Incefluque viro propior, lastique pudoris,
Celfa humeros nive« fulgebat ft a mine pallas •
Occupat inde prior promiftis fifa Voluptas:
Quis furor hie non digne puer confumere bello
Florem asvi ? Cannsne tibi, graviorque palude
Mceooius Srygia lacus exceftere ? Padufque ?
Quem tandem ad 6nem bellando fata laceffes ?
Tune etiam tentare paras Atlantica regna?
Sidoniafque dbmos? moneo, eertaie periclis
Define, & armifon« caput ohjedare procell« .
Ni fugis hos ritus, Virtus te f«va jubebit
Per medias volitare acies, mediofque per ignes.
H«c patrem patruumque tuos, h«c prodiga Paullum,
H«c Decios Stygias Erebi detrufit ad undas,
Dum cineri titulum, memorandaque nomina buftis
Pr«tendit, nec fenfur«, quid geflerit, umbrae.
A t fi me comitere puer,, non limite duro
Jam tibi decurret conceffi temporis «tas.
Haud umquam trepidos abrumpet buccina fomnos,
Non glaciem Ardoam, non experiere furentis
Ardorem Cancri, nec menfas faepe cruento
Gramine compofitas: aberunt fitis afpera, & hauftus
Sub galea pul vis, patrique timore labores:
Sed current albufque dies, horaeque feren«,
Et molli dabitur vidu fperare fenedam .
Quantas ipfe Deus laetos generavit in uius
Res homini ? plenaque dedit bona gaudia dextra ?
Atque idem exemplar lenis mortalibus aevi,
Imperturbata placidus tenet otia mente.
Ilia ego fum A n ch if« Venerem Simoentis ad undas
Qu<e junxi, generis vobis unde editus audor.
Ilia ego fum, verti fuperum quas faepe parentem
Nunc avis in formam, nunc torva in cornua tauri.
Hue adverte aures: currit mortalibus svum,
Nec nafci bis poife datur: fugit hora, rapitque
Tartareus torrens, ac fecum ferre fub umbras
Si qua animo placuere, negat. quis luce fuprema
DimifiiTe meas fero non ingemit horas ?
Poftquam conticuit, finifque eft addita didis;
Turn Virtus: Qaafnam juvenem florentibus, inquit,
Pellicis in fraudes annis, vit«que tenebras?
Cui ratio, & magn« c«leftia femina mentis
Munere funt conceffa deum : mortalibus alti
Quantum e«Iicol«, tantumdem animalibus ifti
Praecellunt cundis-: tribuit namque ipfa minores
Hos terris natura deos: fed fcedere certo
Degeneres renebris animas damnavit Avernis.
A t queis «therei fervatur feminis ortus,
Cadi porta patet: referam, quid cunda domantem
Amphitryoniadem? quid cut port Seras, & I ados,
Captivo Liber cum figna referret ab Euro,
Caucafe« currum duxere per oppida tigres?
Quid fufpiraros magno in difcrimine nautis
Ledaeos referam- fratres? veftrumque Quirinum?
Nonne vides , hominum ut celfos ad fidera vultus
Suftulerit deqs, ac fublimia finxerii ora,
Cum pecudes, volucrumq-ue genus, formafque ferarum
Segnem atque obfccenam pa film ftraviflet in alvum ?
Ad laudes genitim, capiat fi munera divum,
Felix ad laudes hominum genus, hue age paullum
Adfpice , nee longe repetam : modo Roma minanti
Impar Fidenas, contentaque crefcere afylo,
Quo fefe extulerit dextris: idem afpice late
Florenres quondam luxus quas verterit urbes.
Quippe nec ira deum tantum, nec tela, nec hoftes,
Quantum fola nocss ^nimis ilfap& Voluptas.
Ebrietas tibi fida comes, tibi luxus, & atris
Circa te femper volitans infamia pennis :
Mecum honor, & laudes, & tato gloria vulttj
Et decus, & niveis vidoria concolor alis.
Me cindus lauro perducit ad aftra triumphus.
Cafta mihi domus, & celfo ftant colle penates :
Ardua faxofo perducit femita clivo ,
Afpera principio (nee enim mihi fallere ttios eft)
Profequitur, labor ad nitèndum intrare volenti:
Nec bona cenfendum, qua: fors infida dedifiet,
Atque eadem rapuifle valet: mox celfus ab alto
Infra te cernes fiominum genus, omnia contra
Experienda manent, quam fpondet blandaYoluptas,
Stramine projedus duro patiere fub aftris
Infomnes nodes, frigufque famemque domabis.
Idem juftiti« cultor, qu«cumquercapeßes.,.
Teftes fadorum ftare arbitrabere divos .
Tunc quoties patri«, rerumque pericul'a poicent,
Arma feres primus, primus te in moenia tolles
Hoftica, nec ferro mentem vincete nec auro.
