago donata mei, bellifque negamur,
■ Intrepidus, quameumque datis mibi numma, mortem
■ Accipiam. licer ingentes abruperit aflus
■ Feflinata dies fatis, fat magna peregi.
■ Arñoas domui géntes : inimica fubegi
■ Arma mero: vidit Magnum mihi Roma fecundum.
■ luffa plebe tuli fafces per bella negatos:
■ Nulla meis aberit titulis Romana por ellas.
■ Nefciet hoc quifquam, nifi tu, qu® fola meorum
■ Confcia votorum es, me, quanryis plenos-honorum,
■ Et Diñator eam Stygias & Conlul ad umbras,
I Privatum, Fortuna, mori, mihi funere nullo
I Eff opus, o Superi : lacerum retínete cadáver
I ¡ Fluñibus in mediis : defint mihi bufta, rogulqne,
I [Dum metuar fem p e r , terraque expeñer ab omni.
I [ Hzc fatutra dècimus , diñn mirabile, fluñus
I Invalida cum puppe levat : nec rurfus ab alto
I | Aggere dejecit pelagi^ fed pertulir unda,-
I Scrupofifque atigufìa vacant ubi litora faxis,.
I Impofuit terra, pariter tot regna, tot utbes •
I Fortunamque friam taña teiiure recepit.
I Sed non tam remeans Csfar jam luce propinqua»,
I f Quam tacita fuá caílra fuga, comitefque fefellit.
I Circumfuia duci flevit, gemituque fuorum,
I [ Et non ingratis inceffìt turba q-uerelis.
I Quo te dure tulit virtus temeraria Cafar?
I i Aut qua nosviles animas in fot a relinquens,
I Invitta ípargenda dabas tua membra procellis ?
I Cum tot in hac anima populorum vita ,. falufque
I Pendeat, & tantus caput hoc fibi fecerit orbis,
| Sanótia eft voluiffc mori. nuUus ns tuotum
Emeruit comitum, fatis non poffe fuperiles
Effe tuis? cum te raperei mare, corpora fegnis
Noilra fopor tennit. pudet heu . tibi cauifa petendz
Hzc fuit Hefperiz? vifum efl committere quemquata
Tam favo crudele mari ? fors ultima rerura
In dubios cafus, & prona pericula mortis
Precipitare foler. mundi jam fumma tenentem
Permififfe mari! tantum quid numina laffas?
Sufficit ad fatum belli favor iile, laborque
Fortune , quod te noilris impegit arenisi
Hi ne ufus placuere Deum, non reflor ut orbis,
Nec dominus rerum, fed felix naufragus effes ?
Talia jaflantes, difeuffa nofle, ferenns
Oppreffit cum fole dies, feffumque tumentes
Compofuit pelagus ventis patientibus undas.
Nec non Hefperii laffatum fluftibus zquor
Ut videre duces, purumque infurgere cielo
Fraflurum pelagus Boream, folvere carinas,
Quas ventus, doélzque pari moderamine dextra
Permiilas habuere dia : latumque per zquor,
Ut terreftre, coit, confertis puppibus, agmen.
Sed nox feva modum venti, velique tenorem
Eripuit nautis, excuffitque ordine puppes.
Strymona fic gelidum, bruma pellente , relinquunt
Poturs te, Nile, grues, primoque volatu
Effingunt varias, cafu monilrante, figuras.
Mox ubi pe-cuifit tenfas Notus altior alas :
Confufos temere immilla: glomerantur in orbes,
Et turbata perit difperfis litrera pennis.
Cum primum redeunte die violentior aer
Puppibns incubuit, Phcebxo concitus ortu,
Prarereant fruflra tentati litora Liffi, ^
Nymphzumque tenent, nudas Aqnilombus undas .
Succedens Borea: jam portum fecerat Aailer.
Undique coUatis in robur Csferìs armìs,
Summa videns duri Magnus diferimina M»artis
Jam cailris inilare fuis: feponcre tutum
Conjugii decrevit onus, Lesboque remota,
Te procul a fevi llrepitu Cornelia beili
Occulere . heu quantum mentes dominatnr irtzquas
Juila Venus!dubium, trepidumoue ad pralia_. Magne,
Te quoque fecit amor : quod nofies flare fub iflu
Fortuna, quo mundus crat, Romanaque fata,
Conjux fola fuit. mentem jam verba paratam
Dellituunt, blandxque juvat ventura trahentem
Indulgere mora, & tempus fubducere fatis.
Nofle fub extrema, puffo torpore quietis, _
Dum fovet amplexu gravidum Cornelia curis
Peflus, & averli petit ofcula grata mariti:
Humentes mirata getias, percuffaque ceco
Vulnere, non audet flentem deprendere Magnum..
I He gemens, Non nunc, vita»mihi dulcior, inquir,
Cum tzdet v ita , lato fed tempore, conjux,.
Venit mcella dies, & quam nlmiumque parumque
Dillulimus: jam .totus adell in przlia Czfar.
Cedendnm ell beilis : quorum tibi tuta latebra
Lesbos erit : defille preces tentare : negavi
Jam nubi : non longos a me paticre receffus.
Przcipites aderunt cafus: properante ruma,
1 Stimma cadunt. fatis eli audifle, pericula Magni,
Meque tuus decepit amor, civilia bella
Si fpeSare potes. nam me jam Marte parato
Securos cepiffe pudet cuna conjuge fomnos,
Eque tuo, miferum quatient cum claffìca mundum,
Surrexrffe finu. vereor civilibus armis
Pompejum nullo trillem committere damno.
Tutù»