Hinc tibi, non Tyrio vitiatas murice veftes,
Nec donum deforme viro flagrantis amomi :
Sed dabo, qui veftrum f«vo nunc Marte fktigat
Imperium fuperare manu, laurumque fuperbatn
In gremio Jovis excifis deponere Pcenis.
Quae poftquam cecinit facrato peélore Virtus,
Exemplis l«tum vultuque audita probantem
Convertit juvenem : fed enim indignata Voluptas
Non tenuit yoces: Nil vos, jam demoror ultra,
Exclamat : venient, venient mea tempora quondam,
Cum docilis nóftris magno certamine .Roma
Serviet imperiis, & honor mihi habebitur uni .
Sic qsaflans caput in nubes fe fuftulir atras.
At juvenis plenus monitis ingentia corde
Molitur, vifaque calet Virtutis amore.
Ardua roftra petit nullo fera bella volente,
Et gravia ancipitis depofeit munera Martis.
Arredi cundorum animi, pars lumina patris ,
Pars credunt torvos patrui revirefeere vultus.
Sed quamquam inftindis tacitus tamen «gra periefó
Pedora fubrepit terror, molemque paventes
Expendunt belli, & numerat favor anxius. annos.
Damque ea confufó percenfet murmure vulg^s ,
Ecce per obliquum c«li fqualentibus auro
Effulgens maculis ferri inter nubila vifus
Anguis, & ardenti radiare per aera fulco
Quaque ad csliferi tendit plaga litus Atlantis,
Perlabi refonante polo . bis terque corufetrm
Addidit augurio fulmen pater, & vaga late
Per fubitum moto ftrepuere tonitrua mundo.
Tum vero capere arma jubent, genibufque falutant
Submiifi augurium, atque iret, qua ducere divos
Perfpicuum, & patrio raonftraret femita figno.
Certatim comites rerum, bellique miniftrr
Adglomerant fefe, atque acres fociare labores
Expofcunt, laudumque loco eftiifdem effe fub armis
Tum nova csruleum defeendit clafiìs in «quor,
It comes Aufonia', atque in terras tranfit Iberas:
Ut quum f«va fretrs immiftt prafiia Corus,
Ifthmott curvata iubiime fuberigit unda,
Et fpumànre ruens per faxa gementia fiudu,
Ionium ^g«o mifeet mare: celfus in arma
Emicat,rac prima ftans Scipio puppe profarur:
Dive tridentipotens, cirjus maria ire per alta
Ordimur, fi jufta paro, decurrere claifi
Da pater, & noftros ne fperce juvare iabores-
Per
m oonrum pia bella veho. levis inde fecunda
Atifpirans aura propellit carbafa flatus,
lafcque ágiles, Tyrrhena fonant qua casula, puppes
Akionium evafere latus, Ltgurumque citatis
Lìtora tranl'mittunt proris. hmc gurgite ab alto
Tllloreiit procul irrumpentem in fidera cernunt
Airi as Alpes : occurrunt moenia Grajis
^ndita Mafiìli* .* populis h.ec cincia fuperbis,
Bkrbarus immani quum territet accola ritu,
Abtiqu* morem patri«, cultufque, habitumque
piocais. arinifonas infer renet hofpita gentes.
Hinc legir Aufonius finuaros gurgite dudor
Mjfradus pelagi : numerofo vertice celfus
«pparet collis, fugiuntque in nubila filv«
®renes: tunc Empori«, veterefque per ortus
Glajoimm vulgus, tunc hofpita Tarraco Baccho.
Clnfidunt portu, & fecur« gurgite claufo
Sfent puppes, pofitufque labor, terrorque profundi.
Nbx fimiles morti dederat placidifiìma fomnos:
Vlfa viro ftare effigies ante ora parentis,
Alque hac adfpedu turbatum voce monere :
lite falus quondam genitoris, nate parentis
E| poft fata decus, .bellorum dira creatrix
Elailanda tibi tellas, & c«de fuperbi
DÌftores Liby« cauta virtute domandi,
Qui fua nunc trinjs deducunt agmina caftris.
Silconferre manu libeat, coeantque vocat«
ifinc atque hinc acies, valeat quis ferre ruentes
Tfcrgetnina cum mole viros ? abfifte labori
Ancipiti, fed nec.fegnis potiora capefte.
®bs colitur Teucro quondam fundata vetufto,
mimen Carthago, Tyrius tenet incoia muros.
Ut Liby« fua , fic terris memorabile Iberis
Hfec capqt eft: non ulla opibus certaverit auri,
Npn portu , celfove fitu, non dotibus arvi
Uperis, aut agili fabricanda ad tela vigore.
Iijvade averfis, nate, hanc duéloribus urbem .
Istplla acies farn« tantum , pr«d«ve pararit.
T^lia monfirabat genirpr, propiufque monebat,
Quum juvenem fopor, & dilapfa reliquit imago.
Sùrgit, & infernis habitantia numina lucis
Ac fupplex patrios compellat nomine manes.
^fte duces bello, & monftratam ducite ad urbem:
Vpbis ultor ego, & Sarrano murice fulgens
Inferías mittam fufis infignis Iberis,
Et tumulis addam facros certamine ludos.
«ogreditur , celeratque vias, & corripit agmen
Rprnici rapidum curfu, campofque fatig^t.
Sic ubi profiluit Pif«o carcere pr«ceps ,
Ante fuos it viilor equus, curritque per auras,
Non folum ante alios, fed enim (mirabile dldu)
Haud ulli durant vifus «quare volantera ►
j lmque Hvperionia lux feptima lampade furgens
jenfim attollebat propius fubeuntibus arces
fJrbis, & admoto crefcebant culmina, greffu»
Ac pelago veftus fervata L«lius hora, .
■uam dederat dudor fubigend« ad moenia clafll,
A tergo adfufis cingebat teda carlnis ►
Carthago impenfo natur« adjuta favore
Bxcelfos tollit pelago circumflua muros,.
Ardatas. ponti fauces modica in fula claudir,
Jffiua Titan ortu terras adfpergit Eoo.
At qua profpedar Phoebi juga fera cadentis,
in planiciem ftagnanres. egerit undas,
■uas auget veníens, refìjufque reciprocat «ftus»
gélidas a fronte fédet fublimis ad Ardos
Urbi ímpofta jugo, pronumque excurrit in aequor,
Et tuta «terno defendit meenia fludu.
Audax, ceu plano gradiens vidricia campo
Ferret figna, jugum certabat fcandere railes.
Arris dudor erat, qui contra araplexus in ardis
Auxilium excelfamque loci pr«cinxerat arcera.
Pugnabat natura foli, parvoque fuperne
Bellantum nifu , pafiìm per prona voluti
Truneato inftabiles fundebant corpore vitam.
Verum ubi concefiìt pelagi revolubilis unda,
Et fludus rapido fugiebat in «quora lapfu,
Quaque modo excelf« fulcarant c«rula puppes,
Hac impune dabat Nereus tranfeurrere pianta.
Hinc tacite nitens informidatus adire
Dudor Dardanius, fubitam trahit «quore pubem
Perque undas muris pedes advolat : inde citati
A tergo accelerant, qua fifus fludibus Arris
Incuftoditam fine milite liquerat urbem.
Tum proftiatus humi [ miferandum ] vinda catenis
Pcenus colla dedit, populumque addixit inermem.
Hanc oriens vidit Titan quum furgeret urbem
Vallari caftris, captamque adfpexit eamdern
Ocyus Hefperio quam gurgite tingueret axem.
Aurora ingrediens terris exegerar umbras,
Principio ftatuunt aras : cadit ardua taurus
Vidima Neptuno pariter, pariterque Tonanti.
Tum merita «quantur donis, ac pr«mia virtus
Sanguine parta capit. phaleris hie peélora fulget,
Hic torque aurato circumdat bellica colia ,
Ille nitet celfus muralis honore coron«.
L«lius ante omnes , cui dextera clara domufque,
Te,r deno bove, & «quorei certaminis alto
Donatur titulo, Poenique recentibus armis
Redoris : tunc hafta viris, & Martia cuique
Vexilla, ut meritum, & pr«d« libamina dantur.
Poftquam perfed« laudes hominumque deumque,
Captiv« fpedantur opes, digeftaque pr«da.
Hoc aurum parribus, bello h«c Martique talenta,
Hoc regum donis, divum hoc, ante omnia, templis
Cetera bellantum dextris , pulchroque labori.
Quin etlam accitus populi regnator Iberi ,
Cui fponfa, & fponf« defixus in oífibus ardor,
Hanc notam form« conceifir l«tus ovanfqus
Indelibata ^gaudenti virgine , donum.
Tum vacui curis vicino litore menfas
Inftituunt, feftoque agitant convivía ludo.
L«lius adfatur : Made o venerande, pudici
Dudor made animi, cedat tibi gloria, laufque
Magnorum- herouro, celebrataque carmine virtus»
Mille Mycen«us qui traxit in «quore proras
Redor, & Jnachiis qui Theflala mifeuit arma,
Femineovfocium violavit feedus amore.
Nullaque tum Phrygio fteterant tentoria campo
Capti vis-non piena toris^ tibi barbara foli
Sandius Iliaca fervata: eft Phcebade virgo.
H«c,.atque his paria, alterno fermone requirunt,
Donec nox atro circumdata corpus amidu
Nigrantes invexit equos, fuafitque quietem.
Emathio interea tellus iEtola tumultu
Fervebat Macedum fubitis perculia carinis.
Proximus buie hofti dextras jnngebat Acarnaa»
Cauffa novi morus Poenis, regique Philippo,
In bellum Aufpnium fociat« feedere vires.
Hic gente egregius, vererifque ab origine regni
j^aìcidami íceptris, proavoque tumebat Achilie,
lile & nodurnis conterruit Ouicon armis.
Quaque